Düzce 5.9'luk testi geçti: Yatay mimariden taviz yok

Düzce’de dün saat 04.08’de 5,9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Merkez üssü Gölyaka ilçesi olan depremde panik nedeniyle 1’i ağır 93 kişi yaralandı. 1999’daki deprem sonrası yapı stokunun yüzde 80’inin yenilenmesi faciayı önledi.

11 KENTTE HİSSEDİLDİ

Merkez üssü Gölyaka ilçesi olan ve 20 saniye süren deprem, İstanbul, Bolu, Sakarya, Ankara, Kocaeli, Kütahya, Bilecik, Bursa, Zonguldak, Bartın ve İzmir’e kadar geniş bir alanda hissedildi. Depremin ardından 150’ye yakın artçı deprem kaydedildi. Sarsıntıyla büyük korku ve panik yaşayan vatandaşlar evlerinden dışarı çıkıp sokaklarda sabahladı. Battaniyelere sarılan vatandaşlar soğuk hava nedeniyle ateş yakıp ısınmaya çalıştı. Kentte bazı ev ve iş yerlerinin duvarlarında yıkımlar yaşandı, evlerdeki bazı eşyalar yere düştü. Düzce Adliyesi’nde çatıdan kopan bazı beton parçalarının yere düştüğü görüldü. İlk sarsıntının ardından kesilen elektrikler, ilerleyen saatlerde yeniden verildi.

KÖYLER DE ETKİLENDİ

Deprem Gölyaka kırsalında da küçük çaplı yıkımlara neden oldu. Kuyudüzü ve Sarıdere köylerinde ahırlarda çökmeler oldu. Sarıdere Köyü Camii’nin duvarları yıkıldı. Depremden etkilenen köylerde muhtarlıklardan “Sarsıntılar bitene kadar evlerinize girmeyin” anonsları yapıldı. Direklerde yaşanan esneme ve kopmalar nedeniyle elektrik kesintileri yaşansa da ilerleyen saatlerde bu aksaklıklar giderildi.

ÇOĞU EV İÇİ YARALANMASI

Valilikte kurulan kriz masası bütün mahalle ve köylerle iletişime geçtikten sonra depremde can kaybı olmadığı, 1’i ağır 93 kişinin yaralandığı açıklandı. Yaralanmaların önemli bir bölümünün evdeki eşyaların devrilmesi ve panik nedeniyle meydana geldiği öğrenildi. Uzmanlar, şehrin zemin yapısı ve fay hattının yüzeye yakınlığı nedeniyle 5.9 büyüklüğündeki depremin 8 şiddetinde hissedildiğini belirtti.

Depremin şiddetine rağmen can kaybı ve yıkım olmaması tüm Türkiye’ye derin bir nefes aldırdı. Son 23 yılda ildeki konut stokunun yenilenmesi ve deprem yönetmeliklerine uyulması büyük yıkımı önledi. Düzce Belediye Başkanı Faruk Özlü, şehirdeki binaların yüzde 80’inin yeni olduğunu söyledi. Özlü, “1999 depreminin üzerinden 23 yıl geçti. Bu süre içerisinde Düzce'de uyguladığımız tedbirlerle Düzce'nin konut stoku yüzde 80 oranında yeni. Verdiğimiz ruhsatlarda deprem yönetmeliklerini titiz şekilde uyguluyoruz. Düzce'de yatay mimariyi esas alıyoruz ve zemin artı dördün üzerinde bir yapılaşmaya izin vermiyoruz." ifadelerini kullandı.

DEPREM YÖNETMELİĞİ’Nİ UYGULADIK

Depremin merkez üssü olan Gölyaka ilçesinin Belediye Başkanı Yakup Demircan da depremde can kaybı olmamasını alınan tedbirlere bağladı. Demircan, "Vatandaşlarımızın, devletimizin uygulamış olduğu deprem yönetmeliklerine uyması neticesinde binalarımızda can kaybı meydana gelmedi. Eski binaların da deprem görmüş binaların da güçlendirilmesi, can kaybının olmamasının en büyük etkeni.” şeklinde konuştu.

DÜZCE’DE YIKILAN BİNA YOK

Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Candan Gökçeoğlu, Düzce depreminin yüzeye yakın gerçekleşmesi dolayısıyla ciddi bir deprem olduğunu belirterek, Düzce'nin iyi hazırlandığı için bu depremden başarılı çıktığını bildirdi. Gökçeoğlu, Türkiye'nin doğusunda 1939'daki Erzincan depremiyle başlayan bir deprem silsilesi olduğunu, 8 büyüklüğünde olan Erzincan depremi ile başlayan süreçte 1999'da Kocaeli ve Düzce depremleri ile bu kısımların kendi dönüşümünü tamamladığına işaret etti.

KÖTÜ BİNADAN KORKMALIYIZ

Gökçeoğlu, deprem sonrasında herkesin kendine ders çıkarması gerektiğinin altını çizerek, şunları söyledi: "Biz bu depremden oldukça başarılı çıktık. Bir insanımız dahi bina yıkılması ve enkaz sonucu bu depremde ölmedi çok şükür. Bu büyük başarı. 1999 depreminden aldığımız dersler bugün geldiğimizde 20 küsur senede 5,9 büyüklüğünde bir depremde bir kişinin bile bina altında kalmadan, kurtulmamızı sağladı, işte doğal tehlike bu deprem. Yüzlerce, binlerce insanımızı kaybetseydik doğal afet olacaktı. Dinar depremi 6 büyüklüğündeydi yüzlerce insanımız öldü. Demek ki biz buradan ciddi dersler çıkarmışız. Deprem öldürmüyor, kötü binadan korkmak lazım." Bu arada Çilimli ilçesi Pırpır köyünde yaşayan Hikmet Çelebi (47), deprem sırasında panikleyip düştü. Beyin kanaması geçiren Çelebi vefat etti. Öte yandan vergi beyanname ve ödemeleri bir ay ertelendi.

Can kaybını tedbirler önledi

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum da alınan tedbirler nedeniyle Düzce’nin depremi güvenle karşıladığını söyledi. İstanbul’da kentsel dönüşüm kapsamında yenilenen konutların kura çekimi töreninde konuşan Kurum, şu ifadeleri kullandı: "Depremle mücadele, terörle mücadele kadar önemlidir. Düzce, 1999 sonrasında yapılan iyileştirmeler, yine burada yapılan kentsel dönüşüm çalışmaları, tüm şehirde yapı stokunun güvenli hale getirildiği bir süreçle depremi karşıladı ve bu manada da yıkılan hiçbir binamız yok, şu an itibarıyla."

HASARLI BİNALARA GİRMEYİN

Kurum şunları söyledi: Bilhassa hasar olduğunu gören vatandaşımızın binalara bizim tespitlerimizi bitirmeden girmemelerini rica ediyoruz çünkü olası artçı depremlerde az hasar veya orta hasar görmüş bir binamız daha fazla hasar alabilir."

Allah'ım bir daha yaşatmasın

Düzce'de deprem nedeniyle binalarında hasar oluşan vatandaşlar yaşadıklarını anlattı. Gölyaka'da 4 katlı binanın sakini Arzu Şentürk, “Allah'ım bir daha yaşatmasın. Ne diyeceğimi bilmiyorum. Bu anlatılacak bir şey değil, yani büyük bir sarsıntıydı” dedi. Hatice Sepetçi ise, "Tam gözüm dalmıştı, o ara gürültü oldu. Eşim uyandı, 'Deprem oluyor korkma.' dedim. O esnada duvar vurduğu gibi eşim üzerime yıkıldı. Ben de o vurmayla bağırmaya başladım” diye konuştu. Eşinin kendisine 'kaçalım' dediğini aktaran Sepetçi, "Nereye kaçıyorsun? Kaçsan kalkınca bu sefer daha kötü olacak. Bekledik ve sonra çıktık, karşıdaki komşulara, alttaki ev sahiplerine seslendik." dedi.

5 binada ağır hasar var

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Gölyaka’da hasar tespiti yapılacağını bildirdi. Soylu, deprem bölgesindeki incelemelerinin ardından gazetecilere açıklamada bulundu. Bakan Soylu, "8 bin konutta özellikle Gölyaka'da hasar tespit çalışması yapılacak. Gerekli ekipler gönderildi. Valiliğin koordinasyonunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünün koordinasyonunda gerekli taramalar yapılacak." dedi. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Kurum ise , “Düzce’deki depremde 321 binada hasar tespitleri yaptık, Gölyaka’da 5 bina, 8 bağımsız bölüm ağır hasarlı görünüyor” diye konuştu.

Bir kıyametle uyandım

Cedidiye Mahallesi'ndeki evinde yakalandığı depremde gardırop üzerine devrilen 68 yaşındaki Ayşe Kırca'nın, Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Araştırma ve Uygulama Hastanesi Beyin Cerrahi Bölümü’ndeki tedavisi sürüyor. Yaşadıklarını anlatan Kırca, “Eşim, karanlıkta nerede olduğumu bulamıyor. Daha sonra telefonun ışığıyla buldu. Çok büyük korku yaşadım.Bir kıyametle uyandım" dedi.

Üçüncü kattan atladı

Bolu’da deprem olduğu esnada oturduğu apartmanın üçüncü katından atlayan genç yaralandı. Cumhuriyet Caddesi’nde 6 katlı apartmanın 3. katında oturan Çağdaş Laçin (28), deprem esnasında panikleyerek oturduğu dairenin camından atladı. Beton zemine düşen Laçin yaralandı. Hastanesine kaldırılan gencin kolunda 2 kırık olduğu belirlendi. Genç, hastanedeki tedavisinin ardından taburcu edildi. Çağdaş Laçin’in binadan düşme anı, güvenlik kamerasınca kayda alındı.

Hemen ‘Çök-Kapan’ uygulamasını yaptık

Depremin şiddetiyle kolon ve kirişlerinde hasar oluşan Sarıdere Köyü Camisi ibadete kapatıldı. Kemeryanı köyündeki caminin ise camları kırıldı. Öte yandan, evinde hasar olan vatandaşlara, ilçedeki cami hoparlörlerinden muhtarlara tespit bildirimi yapmaları çağrısında bulunuldu. Sarıdere Köyü sakini Recep Doğan, depremin gürültülü bir sesle geldiğini anlattı. Kütleme sesinden sonra şiddetli sarsıldıklarını aktaran Doğan, “Hemen çök-kapan uygulamasını yaptık. Sonra ev ahalisiyle dışarı çıktık. Köyümüzde komşularımızın evlerinde hasarlar mevcut. Cami ve minaresi hasarlı. Toplanma ekibi oluşturarak köyümüzdeki yaşlıları, hastaları tek tek ziyaret ettik. Köyümüzün merkezinde toplanma merkezi oluşturduk, buradan köyümüzdeki vatandaşlarla iletişime geçtik. Hava aydınlandıktan sonra yetkililer geldi, hasar tespit çalışmaları devam ediyor. Büyük badire atlattık.” diye konuştu. Kemeryanı Köyü sakini Vahdettin Bozak da bazı evlerde küçük çaplı hasar oluştuğunu kaydetti.

Marmara’yı tetiklemez

Düzce depreminin Marmara’da beklenen depremi tetiklemesi öngörülmüyor. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Ali Pınar, “Dün sabahki depremle Marmara fayları birbirine oldukça uzak, 150-160 kilometre uzaklıkta. Dolayısıyla birbirini etkileme ihtimali çok zayıf” diye konuştu. Jeoloji Mühendisleri Odası Deprem Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Okan Tüysüz ise “Düzce eğer yüzde 80’i yenilenmemiş olsaydı, çok büyük bir hasar alacaktı. Eğer bu deprem kentsel yenilenmeden önce olsaydı şimdi çok başka şeyler konuşuyor olurduk. Ama görüyorsunuz çok ciddi bir yıkım olmadı” ifadelerini kullandı.

Şiddeti 8.0

İzmir'deki Dokuz Eylül Üniversitesi'nin (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, depremi değerlendirdi. Bölgede 5 büyüklüğünde artçı depremlerin olabileceğini kaydeden Prof. Dr. Sözbilir, "Depremin büyüklüğü 5.9 ama şiddeti 8 olarak hesaplandı" dedi.

5 BİN BİNA HASAR GÖRMÜŞTÜ

Sözbilir şunları kaydetti: "Düzce geniş ölçekte alüvyon dediğimiz zayıf zemin üzerinde kurulmuş. Burada eski yapı stoku olmuş olsaydı, ciddi yıkım ve can kaybı olurdu. Depremin büyüklüğü 5.9 ama şiddeti 8 olarak hesaplandı. 30 Ekim 2020'de 6.6 büyüklüğündeki depremi de 8 şiddetinde hissetmiştik. O depremde 5 bin civarında bina hasar görmüş, 4 bina tamamen yıkılmış ve 117 vatandaşımız can vermişti. Dünkü 4.08'deki deprem, 17 Ağustos 1999 depreminde kırılan Kuzey Anadolu Fayı'nın Karadere adı verilen segmentinin kuzeydoğu ucunda gerçekleşti. 5 büyüklüğüne varan artçı depremler olabilir."

Alüvyon yapı sarsıntının etkisini artırıyor

Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) Jeofizik Mühendisliği Bölümü Sismoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergin Ulutaş, Düzce'nin alüvyon yapısının kalın olmasının depremde sarsıntı etkisini büyüttüğünü kaydetti. Ulutaş, Düzce'nin deprem beklenen bir bölge olduğunu, 1999'da da burada afet meydana geldiğini anımsattı. Düzce'nin zemininde alüvyon yapı bulunduğunu aktaran Ulutaş, "Alüvyon yapısı kalın bir bölge olduğu için depremde sarsıntının etkisi büyüyor. Ben burada zemin büyütmesi çalışmıştım. Dolayısıyla zemin büyütmesi kayalık zeminlere göre daha fazla oluyor ve etkileri de daha yüksek olabiliyor. Asıl dikkat edilmesi gereken konulardan birisi de budur" dedi.