Bakanlar afet bölgesinde konuştu: Deprem ve sel felaketlerinin Türkiye'ye maliyeti 104 milyar dolar

İçişleri Bakanı Süleyman Süleyman Soylu, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Şanlıurfa Afet Koordinasyon Merkezi’nde açıklamalarda bulundu.

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, "Selden yoğun olarak etkilenen 14 mahallede 1978 ev, 234 iş yeri, 19 okul, 8 cami 3 alt geçit. Ama hala hasar ve zarar tespit çalışmaları devam ediyor." dedi.

Soylu, Şanlıurfa Afet Koordinasyon Merkezi'nde yaptığı açıklamada, 15 Mart'ta Şanlıurfa'nın üç merkez ilçesinde sel afeti yaşandığını hatırlattı.

Metrekareye düşen yağışın 180-190 kilogram olduğunu, 27 mahallenin bu selden etkilendiğini belirten Soylu, "Selden yoğun olarak etkilenen 14 mahallede 1978 ev, 234 iş yeri, 19 okul, 8 cami, 3 alt geçit. Ama hala hasar ve zarar tespit çalışmaları devam ediyor. Burada geçmiş günlerde de söyledik, bu altıncı günde de söylüyoruz, Şanlıurfa'da 16 vatandaşımız Hakk'ın rahmetine kavuştu. Allah rahmet eylesin." dedi.

Bakan Soylu, Şanlıurfa'da kullandığı tırla sele kapılarak kaybolan Emin Ergün'ü arama çalışmalarına da değinerek, aracın bulunduğunu söyledi. Soylu, "DSİ'nin de bir veya iki aracı var orada. Kupanın içinde olduğunu değerlendiriyoruz ama kupanın dışında da arama kurtarma çalışmalarımız sektörde devam ediyor." ifadelerini kullandı.

Soylu, selde 62 kişinin yaralandığını, 60'ının taburcu olduğunu belirterek, "Biri yoğun bakımda biri de serviste." diye konuştu.

Şanlıurfa'da sel olduğu gün Adıyaman'ın Tut ilçesinde de benzer afetin yaşandığını hatırlatan Soylu, "Orda da 2 vefat, 2 kayıp vardı. Bugün anneyi, üçüncü vefatı bulduk. Anneyi bulduk, 3 vefat bir kayıp, Zeynep Zümra'mız aranıyor hala. 8 yaralı vardı, bunların da hepsi taburcu oldu." ifadelerini kullandı.

"Bütün birimler, kurumlar, büyükşehir belediyesi, ilçe belediyeleri, kaymakamlarımız, valiliğimizin koordinasyonunda hakikaten vatandaşımıza hemen ulaşılmaya çalışıldı. Onun dışında toplam 4 bin 239 belediye personeli görev aldı. 2 bin 642 AFAD koordinesinde tüm illerden personel geldi. Bunda bütün kurumlarımız var, Karayolları'ndan DSİ'sine kadar. 2 bin 565 jandarma personeli, 740 emniyet personeli, yaklaşık 500'ün üzerinde de Türk Silahlı Kuvvetlerinden personel şu anda çalışmalarını devam ettiriyorlar. Toplam 10 bin 686 personel. İş makinesi, 1072 iş makinesi burada görev yaptı, 810 da ulaşım aracı görev yaptı. Şanlıurfa dışından yani Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyeleri haricinde 40 belediye aracı ve personeliyle burada görev yaptılar, ayrıca kamu kurum ve kuruluşları. Biraz önce de bahsettim, 13 konut ağır hasarlı ve yıkılma durumuna geldi. 317 iş yeri hasar gördü. Bunların bir kısmının tespiti yapıldı, bir kısmının tespiti yapılıyor. Onun için hem buranın Defterdarlığı hem Antalya Vergi Dairesi Müdürlüğü hem de müdürümüz hem de Kumluca Kaymakamlığımız ve buradaki arkadaşlarımızla bu tespitler yapılıyor. Yine 812 araç hasar gördü, bunların bir kısmı pert, bir kısmı da tamire muhtaç. Yine 1499 eşya zararı var evlerde. Yani toplam 2641. Ayrıca, 225 araçta yediemine çekilmiş oldu."

"Zarar tespiti yapılan 1161 vatandaşımıza can suyu ödemesi olarak AFAD tarafından 10'ar bin lira. İlçelerimizin Sosyal Yardımlaşma Vakıfları, merkez sosyal dayanışma vakıfları tarafından 10'ar bin lira, 20 bin lira. Aynı zamanda da büyükşehir belediyemiz tarafından 5'er bin lira, ilk etapta hiçbir hasar tespiti yapmadan sadece gördüğümüzle yapılan yardımın toplamı 25'er bin lira. Yine bunun yanı sıra aynı zamanda da iş yerlerine 10'ar bin lira bir can suyu ödemesi gerçekleştirildi. Şunu ifade edeyim, konutlarla ilgili Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı eşya yardımıyla ilgili şimdi çalıştı. Genelde usulümüz şudur, yüzde 60-70'ini Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, yüzde 30'unu da AFAD karşılar ve bu da arkadaşlarımızın tespit ettikleri hasar miktarında verilir. İş yerleriyle ilgili Ticaret Bakanlığı ile konuştuk, Cumhurbaşkanı'mızın talimatıydı. TESKOMB, Ticaret Bakanımızın takibiyle bir kaynağı valiliğimize intikal ettirecek. İş yerlerindeki hasar ve tanzimlerini gidermiş olacak. Diğer tarafta araçlarla ilgili de arkadaşlarımızın çalışmaları devam ediyor. Zannediyorum hafta sonuna kadar bir noktaya gelir. Oradaki adım da atılmış olacak. Bu esnada hayatını kaybeden vatandaşlarımızın ailelerine de her türlü destekte bulunuldu, bulunulmaya da devam edilecek."

"Arkeoloji Müzesi ile ilgili ilk günden itibaren bir çalışma başladı. Arkeoloji Müzesi'nin sergi alanıyla ilgili bir problem yok. Ama alt katta, depolarda yani kazı alanlarından gelen envanterde problem olmamasını temin etmek için, orada 10 dönümlük arazi de su doluydu, o sular boşaltılıyor. Bir noktaya kadar da boşaltıldı. Orada çok dikkatli bir çalışma yapılıyor. Hem İl Kültür, hem Müze Müdürü, hem arkeologlar, hocalar hepsi oradalar. Çünkü bu müze çok kıymetli bir müze. Sadece Şanlıurfa'nın değil tarihimizin en önemli miraslarından birisi. Depolarda 65 bin eser bulunmaktaydı. Bunun 40 bininin tahliyesi tamamlandı. Yaklaşık 25 binin de tahliyesi şu anda ilgili hocalar ve sorumlular çerçevesinde devam ediyor. Biz oraya özel bir çalışma da yaptık. Milli Savunma Bakanımız ile birlikte orada sadece jandarma ve Türk Silahlı Kuvvetlerimizin askerleri tahliyede hocalar nezaretinde bulunuyorlar. Çünkü eserlerin her biri çok kıymetli. Ayrıca emniyet müdürlüğümüzün KOM ve istihbarat ekipleri de orada bulunuyorlar. Yine Şanlıurfa Müzesi'nin kompleksi içerisinde yer alan Haleplibahçe Mozaik Bahçesi içerisinde selden kaynaklanan sorunlar ortadan kaldırılmış ve mozaiklerin temizleme işlemi başlatılmıştır. Yapılan bu işlemlerin tamamı da kameralarla izlenmektedir ve takip edilmektedir. Bir mahalle hariç o da hemen Karakoyunlu Deresi'nin kenarındaki Akabe Mahallesi'nde temizlik yüzde 70-75 bitti. Diğerlerinde yüzde 90-95'in üzerinde. İnşallah, bu akşam, yarın akşam temizliği bitirmiş olacağız."

Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, sel felaketinden etkilenen Şanlıurfa'daki derelere ilişkin, "Bundan sonra yapmak istediğimiz kesinlikle ve kesinlikle bu derelerin hem genişlikleri hem de derelerin güzergahları hem de bu derelerin şu anda belirli alt geçitlerin altından veya binaların yanından geçiyor olmasını dikkate alarak tamamıyla dereleri rahatlatacak sıfırdan yeni bir projelendirme çalışmasının içerisindeyiz." dedi.

Şanlıurfa Afet Koordinasyon Merkezi'nde açıklama yapan Kirişci, sel nedeniyle Şanlıurfa ve Adıyaman'da hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yaralılara şifa diledi.

Türkiye'nin dört bir yanından katkı sağlamak adına sivil ve askerlerin kentte bulunduğunu ifade eden Kirişci, "Bunlarla beraber bizim de kamu olarak özellikle DSİ'ye ait 98 iş makinesi, 55 arazöz, 150 orman çalışanımız, 225 DSİ çalışanımız sahada birebir hizmet veriyorlar. İhtiyaç olduğunda bu sayıların artırılması mümkün. Ama şu anda bir yeterlilik durumu olduğunu görüyoruz." diye konuştu.

Kirişci, balçığın ve yüzeyin temizlenmesi konusunda arazözlerin önemli katkı sağladığına işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"DSİ sahip olduğu güçlü ve geniş makineleriyle bu hadiseye damgasını vuran 3 derenin çalışılması konusunda, bir daha taşkın yaşamamak üzere çalıştırılması konusunda yoğun bir gayretin içerisindeler. Gerçekten bunun kabul edilebilir yanı yok. Bu derelerin kesinlikle ve kesinlikle bir genişlik olarak yeterli olması, iki üstlerinin açık olması ve asla kapatılmaması çok çok önemli. Tabii ki ondan sonra da derenin geçtiği havzalardaki diğer yapılması gerekenler."

DSİ'nin çalışmalarına büyük bir süratle devam ettiğini aktaran Kirişci, "Vatandaşlarımızın özellikle bu konuda anlayış göstermelerini bekliyoruz. Bu derelerin üstü açılırken ister istemez kendi iş yerlerinin veya konutlarının önünden geçen derelerle ilgili bir rahatsızlık hissetmesinler. Çünkü buradaki sular eğer temizlenir, arıtılır ve güzelce bakılırsa aslında kendi coğrafyalarına ve lokasyonlarına çok büyük değer katar. Buradan hareketle de yaklaşık 1200 metrelik Sırrın Deresi üzerinde, yine 800 metrelik Karakoyun Deresi üzerinde dere üstünün açılması çalışmalarını inşallah süratle tamamlayacağız." değerlendirmesini yaptı.

Sıfırdan yeni projelendirme

Bakan Kirişci, Bakanlık olarak bundan sonra yapacakları çalışmalara ilişkin şunları söyledi:

"Bundan sonra yapmak istediğimiz kesinlikle ve kesinlikle bu derelerin hem genişlikleri hem de derelerin güzergahları hem de bu derelerin şu anda belirli alt geçitlerin altından veya binaların yanından geçiyor olmasını dikkate alarak tamamıyla dereleri rahatlatacak sıfırdan yeni bir projelendirme çalışmasının içerisindeyiz. Bu da Şanlıurfa'mıza, bütün bu yaşanılan üzücü hadiselerden sonra onları mutlu edecek ve onları memnun edecek bir çalışma olacak. Bu çalışmalar tamamlandığında da inanıyorum ki bir daha bu tür taşkınlar olmayacak."

Tarımsal üretimle ilgili Kirişci, kayıplara yönelik il ve ilçe müdürlüklerinin çalışmalarını sürdürdüğünü vurguladı.

Vahit Kirişci, yağışların son birkaç saat öncesine kadar devam ettiğini belirterek, "Yağışların tamamlanmasıyla biz bilhassa buğday, arpa ve mercimek gibi baklagil bitkilerinin içerisinde olduğu bölgelerde hasar tespit çalışmalarımızı yapmış olacağız." dedi.

Vatandaşların ifadeleri doğrultusunda ve sonrasında da tespit çalışmalarında büyükbaş ve küçükbaş ile arılı kovanlardaki tespitlerinin sürdüğünü kaydeden Kirişci, sözlerini, "Çok önemli sayılabilecek, ülkenin gıda güvenliğini riske edecek herhangi bir gelişme bizim ön tespitlerimiz olarak söz konusu değildir. Bunu da bu vesileyle belirtmek isterim. Bir daha inşallah bunlar yaşanmasın diyoruz. Şanlıurfa'mıza, Adıyaman'ımıza ve ülkemize geçmiş olsun diyorum." diye tamamladı.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, sel afetinin üstesinden çok hızlı bir şekilde geldiklerini belirterek, "Ama ülkemizin karşı karşıya kaldığı bir deprem afeti var. 50 binin üstünde vatandaşımızı kaybettik. 100 binlerce konut hasar gördü, yıkıldı ve bunların yeniden inşası gerekiyor. Canımız yandı, maddi hasar olarak 104 milyar dolara yakın bir kaybımız var. Bu sürekli güncellenecek bir rakam." dedi.

Bakan Nebati, Şanlıurfa Afet Koordinasyon Merkezi’nde yaptığı konuşmada, sel bölgesinde çarşamba günü sabahından bu yana tüm birimlerle yoğun ve hızlı bir çalışma gerçekleştirdiklerini söyledi.

"Bundan sonraki aşama DSİ başta olmak üzere Büyükşehir Belediyemiz ve belediyelerle beraber yapılacak çalışmalardır. Tahammülümüz yok, çok hızlı, olağanüstü çalıştık, iyi işler yaptık. Ama bundan sonraki bu tür olağanüstü yağışlarda, tekrar aynı senaryonun yaşanmaması için de bizim tedbirlerimizi çok hızlı bir şekilde almamız gerekiyor. Az önce Sayın Tarım ve Orman Bakanımızın da ifade ettiği üzere kapalı olan dere alanlarının bir an önce açılması, kaybettiğimiz vatandaşlarımızın bizim üzerimize yüklemiş olduğu bir sorumluluk olarak duruyor."

Nebati, belediyelerin aynı şekilde katkı sağlaması, hızlı olmasının önemli olduğunu belirterek, çalışma yapılacak alanlardaki vatandaşların da "yardım edecek" şekilde hareket etmelerini beklediklerini dile getirdi.

"Hasar tespitleri yapılan yerlerde hızlı bir şekilde ödeme yapıldı"

Hasar tespitlerine değinen Nebati, "Hasar tespitleri yapılan yerlerde hızlı bir şekilde ödeme yapıldı. Ekipler de çok hızlı şekilde uyumlu bir çalışma sergilediler. Böylesine büyük ve birçok alanda aynı anda yaşanan böylesine büyük bir sel felaketinin, hızlı bir şekilde yaraları sararak ilerlemiş olması, bizleri şehrim adına mutlu etti. İçişleri Bakanımızın yönetiminde AFAD'ın ve diğer kardeşlerimizin arkadaşlarımızın böylesine yoğun ve fedakarca çalışması da bizi mutlu etti. Urfa halkı, yaşayanlar, valimiz ve tüm idaresiyle ortaya konmuş olan bu vefakar ve cefakar davranışı asla unutmayacaktır." değerlendirmesini yaptı.

"Bundan sonrası vatandaşlarımızın psikolojik desteklerini sağlamak, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığımız, ilgili kaymakamlarımız, belediyelerimiz şimdi vatandaşlarımızla iletişimi daha güçlü bir hale getirecek. Görüldüğü üzere de ramazan ayına gireceğimiz perşembe günü inşallah hasarların tespit edilmiş olduğu, birçok çalışmanın tamamlandığı ve sokakların, evlerin yaşanılır hale geldiği bir günle ramazana girmiş olacağız. Evleri su altında zarar görmüş vatandaşlarımız da ramazan ayının ilk iftarını mutlak surette belediyelerimizin, AFAD'ın ve Valiliğimizin ev sahipliğinde iftarlarını rahat bir şekilde yapabilecekleri ortamı da sağlayacaklardır."

"104 milyar dolara yakın bir kaybımız var"

Çalışmalarda emeği geçen herkese teşekkür eden Nebati, sözlerini, "Biz buradayız. Bu sel afetinin üstesinden çok hızlı bir şekilde geldik ama ülkemizin karşı karşıya kaldığı bir deprem afeti var. 50 binin üstünde vatandaşımızı kaybettik. 100 binlerce konut hasar gördü, yıkıldı ve bunların yeniden inşası gerekiyor. Bununla ilgili Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız başta olmak üzere tüm bakanlıklarımız tabi ki AFAD'ın koordinasyonunda ilgili çalışmaları çok hızlı bir şekilde gerçekleştiriyor. Allah bu tür afetleri bir daha vermesin. Canımız yandı, maddi hasar olarak 104 milyar dolara yakın bir kaybımız var. Bu sürekli güncellenecek bir rakam. Aynı zamanda bütçe üzerinde yükümüz var. İşini, aşını kaybeden vatandaşlarımız var." diye tamamladı.