Doğu Akdeniz ve Libya’da gerilim tırmanırken Türkiye bir ayda Umman, Nijer, Etiyopya ve Arnavutluk ile karşılıklı kritik adımlar attı. Libya’nın güneyden komşusu Nijer ile “Askeri Eğitim İşbirliği Anlaşması” imzalandı. BAE’nin komşusu, Körfez’in önemli ülkesi Umman ile yoğun temaslar kuruldu. Umman, BAE merkezli DAMAC şirketini ülkeden çıkardı. Mısır ile sorunlar yaşayan Etiyopya Türkiye’den destek istedi. Yunanistan’ın komşusu Arnavutluk’la da mali ve askeri işbirliği protokolü imzalandı.
BAE'YE KARŞI AYASOFYA MESAJI
Körfez bölgesinin sakin gücü Umman'dan yükselen tepki mahiyetindeki açıklamada, "Minarelerinden ezan sesleri ve mihrabında rüku ve secdelerden yoksun bırakıldıktan sonra ve neredeyse bir asırdır bunun için yas tuttuktan sonra Ayasofya'nın tekrar İslam'ın rahmetine dönmesine sevinen ve kutlayan bütün İslam alemine teşekkür ediyoruz." değerlendirmesiyle BAE, Suudi Arabistan ve Mısır yönetimlerinden Ayasofya Camii'nin gerçek hüviyetini kavuşmasını hedef alan açıklamalarına adeta net cevap verildi. Körfez çetesine karşı Umman'dan Türkiye'ye gelen destek iki ülke arasındaki yakınlaşmanın mesajı oldu.
ÜST DÜZEY DİPLOMATİK GÖRÜŞME
Umman müftüsünün mesajından hemen sonra, Maskat ile Ankara arasında diplomatik temasların yoğunlaştığı görüldü. Pazartesi günü Türk Dışişleri Bakanlığı'nın resmi İngilizce Twitter hesabı üzerinden paylaşılan mesajda, "Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal ile Umman Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri Seyyid Bedr arasında video konferans yöntemiyle siyasi görüş alış verişi yapıldığı" belirtildi. Görüşmeden hemen bir gün önce Umman yönetimi, Sultan Kabus limanında stratejik bir projeyi yürüten BAE merkezli DAMAC şirketinin çalışmalarına son verdi ve ülkeden çıkardı.
NİJER’LE DÖRT KRİTİK ANLAŞMA
Temmuz ayında Türkiye, Afrika'da Sahel bölgesinin kilit ülkesi ve aynı zamanda Libya'nın güneyden komşusu Nijer'le de dikkat çeken adımlar attı. Dışiişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun başkent Niamey'deki ziyareti sırasında iki ülke arasında “Malzeme Teslim Protokolü”, “Nakdi Yardım Uygulama Protokolü”, “Askeri Eğitim İşbirliği Anlaşması” ve “Gençlik ve Spor Alanında İşbirliği Anlaşması” olmak üzere dört kritik anlaşmaya imza atıldı. İmzalardan birkaç gün sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan, Nijer Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou ile telefonda görüşmesinde iki ülke ilişkilerini geliştirmeye yönelik adımlar ve bölgesel meseleler ele alındı. Cumhurbaşkanları arasında yapılan görüşme iki taraf arasındaki stratejik işbirliğinin somutlaştığını gösterdi. Türkiye'nin, Libya'nın birbaşka güney komşusu Çad'la da benzer adımlar atmaya hazırlandığı Afrika medyasında belirtildi.
ARNAVUTLUK'TAN ASKERİ İŞBİRLİĞİNE ONAY
Türkiye yalnızca, Ortadoğu ve Afrika'da değil, Balkanlarda'da istikrar ve barışı geliştirecek adımlar atmaya devam ediyor. Bu adımlardan biri de Yunanistan'ın komşusu, Balkanlar'ın kilit ülkesi Arnavutluk'la geldi. Arnavutluk Meclisi, hafta içi Türkiye ile imzalanan mali ve askeri iş birliği anlaşması ve mali yardıma ilişkin uygulama protokolünü onayladı. Stratejik ortaklık ilişkisini pekiştiren protokolle, Arnavutluk'un Türkiye’de yüzde 100 yerli üretime sahip firma ve taraflardan askeri amaçlar için hizmet satın alma noktasında mali yardım sağlanmasına ilişkin ilkeler belirlendi. Böyle Arnavutluk silahlı kuvvetlerinin bölgede güçlenmesine Türkiye'nin yükselen savunma sanayiyle destek olacağının altı çizildi.
AFRİKA BOYNUZU’NDA YENİ ORTAK
Arap yarımadasının doğu ucunu tutan Umman’la ilişkiler geliştirilirken, batı ucunda da Afrika Boynuzu’nun yükselen ülkesi Etiyopya’yla da ilişkilerde önemli bir adım atıldı. Etiyopya Başbakanı’nın özel temsilcisi olan, eski Cumhurbaşkanı Mulatu Teshome Wirtu, ülkesinin Mısır’la yaşadığı Nil gerilimi sırasında Ankara’yı ziyaret etti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile bakanlıkta bir araya gelen ve iki ülke arasında yeni ticaret ve yatırım olanaklarının ele alındığı görüşmede Wirtu, Türkiye’nin, Hedasi Barajı düğümünde arabulucu olmasını teklif etti. Afrika Boynuzu’nda Somali’yle stratejik ittifaka sahip olan Türkiye’nin Etiyopya’yla da benzer ilişkiyi geliştirmesi, BAE ve Mısır gibi istikrarsızlık taşıyan devletlerin faaliyetlerine net mesaj niteliği taşıyor.
Umman ve Katar ilişkileri güçlendirecek
- Umman Sultanı Heysem bin Tarık, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani, iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme beklentilerini ele aldı. Katar Emirlik Divanı’ndan yapılan yazılı açıklamaya göre, Katar Emiri Şeyh Temim ile Umman Sultanı Heysem telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede iki ülke arasındaki ilişkiler ve bu ilişkilerin iki kardeş halkın çıkarlarına hizmet edecek şekilde geliştirilmesi ve güçlendirilmesi ele alındı. İkili ayrıca bölgesel ve uluslararası gelişmeleri de görüştü.
