Gaz krizini aşmak ve yaklaşan kışa hazırlıklı girmek için birçok alternatif arayan Avrupa’ya Türkiyesiz çözüm pek mümkün görünmüyor. Türkiye, AB’nin kapısını çaldığı Azerbaycan’ın gazını taşıyan TANAP’ta köprü ülke konumunda bulunuyor. Avrupa’ya halen kesintisiz gaz taşıyan tek hat da TürkAkım Boru Hattı.
Rusya-Ukrayna savaşıyla derinleşen enerji krizinden en fazla etkilenen kesim Avrupa ülkeleri oldu. Avrupa piyasasında gaz fiyatları rekor üzerine rekor kırdı. Tedarikte yaşanan sıkıntılarla birlikte Avrupa ülkeleri alternatif arayışlarına koyulurken, Rusya’nın gaz akışını günden güne azaltması bu arayışları hızlandırdı. Daha önceki krizlerde olduğu gibi hızlıca bağımlılığı azaltma planı olan RePowerEU’yu duyuran Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, oluşan boşluğu doldurmak için hem alternatif gaz rotalarını gündemine alıp hem de LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) gibi farklı enerji kaynaklarına yöneldi. Bu noktada oluşturulacak bir gaz koridoru Türkiye’nin enerji üssü ülke konumunu güçlendiriyor. Yaklaşan kış mevsiminde kendini garantiye almak isteyen Avrupa’nın tüm çözüm yolları Türkiye’ye çıkıyor.
AZERBAYCAN İLE TEMASLAR HIZLANDI
- Daha önce AB’nin, daha güvenilir enerji tedarikçilerine yöneldiğini açıklayan AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rus gazını ikame edecek çalışmaları sürdüreceklerini belirtmişti. Yaklaşık iki hafta önce AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Komisyonunun Enerjiden Sorumlu Üyesi Kadri Simson, Azerbaycan'dan doğal gaz alımını artırmak ve mevcut kapasiteyi iki katına çıkarmak için iyi niyet anlaşması imzalamıştı. Azerbaycan'dan alınan doğal gazı iki katına çıkarmayı planlayan Avrupa, bu konuda iyi niyet anlaşması imzalasa da Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) için Ankara ile Bakü arasında imzalanan anlaşmaya göre, söz konusu boru hattındaki ek kapasitede ilk kullanım hakkı Türkiye'ye tanınıyor.
KAPASİTEYİ İKİ KAT ARTIRMAK MÜMKÜN
Güney Gaz Koridoru kapsamında inşa edilen TANAP'ın Avrupa ayağı olan Trans-Adriyatik Boru Hattının (TAP) yıllık kapasitesi 10 milyar metreküp olarak hesaplanıyor. Azerbaycan’ın Hazar Denizi’nden Avrupa’ya kadar uzanan projede Avrupa'ya gönderilen gazın artırılması için ek yatırımlara ihtiyaç duyuluyor. Avrupa, Güney Gaz Koridoru'nda kapasite artışı istiyor ve bu kapsamda TAP'ın kapasitesinin 10 milyar metreküpten 20 milyar metreküpe çıkarılması teknik olarak mümkün görünüyor. TANAP'ın kapasitesinin de 16 milyar metreküpten önce 24 milyar metreküpe, daha sonra 31 milyar metreküpe yükseltilmesi, yatırımlarla gerçekleştirilebilecek bir hedef olarak değerlendiriliyor. Bu hedeflerin ise 5 yıldan önce hayata geçirilmesi mümkün görünmüyor, zira kapasite artışları için yatırımlar yapılsa da ek protokoller ve anlaşmalar gerekiyor.
TANAP ve TürkAkım 65 milyar metreküp gaz taşıdı
Türkiye, Avrupa için en gerçekçi alternatif olan Azerbaycan gazının taşınmasında kilit rol oynarken, halihazırda Türkakım hattındaki gaz akışının kesintisiz sürmesi noktasında önemli bir pay sahibi. Kısa süre önce, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Soçi’de bir görüşme gerçekleştiren Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Avrupa’nın Rusya’dan kesintisiz doğal gaz akışı dolayısıyla Türkiye’ye minnettar olması gerektiğini söylemişti. Putin, “TürkAkım doğal gaz proje hattı, Rus doğal gazını Avrupa’ya sevk eden önemli hatlardan biri haline geldi. TürkAkımı, diğer yönlere doğal gaz sevk eden hatlardan farklı olarak düzenli ve eksiksiz şekilde çalışmaya devam ediyor. Avrupa’ya da tüketicilere de gazımızı aktarıyor” ifadelerini kullanmıştı. TürkAkım Doğal Gaz Boru Hattı üzerinden ilk 2 yılda Türkiye’ye 18 milyar metreküp, Avrupa’ya 16,8 milyar metreküp gaz akışı sağlandı. TANAP ve Avrupa’ya uzanan TAP üzerinden ise 2018’den bugüne kadar 30 milyar metreküpten fazla gaz taşındı.
