İşsizlik maaşı, işsiz kalan ve belirli şartları taşıyan bireylere belirli bir süre boyunca ödenen bir sosyal güvenlik yardımıdır. Peki İŞKUR işsizlik maaşları ne kadar? İşsizlik parası nasıl alınır kimler alır, ne kadar kaç ay alınır, şartları neler? Türkiye'de işsizlik maaşı almak için gereken koşullar ve süreç şu şekildedir:
İşsizlik maaşı nasıl alınır?
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) mart ayı işsizlik verilerini açıkladı. Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2024 yılı Mart ayında bir önceki aya göre 19 bin kişi azalarak 3 milyon 57 bin kişi oldu.
İşsizlik oranı ise 0,1 puan azalarak yüzde 8,6 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 6,8 iken kadınlarda yüzde 12 olarak tahmin edildi. İstihdam edilenlerin sayısı 2024 yılı Mart ayında bir önceki aya göre 139 bin kişi artarak 32 milyon 588 bin kişi, istihdam oranı ise 0,2 puan artarak yüzde 49,5 oldu.
Bu oran erkeklerde yüzde 66,9 iken kadınlarda yüzde 32,5 olarak gerçekleşti.
İşsizlik maaşı alma şartları neler?
- 1) Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
- 2) Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak,
- 3) Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
- 4) Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak.
Asgari ücret zammı ne kadar?
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun üçüncü toplantısı sonrası Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan yeni asgari ücreti açıkladı. Asgari ücret yüzde 49 artışla net 17 bin 2 TL oldu.
İşsizlik parası ne kadar ödenir?
- Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;
- 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
- 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
- 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.
2024 işsizlik maaşı ne kadar?
Yeni asgari ücretten etkilenen kalemlerin başında gelen işsizlik ödeneğinde, sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınıyor.
İşsizlik ödeneğinin alt sınırı asgari ücretin yüzde 40'ı, üst sınırı ise asgari ücretin yüzde 80'i olarak hesaplandığından yeni asgari ücretle işsizlik ödeneği de artacak.
Yeni asgari ücretin belli olması ile birlikte işsizlik ödeneğinde taban tutar 7.940,33, tavan tutar 15.880,66 seviyelerine yükselecek.
İŞKUR işsizlik maaş başvurusu nasıl yapılır?
- Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine başvurmak gerekmektedir. Başvuru, İŞKUR birimine şahsen gelerek veya elektronik ortamdaadresinden yapılabilir. Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.
- İşsizlik ödeneğinin ödenebilmesi için sigortalı işsizlerin iş almaya hazır durumda olması gerekmektedir. İşsizlik ödeneği başvurusu ile kişinin iş arayan kaydı yapılmakta veya güncellenmektedir. Böylece sigortalı işsizlerin danışmanlık, işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetlerini alması sağlanmaktadır. Dolayısıyla, vekâletname ile başvuru yapılması imkanı bulunmamaktadır.
İşsizlik başvurusu nasıl yapılır?
- Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine başvurmak gerekmektedir. Başvuru, İŞKUR birimine şahsen gelerek veya elektronik ortamdaadresinden yapılabilir. Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.
İşsizlik ödeneğinin ödenebilmesi için sigortalı işsizlerin iş almaya hazır durumda olması gerekmektedir. İşsizlik ödeneği başvurusu ile kişinin iş arayan kaydı yapılmakta veya güncellenmektedir. Böylece sigortalı işsizlerin danışmanlık, işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetlerini alması sağlanmaktadır. Dolayısıyla, vekâletname ile başvuru yapılması imkanı bulunmamaktadır.
Kimler işsizlik maaşı alır kimler alamaz?
İşten çıkış kodlarına ve iş akdini fesih nedenlerine göre işsizlik ödeneğini alma hakkı şöyle:
- 1) Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi - Alamaz
- 2) Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi - Alamaz
- 3) Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa) - Alamaz
- 4) Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi - Alır
- 5) Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi - Alır
- 8) Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle - Alamaz
- 9) Malulen emeklilik nedeniyle - Alamaz
- 10) Ölüm - Alamaz
- 11) İş kazası sonucu ölüm – Alamaz
- 12) Askerlik - Alır
13) Kadın işçinin evlenmesi - Alamaz
14) Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması - Alamaz
- 15) Toplu işçi çıkarma - Alır
16) Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli - Alamaz
- 17) İşyerinin kapanması - Alır
- 18) İşin sona ermesi - Alır
19) Mevsim bitimi (Bu kod, iş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) - Alamaz
20) Kampanya bitimi (Bu kod iş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) - Alamaz
21) Statü değişikliği - Alamaz
22) Diğer nedenler – Alamaz
- 23) İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih - Alır
- 24) İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih - Alır
- 25) İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih - Alır
26) Disiplin Kurulu kararı ile Fesih - Alamaz
- 27) İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih - Alır
- 28) İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih - Alır
29) İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih - Alamaz
30) Vize süresinin bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullan Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) - Alamaz
- 31) Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih - Alır
- 32) 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi - Alır
- 33) Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi - Alır
- 34) İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih - Alır
35) 6495 Sayılı Kanun nedeniyle devlet memurluğuna geçenler - Alamaz
- 36) KHK ile işyerinin kapatılması - Alır
37) KHK ile kamu görevinden çıkarma - Alamaz
38) Doğum Nedeniyle İşten Ayrılma - Alamaz
39) 696 KHK ile (taşerondan) kamu işçiliğine geçiş - Alamaz
- 40) 696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış - Alır
41) Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler – Alamaz
42) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması - Alamaz
43) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması - Alamaz
44) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması - Alamaz
45) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması - Alamaz
46) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması - Alamaz
47) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi - Alamaz
48) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi - Alamaz
49) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi - Alamaz
50) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması - Alamaz
İşsizlik maaşından yapılan kesintiler neler?
İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir, nafaka borçları dışında haciz ve başkasına devredilemez.
İşsizlik maaşını kim verir, işsizlik aylığı nereden alınır?
İşsizlik ödeneği başvuruları izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırılır. İşsizlik ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak işsizin kendisine ödenir. Ödeme tarihini öne çekmeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yetkilidir.
Sigortalı işsizlere ödemeleri, Kuruma bildirdikleri Banka Hesap numaraları (IBAN) aracılığıyla, hesap numaralarının eksik veya hatalı bildirilmesi durumunda ise en yakın PTTBank aracılığı ile yapılmaktadır.
İşsizlik Ödeneğinin Kesildiği Haller
- İŞKUR tarafından teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızınreddedenlerin,
- Çalışma hayatını inceleme ve denetleme yetkisine haiz müfettişlerce veya kamu idarelerinin denetim elemanları tarafından yapılan denetimlerde Kurumumuzdan işsizlik ödeneği aldığı dönemde kayıt dışı olarak çalıştığı tespit edilenlerin,
- işsizlik ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilmektedir.
- İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almaya başlayanların ödenekleri “Emeklilik” gerekçesiyle yaşlılık aylığını almaya başladığı tarih itibarıyla kesilir.
- İŞKUR tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyenlerin işsizlik ödenekleri kesilmektedir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanmaktadır. Ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçememektedir.
İşsizlik ödeneği alanlar genel sağlık sigortası kapsamında olup, işsizlik ödeneği ödenen günler için, ilgililer adına sadece genel sağlık sigortası primleri İşsizlik Sigortası Fonundan yatırılmaktadır. Ödenek alanların bakmakla yükümlü olduğu kişiler de genel sağlık sigortalısı kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir.
- İşsizlik ödeneği alınan süre içinde;
- ikamet adresinin değişmesi,
- herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alınması,
- yetkili sağlık kuruluşunca istirahatli kılınması,
- silahaltına alınılması,
- yurtdışına çıkılması,
- bir işte çalışmaya başlanması veya
- mahkeme kararıyla işe iade edilmesi,
- hallerinde durum 15 gün içinde en yakın İŞKUR birimine veya Alo170’e bildirilmelidir.
- İşsizlik ödeneğinden yararlananlar, kendi kusuru ve bilgilerdeki eksiklik veya yanlışlık nedeniyle yapılan fazla ödemeleri yasal faizi ile birlikte ödemek zorundadır.
İşsizlik maaşı yeniden nasıl başlatılır?
Ödenekten yararlanırken, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresi doldurulmadan tekrar işe girilmesi ve işsizlik ödeneğinden yararlanmak için gerekli olan şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalınması halinde daha önceden hak edilen işsizlik ödeneği süresi dolduruluncaya kadar ödenekten yararlanılabilinir.
Kalan hak sahipliğinin devamında İŞKUR’a başvurulan tarihten itibaren ödemeler gerçekleştirilir. Hak kazanma şartlarını sağlamak suretiyle yeniden işsiz kalınması halinde ise sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneği ödenir.
İşsizlik maaşı alırken bilinmesi gerekenler (İŞKUR işsizlik maaşı sıkça sorulan sorular)
- • Bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan sigortalılar,
- • Banka sandıklarına tabi sigortalılar,
- İstekleri halinde;
- • Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalılar,
- • Ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerleri ile Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde çalışma gün sayısı 10 günden az olan kişiler,
- işsizlik sigortasının kapsamında bulunmaktadır.
- İşsizlik sigortası kapsamında bir işyerinde çalışırken; çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler; hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak kaydıyla son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamdaportalı üzerinden başvurarak iş almaya hazır olduğunu bildirmek koşulu ile işsizlik sigortası hizmetlerinden yararlandırılmaktadır.
- Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.
- İşsizlik sigortası primi, sigortalının prime esas aylık brüt kazançlarının % 1 sigortalı, % 2 işveren ve %1 Devlet payından oluşmaktadır.
- Sigortalı işsizlere Kanunda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde, İŞKUR tarafından aşağıda belirtilen ödemeler yapılmakta ve hizmetler sağlanmaktadır;
- • İşsizlik ödeneğinin verilmesi,
- • Genel sağlık sigortası primlerinin ödenmesi,
- • Yeni bir iş bulma,
- • Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi verilmesi.
İşsizlik ödeneği almakta iken
- • Kurumca teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddeden sigortalı işsizlerin ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilir.
- • Gelir getirici bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilen sigortalı işsizlerin ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilir.
- • Kurum tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanır. Şu kadar ki, bu suretle yapılacak ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçemez.
- İşsizlik ödeneği alanlar genel sağlık sigortası kapsamına alınmış olup bakmakla yükümlü olduğu kişiler de genel sağlık sigortalısı kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabileceklerdir.
Hizmet akitleri kendi istek ve kusuru dışında sona eren sigortalı işsizlerin, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde,
- Sigortalı işsizin, işsizlik ödeneği alırken bir işte çalışmaya başlaması halinde yapması gerekenler nelerdir?
- İşsizlik ödeneği alırken gelir getirici bir işte çalışmaya başlayanların (bir gün dahi olsa) işe girdiği tarihi takip eden günden başlayarak 15 gün içinde en yakın İŞKUR birimine bilgi vermeleri gerekmektedir.
- Hastalık,
- Ücretsiz izin/aylıksız izin
- Disiplin cezası
- Gözaltına alınma,
- Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali,
- Kısmi istihdam,
- Grev,
- Lokavt,
- Genel hayatı etkileyen olaylar,
- Ekonomik kriz,
- Doğal afet,
- Fesih tarihinde çalışmamış
- Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma
- Kısa çalışma ödeneği
- Yarım çalışma ödeneği
Nedenleriyle hizmet akdi devam etmekle birlikte prim yatırılmaması halinde, prim yatırılmayan bu süreler son 120 gün şartının değerlendirilmesinde kesinti sayılmamaktadır.
- Bununla birlikte, 18.01.2019 tarihi ve sonrasında hizmet akdi sona erenler için, aynı işverenle olup olmadığına ve eksik gün nedenlerine bakılmaksızın hizmet akdinin feshinden önceki son 120 günlük dönemde hizmet akdinin bulunması halinde son 120 gün şartının sağlanması bakımından yeterlidir.
- İşe iade davasının işçi lehine sonuçlanması halinde yasada öngörülen geriye dönük yatırılan 4 aylık primlerin son günü fesih tarihi kabul edilerek, başvuru ve prim ödeme şartlarını sağlayanlara çalışılmayan dönemler için işsizlik ödeneği ödenmektedir. Davanın kesinleştiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılan başvuruların süresinde yapıldığı kabul edilmektedir.
İşe iade davasına konu olan ilk fesih ile işsizlik ödeneği ödenmiş olan işsizler için; fesih tarihinden itibaren işe iade davası kapsamında geriye dönük bildirilen primlerin son günü fesih tarihi olarak esas alınmak suretiyle işsizlik ödeneği hak sahipliği belirlenir ve işsiz geçen dönemler için işsizlik ödeneği ödenir. Prim bildirimi olan dönemlerde yapılmış olan ödemeler ödenecek işsizlik ödeneğinden yasal faiz uygulanmadan mahsup edilir.