Kudüs için tarihî hamle

ABD yönetiminin Kudüs’ü “İsrail’in başkenti” olarak tanıma kararıyla ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine (BMGK) sunulan karar tasarısının, ABD tarafından veto edilmesinin ardından konu, BM Genel Kuruluna taşınıyor. ABD’nin BMGK’de yalnız kalmasıyla tasarıya BM Genel Kurulunda güçlü destek bekleniyor.

ABD Başkanı Donald Trump’ın 6 Aralık’ta duyurduğu Kudüs’ü “İsrail’in başkenti” olarak tanıma kararının geri çekmesi çağrısı yapılan karar tasarısı, önceki gün BMGK’nin geçici üyelerinden Mısır tarafından Konseye sunuldu ancak 15 üyeli Konseyde sadece ABD’nin vetosuyla reddedildi. Tasarının reddedilmesi zaten bekleniyordu. Şimdi ise diplomatik girişimlerin yeni aşamasına geçiliyor ve tasarı, bu kez benzer bir içerikle BM Genel Kuruluna getiriliyor.

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) kaynaklarına göre, Türkiye ve İİT’nin yoğun girişimleriyle oylanacak tasarının 193 üyeli BM Genel Kurulunda en fazla desteğe ulaşması hedefleniyor. Tasarının 15 üyeli BMGK’de sadece ABD’nin karşı oyuyla 14’e 1 reddedilmiş olması, BM Genel Kurulu için olumlu hava oluşturdu. BMGK’de daimi ya da geçici bazı üye ülkelerin ABD’nin yanında yer alması ya da en azından çekimser kalması ihtimaline karşın 14’e 1’lik bir başarının, şimdi Genel Kuruldaki oylamayı olumlu etkilemesi bekleniyor. Böylece destek veren ülke sayısının 160’ı aşabileceği düşünülüyor. ABD’nin kararının mahkum edilmesi için 129 ülkenin oyu gerekiyor.

Türkiye’nin çağrısıyla toplanan İİT üyesi ülkeler, Filistin’e destek için girişimlerini hızlandırıyor. Şimdi BM nezdindeki olumlu havanın da etkisiyle bu girişimlerin artması hedefleniyor. İİT üyeleri, başta Avrupa ülkeleri olmak üzere Filistin’i tanımayan ülkelerin tanıması ve Filistin’in yeni uluslararası örgütlere üyeliğinin yanı sıra örgütlerde Filistin’in daha fazla temsilinin ve görünürlüğünün artırılması için çaba gösterecek. Ayrıca BM’de Filistin sınırlarının 1967 öncesine göre oluşturulması için çalışacak bir komite kurulması için de çalışmalar yapılacak. İİT ülkeleri, Filistin uzlaşısının güçlendirilmesi için taraflar nezdinde yapıcı katkıları artırmak amacıyla da güç birliği yaparak girişimlerde bulunacak.

Amerika’nın BMGK kararlarına ve uluslararası hukuka aykırı Kudüs kararını, Türkiye’nin öncülüğüyle toplanan BMGK’da veto etmesi, Birleşmiş Milletler’in sistem sorunu ve reform ihtiyacını bir kez daha gündeme getirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu konuya ilk kez BM’nin 5 daimi üyesine verilen sonsuz yetkilere atıfta bulunarak “Dünya 5’ten büyüktür” sözleriyle dikkat çekmişti. BM’deki Kudüs diplomasisi nezdinde BM Genel Kurulu’nda, son olayla daha da görünür hale gelen bu çelişkinin çok daha yüksek sesle dile getirilmesi bekleniyor.

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Güvenlik Konseyi’nde 14’e 1 alınan kararın her ne kadar veto edilmiş olsa bile ortaya çıkan tablonun önemli bir gerçeği ifade ettiğini söyledi. Perşembe günü Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda konunun gündeme geleceğini hatırlatan Kalın şunları söyledi: “Oylamada üçte iki çoğunluk gerekiyor. Biz bu üçte iki çoğunluğun sağlanacağını düşünüyoruz. Ama tabii ki Sayın Cumhurbaşkanımızın da yoğun girişimleriyle bu iki gün boyunca da bu çalışmayı devam ettireceğiz. 128 ya da 129 ülkenin oyu gerekiyor, bununla ilgili şimdi 57 İslam ülkesi var, ayrıca bağımsızlar grubu, Afrika ve Asya ülkeleri, birçok Avrupa ülkesi bu konuda açık bir tavır sergilediler. Tüm bunlara baktığımız zaman Genel Kurul’dan bu yönde bir kararın çıkması için şartların olgunlaştığı anlaşılıyor.”

Veto, Erdoğan’ı haklı çıkardı
AK Parti Sözcüsü Mahir Ünal, BM Güvenlik Konseyi’nde ABD’nin ret oyu vermesiyle gelinen nokta ‘Dünya 5’ten büyüktür’ diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı bir kere daha haklı çıkardığını söyledi. Ünal, Twitter hesabından ABD’nin BMGK’daki Kudüs tasarısını veto etmesine ilişkin değerlendirmede bulundu. Ünal, “BM Güvenlik Konseyi’nde sadece ABD’nin ret oyu vermesiyle gelinen nokta ‘Dünya 5’ten büyüktür.’ diyen Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ı bir kere daha haklı çıkarmıştır. Adaletin tecellisi için gözümüz perşembe günü toplanacak olan Genel Kurul’da” ifadesini kullandı.

Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bekir Bozdağ ise, “ ABD Kudüs konusunda BM Güvenlik Konseyinde yalnız kalmıştır” dedi. Bozdağ, “ABD,BM Güvenlik Konseyinin daha önce aldığı kararlara uyma çağrısında bulunan tasarıyı veto ederek yanlışta ısrar etmiştir. ABD, uluslarası hukuka aykırı bu tutumunda ısrar etmemelidir. ABD, yanlış kararından bir an önce geri adım atmalıdır” dedi.