Dünyanın en zengin petrol rezervine sahip ülkesi Venezuela, ABD karşıtı enerji stratejisi izlemesi nedeniyle politik ve ekonomik manipülasyonlarla krize sürüklendi. Venezuela’da 2012’de 11,2 bin $ olan kişi başı milli gelir, ABD öncülüğünde alınan petrol fiyatlarını düşürme kararı sonrası, 2018’de 3,6 bin $’a kadar indi.
Dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip ülkesi Venezuela, son dönemde içinde bulunduğu ekonomik ve politik bunalımları aşmak için kaynaklarını Rusya ve Çin’in erişimine açmasının ardından ABD’nin hedefi haline geldi. Beyaz Saray’ın, Venezuela’da Devlet Başkanı Nicolas Maduro idaresinin değişmesini sağlayabilmek için bu ülkeden petrol alımını durdurmak ya da ülkenin tüm petrol ihracını İran’a uygulananlara benzer bir yasak silsilesiyle bitirmek gibi seçeneklerin de dahil olduğu bir dizi yaptırımı gündemde tuttuğu belirtiliyor.
EN BÜYÜK PETROL REZERVİNE SAHİP
- Uzun süredir politik ve ekonomik zorluklar nedeniyle iç karışıklık yaşanan, enflasyonun yüzde 1 milyona dayandığı Güney Amerika ülkesi Venezuela, dünyanın en büyük petrol kaynaklarına sahip olmasına rağmen düşük üretim seviyesi ve yetersiz ihracat altyapısı nedeniyle bu kaynaklardan yeterince faydalanamıyor. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünü (OPEC) kuran beş ülkeden biri olan Venezuela, kanıtlanmış petrol rezervleri bakımından yaklaşık 303 milyar varille dünyada ilk sırada gelirken, bu ülkeyi yaklaşık 266 milyar varillik rezervle Suudi Arabistan takip ediyor.
KİŞİ BAŞI MİLLİ GELİRİ ALTI YILDA 7,6 BİN $ AZALDI
Ekonominin can damarı olan enerji emtia satışları, yıllar içinde dış ticarette ülkenin en stratejik gelir kaynağı konumuna geldi. Petrol gelirlerinin yüzde 50’nin üzerinde paya sahip olduğu ülke ekonomisinde, petrol ve petrol ürünleri satışları ihracatın yüzde 90’ını oluşturuyor. IMF verilerine göre, Venezuela’da 2012’de 11,2 bin dolar olan kişi başı milli gelir, petrol fiyatlarında hızlı bir düşüşün yaşandığı 2014’te 7 bin dolara gerilemiş, 2018’de ise 3,6 bin dolara kadar düşmüştü.
DIŞ BORÇ SARMALINA SÜRÜKLENİYOR
Sahip olduğu zengin petrol kaynaklarına rağmen dış borcunun 140 milyar dolara yaklaştığı tahmin edilen ülkenin en büyük iki kreditörü Rusya ve Çin, ABD’nin arka bahçesi olarak adlandırılan Güney Amerika’da etkinliklerini arttırmak için Caracas ile ticari ilişkileri basamak olarak kullanıyor.
Ülkenin dış borçlarının yaklaşık 30 milyar dolarının Çin’e, 20 milyar dolarının da Rusya’ya olduğu tahmin ediliyor. Bu iki ülkenin yatırımları ise Venezuela’nın en önemli zenginlik kaynağı olan petrol ve doğal gaz alanlarında yoğunlaşıyor.
HİPER ENFLASYONLA BOĞUŞUYOR
Borç batağına gömülen ülkede halk, dış manipulasyonların oluşturduğu iktisadi açmazlarlar ve hiper enflasyon nedeniyle temel ihtiyaç maddelerine ulaşamıyor. Venezuela’da son yıllarda ekonomik sıkıntıları protesto için vatandaşların bir kısmı sokağa çıkarken, bir kısmı da kaçarak komşu ülkelere sığınma yolunu tercih ediyor.
- Rusya ve çin'e yönelim arttı
- Rusya'nın Latin Amerika'daki ticari ortaklarından olan Venezuela'da, Rus petrol şirketi Rosneft, Patao ve Mejillones doğal gaz sahalarının işletim hakkını 30 yıllığına almaya ve gelecek 15 yıl boyunca söz konusu sahalardan yıllık 6,5 milyar metreküplük üretim yapmaya hak kazanmıştı. Venezuela kredi borçlarını ödemekte zorlanırken, Rusya, ülkedeki konumunu kaybetmemek için bu borçların önemli bir kısmını sildiğini açıklamıştı. Çin de 2007-2016 döneminde önemli bölümü petrol ve doğal gazda kullanılmak üzere Venezuela'ya sağladığı kredilerle bu ülkedeki etkinliğini artırırken hem de ihtiyacı olan petrolün tedariğini garantiye almayı amaçlıyor. İki ülke arasında 2010'daki anlaşmayla Pekin, 20 milyar dolarlık yatırımla Orinoco Kemeri adlı petrol sahasını 25 yıl işletme hakkını almıştı.
- ABD gücünü kaybetmek istemiyor
- Venezuela’nın Rusya ve Çin ile yakınlaşmasına rağmen hala en önemli ticaret ortağı ve bir numaralı petrol ithalatçısı ABD. Venezuela, ABD’ye 10 milyar dolarlık petrol ihrac ediyor. ABD’nin petrol arz güvenliği için büyük önem taşıyan Venezuela’da Amerikanın doğrudan yatırımlarının büyük kısmı da yine petrolde. Çin ve Rusya’nın önemli kazanımlar elde ettiği Venezuela’nın ideolojik ve ekonomik olarak ABD karşıtı politikalar izlemesini engellemeyi amaçlayan Beyaz Saray yönetimi, Maduro’nun da bulunduğu 40 kişiye yolsuzluk ve politik baskı suçlamasıyla yaptırım uyguluyor.
- Maduro'dan krizi hafifleten hamleler
- Ekonomiyi zor durumdan kurtarabilmek adına ülke yönetimi, geçen yılın ağustos ayında, para biriminden 5 sıfır attı. Ayrıca, 8 adet yeni banknot tedavüle girdi. Yine ekonomik paket kapsamında 1 Eylül’den itibaren asgari ücret 34 kat artırıldı. Venezuela ayrıca, milli kripto para olan Petro’yu kullanıma soktu.
