Mısır’ın Nil çaresizliği: Etiyopya’yla Hedasi Barajı bilek güreşini kazanamadı

Tarihi mirasının yanı sıra mevcut ekonomik zenginliğini de bu nehre borçlu olan Mısır halkı, bu zamana kadar vazgeçilemez görülen bu suyun “güneyden kuzeye” akan bir nehir olduğunu artık sık sık hatırlamak zorunda. Nil Nehri’nin yeni hâkimi, iki asır öncesine kadar Mısır pazarlarına köle olarak taşınan Etiyopyalılar olacak gibi görünüyor. Mısır, Sudan ve Etiyopya’yı sıcak çatışmanın eşiğine getiren ve Nil Nehri üzerinde hakimiyet mücadelesine yol açan Hedasi Barajı (Büyük Etiyopya Rönesans Barajı) projesi, önümüzdeki yıllarda Doğu Afrika’nın kaderini doğrudan etkileyecek.

HAKİMİYETİ TAMAMEN KAYBEDECEK

Barajın yapıldığı Mavi Nil Nehri’nin Nil Nehri sularının yüzde 85’ini besliyor. Eğer Mısır, hiçbir anlaşma olmadan Addis Ababa yönetimi barajı doldurmaya başlarsa bu, Kahire’nin Nil üzerindeki tüm hakimiyeti kaybettiği anlamına gelecek. Sudan ve Eritre üzerinden yıllarca Etiyopya’nın elini kolunu bağlayan Mısır, Abiy Ahmed’in uzlaşmacı dış politikası yüzünden Doğu Afrika’da aradığını bulmakta zorlanıyor. Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit’e yıllardır her türlü desteği veren Mısır, Etiyopya’nın yeniden Eritre’yle barışması ve Sudan’la gerilimi artıracak hareketlerden kaçınması nedeniyle bu ülke üzerinde diplomatik baskı kuramıyor. Bu nedenle sık sık ABD’yi ve Birleşmiş Milletler’i (BM) devreye sokmaya çalışırken, aynı zamanda iç siyasete müdahil olma yoluna ve siber savaş gibi daha çok Etiyopya’ya vakit kaybettirecek yolları deniyor.

Anlaşma şansı azalıyor

Öte yandan Mısır Sulama Bakanlığı, Etiyopya’nın, Mavi Nil Nehri’ne inşa ettiği Hedasi Barajı görüşmelerinde anlaşmaya varma şansının azaldığı uyarısında bulundu. Bakanlık, Afrika Birliği’nin girişimiyle cuma günü yeniden başlayan ve Mısır, Sudan ve Etiyopyalı temsilciler ile ABD, Avrupa ve Afrikalı gözlemcilerin katıldığı görüşmelerin ardından yazılı açıklama yaptı. Etiyopya’nın barajın doldurulması ve çalıştırılması konusundaki katı tavrından taviz vermediğinin vurgulandığı açıklamada, anlaşmaya varma şansının giderek azaldığı kaydedildi. Üç ülke arasında kuraklık dönemleri ve barajın doldurulması konusunda anlaşmazlık olduğunun aktarıldığı açıklamada, Etiyopya’nın barajın çalıştırılma kurallarını tek taraflı olarak değiştirmek istediği, Mısır ve Sudan’ın da buna karşı çıktığı ifade edildi. Mısır’ın itiraz ve tehditlerine rağmen 2011’de barajın inşasına başlayan Etiyopya, ortak anlaşma olmasa da temmuz ayında barajda su tutmaya başlayacağını açıklamıştı.