Tüm dünyada en sık yapılan ameliyatlardan biri: Kolay gibi görünse de içinde birçok risk var

Fatma Çelik
09:229/10/2020, Cuma
G: 9/10/2020, Cuma
Yeni Şafak
Fotoğraf:Arşiv
Fotoğraf:Arşiv

Tüm dünyada en sık yapılan ameliyatlardan biri olan bademcik ameliyatı genellikle sorunsuz bir operasyon olarak bilinmekte. Fakat zaman zaman haberlerde karşımıza çıkan bademcik ameliyatına bağlı vefat haberleri ise düşündürmeye başladı. Peki, gerçekten de bademcik ameliyatı bu kadar riskli mi? Bademcik ameliyatının kolay gibi görünmesine karşın içinde birçok riski barındırdığını söyleyen Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Muhammed Fatih Evcimik, bademcik ameliyatın riskleri hakkında bilgi verdi.

’, ‘Bademcik ameliyatı sonrası vücut fonksiyonlarını kaybetti’ ya da ‘Bademcik ameliyatı oldu 5 aydır komada’… Evet, zaman zaman haberlerden izlediğimiz, gazetelerden okuduğumuz bu haberler bademcik ameliyatının sonuçlarından bazıları.

Peki, toplum tarafından kolay bir operasyon olarak kabul gören bademcik ameliyatı gerçekten de bu kadar riskli mi? Ameliyatı yapan cerrahın işin ehli mi olması gerekiyor?

Yenisafak.com olarak bademcik ameliyatına dair merak edilenleri işin uzmanına sorduk. Medipol Mega Üniversite Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Doç. Dr. Muhammed Fatih Evcimik, çocuklarını ameliyat ettirmek isteyen ailelere bir nebze de olsa yol gösterdi.

Doktor da hastane de gerekli donanıma sahip olmalı

Bademcik ameliyatını işin ehli bir doktor yapmaz ise sonuçları neler olur?

Ülkemizde bademcik ameliyatları Kulak Burun Boğaz hekimleri tarafından yapılıyor. Mezun olma aşamasında bir KBB uzmanı asistanlık eğitim sürecinde bademcik ameliyatı yapabilir liyakatiyle fakülteyi bitirebiliyor. Bunun yanı sıra oluşabilecek her türlü komplikasyonu da yönetebilecek donanımda oluyor. Dolayısıyla bu kişinin mutlaka ehil olması ve oluşabilecek komplikasyonu da yönetebilecek kabiliyette olması gerekiyor. Görev aldığı hastanenin de bu kabiliyeti gösterebilecek donanıma sahip olması gerekiyor.

Tüm dünyada en sık yapılan ameliyatlardan biri

Bademcik ameliyatı herkesin sandığı gibi kolay mı yoksa son yaşanan vakalardan yola çıkarsak zor bir ameliyat mı?

Kolay bir ameliyat gibi görünen bademcik ameliyatı aslında içinde birçok riski barındırıyor. Yapılan vaka sayısına baktığımızda da tüm Türkiye’de ve dünyada en sık yapılan ameliyatlar arasında yer alıyor. Ama bazı komplikasyonlar maalesef yaşanabiliyor. Fakat toplam vaka sayısıyla kıyasladığımız zaman bu oran oldukça düşük. Örneğin; nasıl yaya olarak trafik kazasına maruz kalma oranımız oldukça düşük ise aynı şekilde burada da toplam vaka sayısına kıyasladığımızda aslında oran düşük. Fakat riskli bir ameliyat mı? Evet, riskli bir ameliyat.

Cerrahi müdahale sonrasın en büyük risk kanama

Riskleri neler?
Ameliyatın risklerini 3 gruba ayırabiliriz; birincisi hastaya ait riskler, ikincisi cerrahiye bağlı riskler, üçüncüsü de anesteziye bağlı riskler.
Hastaya ait riskler:
Hastanın ameliyata uygun olmaması. Örneğin bir enfeksiyon durumunun olması. Kanama, pıhtılaşma probleminin yaşanması ya da anesteziyi kaldıramayacak ek bir hastalığının olması. Bu tarz durumları mutlaka ameliyat öncesinde tetkik etmek gerekiyor. Pıhtılaşma değerleri normal mi? Anemi var mı yok mu gibi. Sonuç olarak ameliyata hazırlamadan önce hastanın aktif bir enfeksiyonu var mı yok mu; varsa önce bunun tedavi edilmesi ve daha uygun şartlarda ameliyata alınması en doğrusu oluyor.
Cerrahiye bağlı riskler
den söz etmek gerekirse, cerrahi müdahale sırasındaki en büyük risk, kanama riski. Kanama riski, cerrahi müdahale sonrasında da en büyük risklerden. Bu konuda aileye bilgi verilmesi gerekir. Ameliyat yapılırken bu hususa mutlaka çok dikkat edilmeli. Kanayacak bölgenin çok iyi kontrol altına alınması ve o şekilde hastanın uyandırılması gerekir. Bunun haricinde ağrı yine en sık karşılaştığımız sıkıntılardan birisi. Buna ek olarak uzun vadede geçebilen durumlardan bir takım yapışıklıklar olması, konuşma bozukluğu, tatma bozukluğunu da sayabiliriz. Ama yine de cerrahi alanın çok fazla geniş olmaması, çevre dokulara zarar verilmemesine dikkat edilmesi gerekli.
Anesteziye bağlı riskler
den bahsedelim. Anestezik maddelere, ilaçlara bağlı bir takım yan etkilerin hastada oluşabileceğini bilmemiz gerekiyor. Bu da maalesef riskler arasında bulunuyor.

Hastanenin donanımlı olması çok önemli

Aileler çocuklarına bademcik ameliyatı yaptırması gerektiğinde nelere dikkat etmeleri gerekiyor?

İlk olarak bu konuda tecrübeli bir doktor olması tabii ki en önemli şart. Ayrıca yapılan hastanenin de tam donanımlı olması gerekiyor. Örneğin; bir komplikasyon meydana geldiği zaman; hastanenin, bu komplikasyonu yönetebilecek donanımda ve yönetebilecek bir tecrübede cerrahın da olması gerekiyor. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de bu ameliyatı sadece KBB doktorları yapıyor. Diyelim ki bir kanama oldu; mutlaka çocuğun hastaneye ulaşabilecek durumda olması gerekiyor ilk günler için. Aynı şekilde cerrahın da hastanede bulunması gerekir. Tekrardan müdahale etmek durumunda kalınabilir. Bazen yoğun bakım şartları uygulanabilir. Ek bir tedavi gerekebilir. Onun için hastanenin donanımlı olması bu konu da çok önemli.

Ameliyat için kriterler neler?

Ameliyat için tüm dünyada kabul görmüş bir kriter yok. Ameliyat endikasyonu açısından iki önemli başlık vardır.
Birincisi: Çocuğun solunum sıkıntısı yaşayıp yaşamadığı.
Eğer solunum sıkıntısı yaşıyorsa yani gece ağızı açık uyuma, horlama, ağız kokusu, bazen uykuda birkaç saniye nefes durması dediğimiz apne durumu, yatakta sürekli dönmeler, uyku esnasında baş-boyun terlemesi ve özellikle büyüme gelişme geriliği ameliyatı gerekli kılıyor.
Bir diğer neden ise sık enfeksiyon.
Özellikle bir yıl içerisinde 56’dan daha fazla enfeksiyon geçiriyorsa ve yapılan takiplerinde bademcik iltihabına bağlı olduğu ortaya çıkıyorsa bu çocuklarda da bademcik ameliyatı öneriyoruz.
  • Bir de bazı mutlak endikasyonlar var. Mesela bademciğe bağlı bir tümör varsa; bu kaçınılmaz bir şekilde cerrahi. En azından tanı koymak ve tedaviye başlamak açısından. Bir diğeri ise; kanamaya neden oluyorsa, bademciğe bağlı durdurulamayan bir kanama varsa, o zaman da bademcik dokusunun alınması gerekebilir. Bunlar mutlak endikasyonlar. Bazı nadir durumlar da var. Örneğin; bademcik taşına bağlı ağız kokusu olması, bazen yutkunma problemleri yapması, boğuk konuşmaya neden olması veya bir rezervuar bakteri odağıysa o zaman vücuttan uzaklaştırılması gerekebilir. Bir de bazı tedavi edilmemiş bademcik iltihapları, peritonsiller apse dediğimiz bir derin boyun enfeksiyonuna neden olabiliyor. Buna da eğer zamanında müdahale edilip ameliyat olunmazsa, bu boyun enfeksiyonu maalesef başka bölgelere yayılıp tedavisi daha zor durumlara neden olabilir. Bunlarda da erken tanı ve tedavi ile hastalar kurtulabilirler.

3 yaş altı için tavsiye edilmiyor

Hangi yaş aralığındaki çocuklar bu ameliyat için hazır değildir?

Genellikle ciddi bir problem yoksa 3 yaş altına çoğu zaman anestezi vermek istemiyoruz. Çünkü yapılan birtakım çalışmalarda çocukların kognitif gelişim ve anestezi yaşı arasında bir ilişki ortaya çıkmış durumda. Biz onun için mümkün olduğu kadar, eğer apne durumu varsa ve ciddi bir enfeksiyon durumu varsa, çocuğun büyüme ve gelişimine ciddi bir olumsuzluk getiriyorsa tabii ki 3 yaş altı da ameliyat olabilir. Hatta bir yaşında bile ameliyat olabilir. Ama takip edilebilecek şikâyetler varsa 3 yaşını bekliyoruz.

#Bademcik
#Bademcik ameliyatı
#Doç. Dr. Muhammed Fatih Evcimik