AB’den İran resti

ABD Başkanı Donald Trump’ın, İran’a yönelik ilk dalga yaptırımları bu sabah devreye girdi. Yaptırımlarla Tahran yönetiminin ABD Doları satın alması, altın ve değerli madenlerle ticaret yapması yasaklandı. Küresel şirketlerin birer birer çekildiği İran’ın otomotiv, sivil havacılık sektörlerine yaptırımlar getirildi. 5 Kasım’da petrol ambargosu da devreye girecek.

ABD Başkanı Donald Trump’ın, İran ile nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmesinin ardından işaretini verdiği yaptırımların ilk aşaması bu sabah TSİ 07.00’de devreye girdi. ABD Hazine Bakanlığı, İran’a yönelik yaptırımların 90 ve 180 günlük iki aşamayla yeniden uygulanmaya başlayacağını duyurdu. 90 günlük sürenin bugün dolmasıyla birlikte nükleer anlaşmanın ardından kaldırılan İran’a yönelik yaptırımların ilk aşaması uygulamaya başlandı. ABD’nin İran’a yönelik ilk yaptırım paketinin ABD saatiyle dün gece yarısından itibaren devreye girmesiyle İran hükümetinin, ABD doları satın alması, altın ve değerli madenlerle ticaret yapması yasaklandı.

UÇAK PARÇASI DAHİ YASAK

İran’ın çelik, kömür, alüminyum ticareti ile otomotiv sektörüne yaptırım uygulanacak. Bugünden itibaren Tahran’a sivil havacılık yaptırımları geri getiriliyor. Yaptırımlar kapsamında İran’ın yolcu uçakları ve uçak parçası ithalatı engellenecek. İran’ın para birimi tümen üzerinden ülke dışında gerçekleşecek önemli işlemlere kısıtlamalar uygulanacak. ABD’ye İran tarafından yapılan el yapımı halı ve gıda ürünlerinin ihracatı yasaklanıyor. İran’ın dış borcuna bağış yapılması ve satın alınmasına yaptırımlar kapsamında yasak getiriliyor.

KÜRESEL ŞİRKETLER FİRARDA

Bu arada İran hükümetiyle 4 milyar avroluk yatırım anlaşmasına imza atan Total, Alman Siemens, Avrupalı otomobil üreticileri Peugeot, Renault ve Citroen gibi şirketler ABD yaptırımları nedeniyle Tahran’la ticareti durdurduklarını açıkladılar. İran’da petrolden sonra gelen ikinci büyük sektör otomotiv. Sektörde çalışanların sayısı 1 milyonun üzerinde.

İkinci aşama petrol ambargosu

ABD’nin İran’a yönelik ikinci yaptırım paketi 4 Kasım’da 180 günlük sürenin dolmasının ardından 5 Kasım’da devreye girecek. Bu tarihten itibaren İran Ulusal Petrol Şirketi, İran Petrol Ticaret Şirketi ve Ulusal Tanker Şirketi’ne uluslararası kısıtlamalar getirilirken, ekonomisi büyük ölçüde petrole dayalı İran’dan petrol ve ürünlerinin satışına yaptırımlar uygulanacak. İran’ın şu anda günlük ortalama 2 milyon 200 bin varil olan ham petrol ihracatının yarısı Çin ve Hindistan’a, yüzde 25’i Avrupa ülkelerine bir kısmı da Güney Kore ve Japonya’ya gönderiliyor. Yaptırımlar nedeniyle İran’ın petrol ihracatının ilk etapta günlük ortalama 500 bin varil azalacağı öngörülüyor. Güney Kore ve Japonya hükümetlerinin ABD’den muafiyet arayışları sonuç vermedi. Bu ülkelerin ikinci aşama yaptırımların devreye gireceği kasıma kadar İran’dan petrol ihracatını durduracağı öngörülüyor.

Hani İran halkını düşünüyordunuz!

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, ABD’nin bugün devreye girecek ilk aşama yaptırımlarının ülkenin sivil havacılık sektörünü hedef almasına tepki gösterdi. İran’da düzenlenen bir törende konuşan Zarif, ABD’yi ikiyüzlülükle suçlayarak “İran halkını düşünüyorsanız neden getirdiğiniz yaptırımların ilk aşaması sivil havacılığı hedef alıyor?” dedi. ABD’nin tek taraflı yaptırımları nedeniyle İran’ın zor bir dönemden geçtiğini belirten Zarif, şunları söyledi: “Hassas dönemler geçirdiğimiz doğrudur ancak gerçekte ABD dünyada izole edilmiştir. Bugün herkes İran’ın yalnızlığından değil, Trump’ın izole edilmesinden söz ediyor.”

5 uçak Tahran’a indi

İran, Fransa ve İtalya’nın ortak uçak üretici şirketi ATR’den sipariş ettiği 20 yolcu uçağının 5’ini daha önceki gün teslim aldı. İran Resmi Haber Ajansı IRNA’nın haberine göre uçaklar Tahran’da bulunan Mehrabad Havalimanı’na iniş yaptı. Uçaklar, İran havayolları şirketi “İran Air”e teslim edildi. Yaptırımların kaldırılmasından sonra ATR şirketine “72-600” tipi 20 adet uçak siparişi veren İran Air, şu ana kadar bu uçakların 13 tanesini teslim aldı. 536 milyon dolarlık (2.7 milyar TL) bu uçak alım anlaşmasının ABD’nin yeni yaptırımları öncesinde İran’ın Batı ile son büyük çaplı ticari anlaşması olabileceği ileri sürülüyor.

AB ve üç ülkeden rest

AB, Fransa, İngiltere ve Almanya, AB hukuku ve BM Güvenlik Konseyi kararı uyarınca İran ile meşru ticaret yürüten Avrupalı firmaları ABD’den koruma konusunda kararlı olduğu vurguladı. AB ile 3 ülkenin dışişleri bakanlarının ortak açıklamasında, ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilerek yaptırımları devreye sokmasından derin esef duyulduğu belirtildi. Açıklamada, “İran ile meşru ticaret yürüten Avrupalı firmaları koruma konusunda kararlıyız.” ifadesine yer verildi. AB menşeli şirketleri koruma amacıyla güncellenmiş AB “Engelleme Mevzuatı”nın bugünden itibaren devreye sokulacağı vurgulandı.

TEHDİT ÜSTÜNE TEHDİT
ABD Başkanı Trump imzaladığı yeni bir başkanlık kararnamesiyle, İran ambargosunu delenlere de yaptırım uygulamanın yolunu açtı. Kararnameye göre İran’ın dolar ve altın edinmesine yardım edenler ile enerji ve deniz ulaşımı sektörlerine destek olanlara yaptırım uygulanacak. Ayrıca, İran otomotiv sektörüne ürün ve hizmet satan, tedarik veya transfer edenler yine 7 Ağustos 2018 tarihinden itibaren yaptırımlarla cezalandırılacak.
HERKES UYGULASIN!
“5 Kasım 2018 ve sonrasında İran petrol sektörüne ve İran Merkez Bankası’na finansal, veya teknolojik destek sağlayanlara” da yaptırım uygulanacak. İmzaladığı kararnamenin 8 Mayıs’ta aldığı kararla örtüştüğünü belirten Trump, şunları kaydetti: “Birçok uluslararası firmanın, İran pazarından ayrılacaklarını açıklamalarından memnuniyet duyuyorum. Biz bütün ulusları, İran rejiminin ya tehditkar ve istikrarsızlaştırıcı faaliyetlerini değiştirerek küresel ekonomiyle yeniden bütünleşmek ya da ekonomik izolasyon yolunda devam etmek seçenekleriyle karşı karşıya olduğunu ortaya koyacak adımlar atmaya davet ediyoruz.”

Pompeo’dan masa şartı

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Asya seyahatinin dönüş yolunda, “ABD bu yaptırımları devreye sokacak. Bunlar İran’ın kötü niyetli faaliyetlerine karşı çabalarımızın önemli bir parçasıdır” dedi. ABD yönetiminin Tahran ile masaya oturmaya açık olduğuna dikkati çeken Pompeo, bunun için Tahran’ın önce politikasında çok büyük değişiklikler yapması gerektiğini söyledi. Pompeo, Trump’ın niyetinin İran’ın “normal bir ülke gibi davranmasını sağlanmak” olduğunu savundu.