Türkiye fobisi: Göçmenlere baksın ama adı geçmesin

Fotoğraf: Arşiv

Avrupa Birliği, mülteciler konusunda destek beklediği Türkiye’ye düşmanlığı trajikomik boyutlara vardırdı. AB’den daha önce 3+3 milyar avro olarak öngörülen ve “Türkiye’deki Mülteciler İçin Mali Yardım Programı” (FRIT) adı altında verilen desteğe yeni isim arayışı var. Nedeni ise programda ‘Türkiye’ adının geçmesi. FRIT, Türkiye ile AB arasında 18 Mart 2016’da imzalanan Geri Kabul Anlaşması’yla başladı. İlk dilimi 2016-2017, ikinci dilimi 2018-2019 dönemini kapsayan 3 artı 3 milyar avro olmak üzere toplam 6 milyar avroluk kaynak Türkiye’ye FRIT adı altında kullandırıldı. Ancak FRIT’teki Türkiye adı onay sürecinde hep sorun oldu.

Türkiye ile AB arasında imzalanan 18 Mart Geri Kabul Anlaşmasıyla başlatılan Türkiye’deki Mülteciler İçin Mali Yardım Programı (FRIT), AB içerisinde krize dönüştü.

İlk dilimi 2016-2017, ikinci dilimi 2018-2019 dönemini kapsayan 3 artı 3 milyar avro olmak üzere toplam 6 milyar avroluk kaynak, Türkiye’ye FRIT adı altında kullandırıldı.

Ancak FRIT programının adında “Türkiye”nin geçmesi, AB içerisinde, projelerin onay sürecini etkileyen, sürekli bir tartışma konusuna dönüştürüldü.

KARA PROPAGANDA

Her kuruşu Türkiye’deki Suriyeli mültecilere kullandırılan destek, Avrupa Parlamentosu’nda (AP) sanki Türkiye’ye üyelik fonu olarak veriliyormuş gibi algı operasyonlarıyla servis edildi.

Hatta Türkiye karşıtı lobilerin etkisiyle AP’den bazı milletvekilleri, Türkiye’nin 4.4 milyar avroluk üyelik fonuna 6 milyar avroluk mülteci desteğini de ekleyerek,
“Türkiye’ye 10,4 milyar avro veriyoruz”
dedi.

SÖZLER TUTULMADI

Bu gelişmeler üzerine AB aday ülkesi olarak Türkiye’ye 2014-2020 arasını kapsayan Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı-IPA 2 dönemi için tahsis edilen 4.4 milyar avroluk üyelik fonunun 1.2 milyar avrosu doğrudan kesildi ve 3.2 milyar avro olarak uygulandı.

Yine FRİT kapsamında Suriyeli mültecilere yönelik projeler doğrultusunda tahsis edilen 6 milyar avroluk kaynağın bugüne kadar sadece 4 milyar avrodan biraz fazlası kullandırılabildi.

Kalan fonun da yine projeler üzerinden kullandırılması bekleniyor.

YENİ MEKANİZMA ARAYIŞI BAŞLADI

Bu gelişmeler üzerine AB nezdinde yeni mekanizma arayışına girildi. AB, 24-25 Haziran Liderler Zirvesinde Türkiye’deki Suriyeliler için 3 milyar avroluk ilave bir fon önerdi.

Ancak bu kaynak açıklanırken FRIT kelimesi kullanılmadı. AB’nin genel göç paketi içerisinde bir mekanizma kurularak söz konusu mekanizma içine yaklaşık 5.2 milyar avro bütçe konuldu.

FRIT DİYEMEDİLER

Türkiye, Ürdün ve Lübnan’daki Suriyeliler için öngörülen bu fonun 3 milyar avrosunun Türkiye’deki Suriyelilere kullandırılacağı açıklansa da adına FRIT denilmedi.

Halen öneri durumundaki bu kaynağın, yine FRIT adı altında mı kullanılacağı yoksa başka bir mekanizma adı altında mı uygulanacağı belirsizliğini koruyor

. AB’nin fonun kullandırılması sürecinde tartışmalardan kaçınmak üzere “Türkiye” adının geçmediği yeni bir mekanizma arayışında olduğu kulislere yansıdı.

Yardıma onay yok

FRİT, 3 milyar avrosu AB bütçesinden, 3 milyar avrosu da AB üyesi devletlerin katkıları üzerinden olmak üzere 6 milyar avroluk fon paketi ile başlatıldı. 2016’dan bu yana FRIT kapsamında Türkiye’de 100’den fazla mülteci projesi uygulamaya konuldu. 6 milyar avronun tamamı sözleşmeye bağlanırken, şu ana kadar projelere 4 milyar avroyu aşkın kaynak aktarımı yapıldı. Çoğu projenin 2022 ve 2023’te, bir kısmının da 2025’te tamamlanması öngörülüyor. Türkiye’de, sayıları 4 milyonu geçen mültecilere insani yardımın sürdürülmesi için 2020’de tahsis edilen 535 milyon avroluk ek yardıma ilaveten, son olarak 24-25 Haziran 2021 tarihlerinde gerçekleştirilen AB Konseyi toplantısında, 2021-2023 yıllarında 3 milyar avroluk ek AB yardımının tahsis edilmesi kararı alınmıştı. Ancak henüz bu kaynak onaylanmadı.

Öte yandan Türkiye’nin AB üyelik sürecinde 2021-2027 dönemini kapsayan yeni mali kaynak paketinde de benzer bir gelişme yaşanmıştı.

AB’de lobi yürütülüyor

AB’nin mülteciler için Türkiye’de kullandırdığı destek fonu, doğrudan FRIT programına geliyor ve projeler üzerinden kullandırılıyor. Ancak AB içerisinde Türkiye’ye fon kullandırılmaması için ciddi bir lobi yürütülüyor.

FRIT programı adında Türkiye geçmesinden rahatsız olan bazı ülkeler, sunulan projelerin kaynak açılması için onayı sırasında direnç gösteriyor ve bloke mekanizmalarını devreye sokuyorlar.

AB içinde Türkiye’ye fon vermeyiz diyenlere, kaynağın Suriyeli mülteciler için kullandırıldığına ilişkin yapılan açıklamalar ve izahlar ise kulak arkası ediliyor.

#Türkiye

#Göçmen

#FRIT

#Avrupa Birliği

#Geri Kabul Anlaşması