İslâmiyet'te en önemli ibadet olan ve günün 5 vaktinde eda edilen namazın en önemli şartı abdesttir. Müslümanların her zaman maddi ve manevi temizlik içinde bulunmalarını düzenli biçimde sağlayan bu temel unsurda, bazı durumlar teyemmüm abdesti almayı gerektirir. Peki teyemmüm abdesti nasıl alınır? Nasıl niyet edilir? Hangi durumlarda teyemmüm alınır? Yolculukta, otobüs, hastane gibi yerlerde teyemmüm nasıl alınır? Teyemmüm sadece toprakla mı alınır? Bütün merak edilen soruların cevaplarını Diyanetten edindiğimiz bilgilere göre derledik.
TEYEMMÜM NEDİR?
TEYEMMÜM NASIL ALINIR?
> Teyemmüm edecek kimse, ne için teyemmüm edeceğine (abdeste veya gusle) niyet eder.
> Parmakları açık olarak ellerini temiz bir toprağa veya toprak cinsinden bir şeye vurur, ileri ve geri hareket ettirerek kaldırır, hafifçe birbirine vurarak ellerini silkeler.
> Ellerinin içiyle yüzünün tamamını bir kere mesh eder.
> Sonra ikinci defa ellerini aynı şekilde toprağa vurur ve sol elin içiyle, dirseğiyle birlikte sağ kolunu mesh eder; daha sonra da sağ elinin içiyle sol kolunu aynı şekilde mesh eder.
TEYEMMÜM ABDESTİNE NASIL NİYET EDİLİR?
Euzü besmele çekeriz ve niyet ettim Allah rızası için teyemmüm yapmaya diye niyet ederiz.
HANGİ DURUMLARDA TEYEMMÜM ALINIR?
> Su, temizlenecek kimsenin bulunduğu yerden en az dört bin adım, yani üç kilometre uzakta bulunursa,
> Suyun kullanılması durumunda hasta olma, hastalığın artması veya uzaması gibi tehlike mevcutsa,
> Yakında bulunan suyu elde etme hususunda nefse, mala, ırz ve namusa tehlike gelme hali varsa,
> Elde bulunan su, abdest veya gusle yetmeyecekse,
> Suyun kullanılması halinde kendisinin, arkadaşının veya hayvanının susuzluktan helak olacağına kanaat getirilirse,
> Kuyudan su çekmek için ip veya kova bulunmazsa,
> Bulunan su ile abdest alındığı veya gusül edildiği takdirde bayram veya cenaze namazlarını tamamen geçirme ihtimali varsa,
TEYEMMÜMÜN FARZLARI NELERDİR?
Niyet etmek ve elleri toprağa vurup yüzü ve kolları mesh etmek farzdır.
TEYEMMÜMÜN SAHİH OLMASININ ŞARTLARI
> Niyet etmek.
> Eli toprağa vururken temizlenmeye ya da namaz tilavet secdesi ve cenaze namazı gibi bir ibadete niyet etmek.
> Teyemmümü gerektiren bir özrün bulunması.
> Teyemmüm edilen maddenin temiz bir toprak ya da taş, kum, kerpiç gibi toprak cinsinden bir şey olması.
> Yüzü ve kolları kaplarcasına meshetmek.
> Meshi elin hepsi veya çoğuyla yapmak.
> Eli toprağa ya da toprak cinsinden bir şeye iki kere vurmak.
> Teyemmüm edecek kimse kadın ise, abdest almaya ve gusül yapmaya engel olan hayız ve nifas gibi bir hâli bulunmaması.
> Meshedilecek uzuvlarda meshe engel bir şey varsa, evvela onları gidermek.
TEYEMMÜMÜ BOZAN ŞEYLER
> Abdesti bozan veya guslü gerektiren hâller teyemmümu de bozar,
> Teyemmümü mubah kılan özrün ortadan kalkmasıyla da teyemmüm bozulur. Meselâ su bulunmadığından veya hastalıktan dolayı yapılmış olan bir teyemmüm, su bulunduğu veya hastalık geçtiği anda bozulur.
> Teyemmüm etmiş kimse, namaz içindeyken su bulursa, namazı bozulur. Abdest alıp namazı yeniden kılmak gerekir.
HASTANE, OTOBÜS, EV GİBİ YERLERDE TEYEMMÜM NASIL ALINIR?
DUVARDAN TEYEMMÜM ALINIR MI?
TOPRAKTAN BAŞKA NEYLE TEYEMMÜM ALINIR?
Şafii ve Hanbeli’de mezhebinde teyemmüm yalnız toprak ile yapılır. Diğer mezheplerde, toprak cinsinden olan her temiz şey ile, üzerinde bunların tozu olmasa bile, teyemmüm edilir. Yanıp kül olan veya sıcakta eriyebilen şeyler, toprak cinsinden değildir. O halde, ağaç, ot, tahta, demir, pirinç, yağlı boya sıvalı duvar, bakır, altın, cam ile teyemmüm edilemez. Kum ile olur. İnci, mercan ile olmaz. Kireç ve alçı ile yıkanmış mermer, çimento, sırsız fayans, sırsız porselen çanak çömlekle, çamur ile olur. Yalnız çamur varsa, suyu yarıdan az ise, bununla teyemmüm edilir.
CÜNÜP İKEN TEYEMMÜM NASIL ALINIR?
Gusletmesi gereken bir kimse, gusledecek kadar su bulamıyorsa, misafirlik veya soğuktan hasta olma tehlikesinden dolayı gusletme imkânı yoksa, su buluncaya veya gusül için imkân elde edinceye kadar toprak veya toprak cinsinden bir şeyle teyemmüm yapar.
Amr İbnü’l-As bir yolculuğu sırasında ihtilam olduğu hâlde gusletme imkânı bulamamış, teyemmümle ibadetini yapmış ve olup biteni anlattıklarında Peygamber Efendimiz (asm) itiraz etmeyip tasvib etmişlerdir. Abdest ve gusül için farklı bir teyemmüm yoktur. Her ikisi için de aynı şekilde yapılır.
