Yerli Kovid-19 aşısı TURKOVAC'ı geliştiren isim: Prof. Dr. Aykut Özdarendeli

Prof. Dr. Aykut Özdarendeli

Türkiye, TURKOVAC ile Kovid-19 aşısı üreten dokuz ülkeden biri oldu. TURKOVAC'ın geliştirilmesinin arkasında yer alan isim ise Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Özdarendeli. Prof. Dr. Özdarendeli, 2015 yılında dünyada hücre kültür temelli KKKA aşısının ilk patentini alan bilim insanı olmasıyla tanınmıştı.

Türkiye'nin yerli inaktif Kovid-19 aşısı TURKOVAC, acil kullanım onayı alarak kullanıma hazır hale getirilmişti. Erciyes Üniversitesi ve Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) iş birliğiyle geliştirilen TURKOVAC'ın ilk aşaması olan Faz 1 çalışmaları, 5 Kasım 2020'de başlamıştı.

TURKOVAC'IN MUCİDİ

Yerli Kovid-19 aşısının iki yılı bulan geliştirilme sürecinin arkasındaki en önemli isimlerden biri Prof. Dr. Aykut Özdarendeli. TURKOVAC'ı, Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Özdarendeli'nin başında olduğu Erciyes Üniversitesi bünyesindeki Aşı Araştırma ve Geliştirme Merkezi ile İyi Klinik Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde görevli ekip geliştirdi.

BİR İLKE İMZA ATTI

Özdarendeli, 2015 yılında dünyada hücre kültür temelli KKKA aşısının ilk patentini almasıyla biliniyor.

Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi'nde 1991 yılında mezun olan Özdarendeli, 1997 yılında Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü’nde Viroloji programında doktorasını tamamladı. 2011 yılında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalına profesör olarak atandı. Farklı zamanlarda Tennessee State Üniversitesi ve Pittsburg State Üniversitesi'nde postdoktora yaptı.

ÜÇ YIL KORONAVİRÜS ÜZERİNE ÇALIŞTI

Verdiği bir röportajda geçmişte Amerika’da 3 yıl ‘koronavirüs’ üzerine çalıştığını belirten Prof. Dr. Özdarendeli, yerli Kovid-19 aşısına ise Türkiye'de ilk korona vakası doğrulandıktan sonra, Erciyes Üniversitesi bünyesindeki Türkiye’nin ilk aşı merkezinde başladı. Hatta

TURKOVAC'ın geliştirilmesine ilişkin,

"2003’te Kırım Kongo vakaları çıktı. Bu vakalara yönelik çalışmaları başlattık. Bu çalışmalardaki tecrübenin çok büyük bir olumlu katkısı oldu"

ifadelerini kullanıyor.

İLK VAKA SONRASI HAREKETE GEÇTİ

Prof. Dr. Özdarendeli ve ekibi, ilk vaka Türkiye’de çıktığında hemen çalışmalara başladı. İlk olarak virüsü izole ederek aşı çalışmalarına geçildi. Mart’ın 25’inde biz virüsü konfirme etmeyi başararak nisan ayında genetiğini ve DNA dizilimi çıkarttı. Mayıs ayında da fareler üzerinde çalışmaya başlandı. Farelerde bu inaktif aşı adayının koruyucu olduğu, 2020’nin Ağustos ayında ortaya kondu. Klinik öncesi çalışmalar da ekimde raporlandı.

VARYANTLARA KARŞI ETKİLİ

Yerli aşı adayı TURKOVAC'ın çeşitli varyantlar üzerinde etkinliğine yönelik çalışmalar devam ederken, aşın Alfa varyantına karşı yüzde 100 etkili. Dünyada aşı çalışmaları için belirlenmiş standartlar olan GLP, GMP ve GCP standartlarına uygun şekilde yürütülen TURKOVAC inaktif aşı geliştirme çalışmalarında, şu ana kadar gönüllülerde ciddi bir yan etkiyle karşılaşılmadı.

#Prof. Dr. Aykut Özdarendeli

#Turkovac

#Kovid-19

#Koronavirüs

#Pandemi

#Salgın

#Yerli Aşı