Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bilim insanlarınca Salda Gölü'nün mikrobiyal ekolojisinin belirlenmesine yönelik yürütülen proje tamamlandı.
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdür Yardımcısı Dr. Beyhan Oktar, Aralık 2021'de tamamlanan projenin detaylarını anlattı.
Oktar, 2019 yılında NASA'nın bilim insanları ile İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurgül Balcı'nın Salda Gölü'nde ortak çalışmalar yürüttüğünü anımsatarak, NASA'nın Salda Gölü'ne ilişkin Mars'taki Jezero kraterine benzerliğine ilişkin paylaşımının ardından farkındalık oluştuğunu söyledi.
"İstanbul Teknik Üniversitesindeki hocalarımızla istişarelerimiz oldu ve bir proje geliştirdik. Bu projede Salda'nın Mars'taki kayaçlarla benzerliğinin tekrardan araştırılması ve yeni türlerin ortaya konulması hedeflendi. Özellikle DNA bazlı tetkikler yapıldı ve burada çok önemli DNA gen dizileri ortaya konuldu. NASA tarafından gönderilen Perseverance (Azim) adlı uzay aracı döndüğünde, numuneler geldiğinde çıkan sonuçlara göre eşleştirme yapılması planlanıyor." diye konuştu.
Oktar, proje kapsamında yürütülen DNA bazlı çalışmaların ITU-BOUN Mikrobiyal Ekoloji Grup Başkanı (MEG) Prof. Dr. Orhan İnce ve ekibi tarafından yapıldığını bildirdi.
"Bunu özellikle dalgıçlarımız da çalıştı, hocalarımız da tek tek ekipleriyle numune alma çalışmalarında yer aldı. Burada özellikle mikrobiyolitlerin gölün hangi hassas bölgelerinde oluştuğu ve bu sürecin nelerden etkilendiği ve hangi koruma tedbirlerinin alınması gerektiği hakkında önemli bulgular elde edildi. NASA aslında tüm dünyanın merak ettiği 'Mars'ta hayat var mı?' sorusunun cevabını araştırıyor. Bizim yaptığımız çalışma, Salda'nın Mars'la benzerliğinden dolayı Mars'taki yaşam izlerine dair önemli bir veri bankası sağlamış olacak. Sonrasında da gelen örneklerin NASA tarafından analizi ve açıklanmasıyla bizim örneklerimizin sonuçlarının karşılaştırılması hedefleniyor."
Çalışmayla Salda Gölü'nde mikrobiyalit hassasiyet haritalarının çıkarıldığını bildiren Oktar, bu kapsamda haritalamanın Salda'nın koruma tedbirlerine rehber olarak kullanılmasının da planlandığını söyledi.
Oktar, proje sonuçlarına ilişkin detayların bir çalıştay ile yakın zamanda uluslararası akademik camiayla paylaşılması yönünde hazırlıkları olduğunu da kaydetti.
Proje, Salda Gölü'nde Jeomikrobiyoloji, Jeokimya, Stromatolit oluşumuna ve Mars'ta yaşamın izlerini taşıyacak biyoiz potansiyeline yönelik çalışmalar İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Jeomikrobiyoloji Başkanı Prof. Dr. Nurgül Balcı; Mikrobiyal Ekolojisinin İleri Moleküler Yöntemlerle belirlenmesiyle ilgili çalışmalar ise ITU-BOUN Mikrobiyal Ekoloji Grup Başkanı Prof. Dr. Orhan İnce yürütücülüğünde tamamlandı.
Öte yandan, gölün mikrobiyolojik yapısının çok zengin olduğu ve mikrobiyel olarak çok önemli ipuçlarını barındıran mikroorganizmaların yaşadığı Salda Gölü'nün mutlak korunması gerektiği de bu proje ile teyit ediliyor.