Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının, uçakların teslimatında 2 yıllık gecikmeye neden olması bekleniyor. Uçağın %7’sini üreten Türkiye bazı kritik parçaların da tek tedarikçisi. Parçaları, ABD’li firmalardan %90’a kadar daha ucuza üreten Türk firmaların devre dışı kalması uçağa 8 milyon dolarlık ek maliyet getirecek.
Türkiye’nin programdan çıkarılması halen 80 milyon dolar seviyesinde bulunan F-35 uçağında maliyetleri hayli artıracak. Bu durum, Türk firmalarının F-35 programı için ucuz malzeme üretmesinden kaynaklanıyor. Türkiye sayesinde uçak başına maliyetin yaklaşık 8 milyon dolar azaltıldığı belirtiliyor. Türkiye, F-35 programı için aynı malzemeyi üreten bir Amerikan şirketine göre bazı malzemelerde 10’da 1, bazı malzemelerde 3’te 1’i fiyatına ürün sağlıyor. Ancak ABD, kendi şirketlerinin daha fazla kazanması için bugüne kadar Türkiye’ye daha fazla malzeme siparişi vermediğinden ötürü uçağın maliyetleri de yüksek kalmıştı. Yetkililer, “Bırakın Türkiye’yi programdan çıkarmayı, her malzemede siparişi sadece bir kat artırmış olsalar, bu uçak fiyatında yüzde 10’luk bir düşüş sağlardı” diyorlar. Türkiye’nin programdan çıkarılmasıyla uçakların teslimatında da en az 2 yıllık gecikme bekleniyor. Türk savunma sanayii şirketleri F-35’e ait 900’ü aşkın parça üretiyor.
- İsrail ayrıcalıklı
- Türkiye, ABD merkezli Lockheed Martin şirketinin F-35 projesine 2002 yılında dahil oldu ve şimdiye dek 116 adet sipariş verdi. 9 ortaklı projenin diğer üyeleri Avustralya, Danimarka, İtalya, Hollanda, İsrail, Norveç ve İngiltere. Kanada ve Almanya ise projeye dahil olup daha sonra ayrıldı. İsrail’in projenin ortaklarından bile ayrıcalıklı durumda oluşu rahatsızlık yaratıyor. İsrail kendi için özel üretilen F-35I’da kendi yazılımını kullanıyor. Bu uçaklara üretici ülkelerden bile önce sahip olan Tel Aviv, F-35’lere yeni özellikler ilave ediyor. İsrail, F-35’in menzilini genişletmek için iki farklı harici yakıt tankı seti gibi aparatlar geliştirmeye çalışıyor.
