İsyan nelere gebe?

Putin’in, Rusya’nın dünyadaki nüfuz alanlarını genişletmek için yürüttüğü “hibrit” savaşın öncüleri ve en büyüklerinden Wagner Özel Güvenlik Şirketi, Putin’in tabiri ile “isyan” etti, Rusya’yı (Putin diye de okuyabiliriz) arkadan hançerledi.

Putin’in şefinin bugünkü menü tabağında “isyan, ihanet, hıyanet” ve netice olarak da dünden itibaren ölüm var.

Perşembenin geleceği çarşambadan belliydi.

Wagner şefi Prigojin, Bahmut savaşı esnasında sürekli Rusya Federasyonu Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı’nı eleştirdi. Ama söylemini savaşın kazanılmasının ardından kazanan bir komutan böbürlenmesiyle daha da sertleştirdi. “Sadece düşmanla savaşmıyoruz, aynı zamanda Rus bürokrasi ile de savaşıyoruz” diyerek eleştiri oklarını Rusya Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı’na fırlattı.

Wagner Şefi ile Savunma Bakanı arasındaki “savaş” kızıştı ama Putin bu rekabette renk vermedi. Belki de bu ölümcül rekabetin bugüne taşınmasında Putin’in sessizliğinin, Prigojin’i muhatap almamasının büyük rolü oldu.

Wagner’e göre son hadiseleri tetikleyen gelişme cuma günü Rus ordusunun Wagner askeri kampına yönelik füze saldırısı ve neticesinde verilen “ağır kayıplar” oldu.

Bölgeden son alınan bilgilere göre, Wagner güçleri Krasnodar-Rostov-Moskova hattında kuzey ve güneye doğru ilerliyorlar. Moskova’ya yaklaşık 600 km mesafedeki Voronej şehrinden çatışma haberleri gelmeye başladı.

Putin bu gelişmeleri “isyan, sırttan hançerleme ve hıyanet” olarak nitelese de Wagner Şefi bir “Adalet Yürüyüşü” olarak nitelendiriyor ve “Vatan ihaneti konusunda Başkan derinden yanılıyor. Biz ana vatanımızın vatanseverleriyiz, her yerde vatan için savaştık” diyor.

Wagner’in hızlı bir hareketle Rostov-na-Donu şehrini ele geçirmesi tesadüf gibi gözükmüyor. Çünkü bu şehir, Azak Denizi’ne dolayısıyla Karadeniz üzerinden açık denizlere açılan stratejik bir kapı olması yanında, Rus ordusunun Güney Askeri Komuta Merkezi statüsünü taşıyor. Aynı zamanda, o bölge ve bölgeye yakın Ukrayna topraklarındaki Rus ordusunun lojistik deposu işlevini de görüyor.

Rostov şehrinin neredeyse hiçbir direniş olmadan ele geçirilmesinin delalet ettiği bazı önemli noktalar var.

Öncelikle Wagner’in bunu planlı olarak yaptığı, uzun süredir planladığı anlaşılıyor. Cuma günkü bombalama sadece bir bahane olmuş.

Wagner’in bu isyanı başlatırken münferit davrandığını düşünmek de safça olur. Mutlaka içeriden yönetime muhalif siyasi, askeri ve ekonomik çevrelerden destek alıyor olmalılar. Wagner Şefi bu sözde “adalet yürüyüşünü” sürdürmeyi bir müddet devam ettirebilirse, destekçileri de yavaş yavaş boy göstermeye başlayacaklardır. Hatta dış destek teklifleri de gelecektir. Bu meyanda Rusya askeri ve siyasi bürokrasisi içerisinde ve ekonomik çevrelerinde birçok fiziki tasfiyelere de şahit olacağız.

Rostov’un düşmesi Rusya’nın güvenlik, daha da önemlisi büyük bit istihbarat başarısızlığını da gözler önüne sermektedir. Yoksa Wagner güçleri elini kolunu sallayarak bu stratejik şehri ele geçiremezdi.

Rusya Federasyonu’nu bir iç savaş durumuna getiren bu gelişmelerin Rusya’yı nasıl etkileyeceği meselesine de değinmek gerekir.

Konu ile ilgili konuşma yaparken beden dili oldukça stresli gözüken Putin bu gelişmeyi “Bir iç isyan devletimiz için ölümcül bir tehdittir” diyerek değerlendirse de, Wagner’in bu isyanının Rusya’ya çok boyutlu olumsuz ve onulmaz etkileri olacaktır.

Rusya bazında:

* Devlet cihazı içinde, zaman zaman fiziki olmak üzere, bir tasfiye süreci başlayacaktır. Kelleler kopacaktır. Prigojin, Şoygu ya da her ikisi süreç sonunda tasfiye olacaklardır.

* Devlet kısa ya da orta dönem bir istikrarsızlık dönemine girmiştir.

* Rus güvenlik ve istihbarat sistemleri sorgulanacaktır

* Uyuyan çeşitli muhalefet hücreleri uyanacaktır.

* Wagner’le savaşmak için Ukrayna’dan muharip güç çekmek durumunda kalacaktır.

Putin için:

* İsyan Putin’in kaba tabiriyle façasını çizmiştir.

* Şu an için söylemek erken ama bu isyanın kısa süre de halledilememesi Putin’in otoritesi içinde alarm zilleri çaldırır.

* Wagner’in bu denli büyümesinden Putin sorumlu tutulabilir.

Ukrayna savaşı:

* Ukrayna’nın geniş bir karşı saldırı içinde olduğu bir döneme denk gelen isyan Kiev için büyük bir fırsattır. Rusya’nın savaşta büyük oranda gerilemesine ve büyük kayıplar vermesine sebep olabilir.

* Wagner’in sahadan çekilmesi, Rusya’nın muhtemelen muharip güç çekecek olması, dengeleri Ukrayna lehine değiştirebilir.

* Rusya’nın içeride meşgul olmasını fırsat bilen Batı, Ukrayna’ya savaş dengelerini değiştirmesi için yüklü askeri yardımlara girişebilir.

* İçerideki isyanın tutunması ve güç kazanması Rusların masaya oturması ve hatta çekilmesinin yolunu açacaktır.

Dışarı bağlantılı:

*Wagner üzerinden Rusya’nın etkili olduğu coğrafyalarda Rus nüfusu baltalanır ve geriler.

İsyan henüz çok yeni ve kimin eli kimin cebinde tespit etmek zordur. Ama Rusya’nın varoluşsal büyük bir travma yaşadığı aşikardır ve bunun Rusya Federasyonu üzerinde orta ve uzun erimli olumsuz etkileri kaçınılmazdır.