Sağlık Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Ulusal Zehir Danışma Merkezi (UZEM) zehirlenme vakalarında doğru bilgi ve hızlı müdahale için 7/24 hizmet veriyor. Yeni Şafak'a konuşan UZEM Hekimi Kader Bala Erdoğan, vatandaşların acil vakalarda merkezi doğrudan arayabileceğini söyledi. Erdoğan, merkeze günde ortalama 1000 çağrının geldiğini ifade etti.
Son günlerde art arda yaşanan zehirlenme vakaları, özellikle bir ailede yaşanan kimyasal maruziyet nedeniyle meydana gelen ölüm olayıyla birlikte vatandaşların dikkatini zehirlenme risklerine çevirdi. Uzmanlar, bu tür durumlarda doğru bilginin ve hızlı müdahalenin hayat kurtardığını vurgularken; Türkiye’de bu alanda kritik bir görevi üstlenen Ulusal Zehir Danışma Merkezi’nin (UZEM) varlığı yeniden önem kazandı. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü bünyesinde hizmet veren ALO 114 UZEM, 7 gün 24 saat hem vatandaşlardan hem hastanelerden gelen çağrıları yanıtlayarak zehirlenme vakalarına ilişkin tıbbi destek sağlıyor. UZEM Hekimi Kader Bala Erdoğan, merkezin işleyişini ve zehirlenme durumlarında yapılması gerekenleri Yeni Şafak’a anlattı.
UZEM REHBERLİK EDİYOR
VATANDAŞLARDA DİREKT ARAYABİLİYOR
Çağrıların hem hastanelerden hemde evlerden geldiğini belirten Erdoğan, “İlk aşamada yardımcı sağlık çalışanlarımız çağrıları yanıtlıyor. Hastanın kimlik bilgileri ve vaka detayları alındıktan sonra görüşme ilgili uzman hekimlere aktarılıyor. Ardından risk değerlendirmesi yapılıyor, ilk yardım ve gerekli tedavi önerileri veriliyor” diye konuştu.
MERKEZE GÜNDE BİN ÇAĞRI GELİYOR
En çok karşılaşılan zehirlenmeler arasında, ev kimyasalları, yanlış ilaç kullanımı, pestisit (zirai ilaç) maruziyetleri, mantar ve gıda zehirlenmeleri ile alkol zehirlenmelerinin olduğunu söyleyen Erdoğan, merkezin aranma yoğunluğunun isegün içinde veya mevsimsel olarak değiştiğini anlattı. Erdoğan, “Özellikle akşam saatlerinde ve hafta sonlarında aramalar artıyor. Mevsimsel olarak ise konserve tüketimine bağlı botulizm vakaları, yağmurlu havalardan sonra mantar zehirlenmeleri, yaz aylarında ise akrep-yılan sokmaları daha sık görülüyor.Merkez, günde yaklaşık bin çağrı ile yoğun bir şekilde çalışıyor. Gerekli olduğunda 112 ile koordinasyon sağlanıyor. 112 bizi arayabiliyor ya da biz 112’ye yönlendirme yapabiliyoruz. Hastanın maruziyetinden tedavisine kadar tüm süreç kayıt altına alınıyor ve takip ediliyor.” şeklinde konuşu.
ZEHİRLENEN HASTA KUSTURULMAMALI
Erdoğan, zehirlenme şüphesinde vatandaşların yaptığı hataları şöyle sıraladı: “Hastayı kusturmaya çalışmak, süt veya ayran içirmek ve hastaneye geç başvurmak. Bu yöntemlerin hiçbiri doğru değil. Kişinin mümkün olan en hızlı şekilde bir sağlık kuruluşuna götürülmesi gerekiyor.” İfadelerini kullandı. Erdoğan, organofosfat zehirlenmeleri, metanol maruziyeti, koroziv madde içilmesi ve botulizm acil olarak yönetilmesi gereken vakalar arasında olduğunu belirtti.
HAVALANDIRMA SÜRESİ KULLANILAN İLACA GÖRE DEĞİŞİR
Antidot temininin UZEM tarafından koordine edildiğini söyleyen Erdoğan, “Türkiye genelindeki hastanelerde antidotlar bulunuyor. Gereken durumlarda temin ve tıbbi yönlendirme UZEM tarafından sağlanıyor.” dedi. Erdoğan, UZEM’in toplum tarafından daha fazla bilinmesi gerektiğini, bunun için okullar ve kamusal alanlarda bilgilendirme yapılabileceğine dikkat çekti. Erdoğan, Açıkta satılan yiyeceklere dikkat edilmesi, özellikle sokak gıdalarının tüketiminden kaçınılması, mantarların bilinçsizce toplanmaması, ilaçlama yapılan alanların yeterince havalandırılması gerektiği konusunda da uyarılarda bulundu. Erdoğan, “İlaçlama yapılan bir ortamın havalandırılma süresi ise kullanılan ilacın türüne göre süre değişir. Bu nedenle net bir süre söylemek mümkün değil; ilaç türü ve uygulama yöntemi bilinmelidir” şeklinde konuştu.
Hastanın neden kaynaklı zehirlendiğinin tespit edilmesi için izlenen yol hakkındabilgi veren Erdoğan, “Hasta klinik ve laboratuvar olarak değerlendiriliyor. Kan testleri yapılıyor, solunum sıkıntısı varsa akciğer görüntülemesi isteniyor. Genel klinik tabloya göre yaklaşım belirleniyor. Gerekirse antidot temini sağlanıp tedavi sürdürülüyor” dedi.
