Ateşkeste de ‘vurabilir’

8 Ekim 2023'ten bu yana Lübnan'a saldırılar düzenleyen ve 1 Ekim’de karadan işgale girişen işgalci İsrail, ateşkese onay verdi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun antlaşmayı güvenlik kabinesinin onayına sunmasının ardından Lübnan’da Hizbullah’la ateşkes anlaşması 04.00 (Türkiye saati 05.00) itibarıyla resmi olarak yürürlüğe girdi. Yeni Şafak antlaşmaya ilişkin detaylara ulaştı. Müzakerelerde bulunan kaynaklardan alınan bilgiye göre anlaşma dışında İsrail Lübnan’a hava saldırıları hakkını saklı tuttu. Bir seneyi aşkın süredir Lübnan’ı bombalayan işgalci güç, düzenlediği saldırılarda 960'ı kadın ve çocuk, 222'si sağlık çalışanı olmak üzere 3 bin 823 kişiyi öldürdü, yaklaşık 1,9 milyon kişi de zorla yerinden edildi.

HAVA SALDIRILARI SÜRECEK

Yeni Şafak’ın edindiği bilgilere göre antlaşma 60 gün süreyi kapsıyor. Ancak antlaşma dışında İsrail’in 2 ay içerisinde istediği operasyonu yapabileceğine yönelik garanti aldığı ifade edildi. Buna göre İsrail, 60 günlük ateşkes kapsamında bölgede sürekli İHA’lar uçuracak ve istediği hallerde nokta atışı operasyonla saldırabilecek. İsrail’in kademeli olarak çekileceği belirtilirken, bu çekilmeye karşılık olarak Hizbullah da sınırlardan şehir merkezine çekilecek. Litani'nin güneyine 10 bin Lübnan askeri konuşlanacak.

LÜBNAN ORDUSU SINIRA KONUŞLANACAK

İsrail ordusu kademeli olarak çekilmeyi kabul ederken Hizbullah’ın yasadışı silah ürettiğini belirterek bu silahların da üretimlerinin durdurulmasını istediği öğrenildi. Hizbullah’ın şehir merkezine çekilmesiyle birlikte İsrail ile Lübnan arasında 2006 yılında kabul edilen Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 1701 sayılı kararı da tekrar uygulamaya konulacak. BMGK’nın 1701 sayılı kararı, İsrail'in Mavi Hat'tın gerisine çekilmesini ve bu hat ile Lübnan'daki Litani Nehri arasındaki bölgenin silahsızlandırılmasını, burada sadece Lübnan ordusu ve BM Lübnan Geçici Barış Gücü'ne (UNIFIL) ait silah ve askeri araç-gerecin bulundurulmasını öngörüyor.

ABD ve FRANSA GÖZLEM HEYETİ

ABD’nin dolaylı olarak müzakerelere öncülük etmesinin ardından ateşkes anlaşmasında müzakere heyetinin kurulması kararı alındı. Bu kararla birlikte Lübnan’ın da isteğiyle ABD ile birlikte Fransa’nın da gözlem heyetinin içerisinde yer aldığı öğrenildi. Yeni Şafak’a konuşan kaynaklar müzakere heyetine İsrail’in kabul etmesiyle birlikte İngiltere ve Almanya’nın da katılması kararı almasına karşı Lübnan’ın bu iki ülkeyi reddettiği öğrenildi. Lübnan’ın reddetmesiyle gözlem heyeti ABD ve Fransa olarak kaldı.

FRANSA’DAN NETANYAHU’YA DOKUNULMAZLIK

İsrail basınında yer alan haberlere göre Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde (UCM) hakkında yakalama kararı çıkarılan Netanyahu için Fransa, anlaşma karşılığında dokunulmazlık tanıdı. Elysee Sarayı da yaptığı açıklamada, UCM’nin temel metni olan Roma Sözleşmesi’ne taraf olmadığı için Netanyahu’ya ilişkin alınan karara uymama hakkına sahip olduklarını duyurdu.

GAZZE İŞGALİNE YOĞUNLAŞACAKLAR

Netanyahu, yayımladığı video mesajda ateşkesin süresinin sahadaki gelişmelere bağlı olacağını söyledi. Hizbullah’ın anlaşmayı ihlal etmesi halinde İsrail’in Lübnan’ı vuracağını ve ateşkes kararının arkasında üç temel sebeplerinin olduğu belirtti. Netanyahu bu üç temel sebebi İran tehdidine odaklanmak, İsrail kuvvetlerini yenilemek ve Hamas’ı izole etmek olarak açıkladı.

İSTİKRAR İÇİN TEMEL ADIM

Lübnan Başbakanı Necip Mikati, ateşkesin bölgede istikrarın yeniden sağlanması yönünde "temel bir adım" olduğunu söyledi. Fransa ve ABD'ye katılımlarından dolayı teşekkür eden Mikati, hükümetinin "güneydeki ordunun varlığını güçlendirme" konusundaki kararlılığını da yineledi.

DONALD TRUMP ONAYLADI

Taraflar arasında ateşkes sağlansa da bu anlaşmanın ayakta tutulmasının en zorlu süreç olacağı ön görülüyor. Axios’un haberine göre ABD’de yeni Başkan Donald Trump, anlaşmayı onaylasa da nasıl bir politika denetçi olarak nasıl bir politika izleyeceği meçhul. Netanyahu’nun anlaşmaya bağlılığının sağlanmasının en zor işlerden biri olarak görüldüğü belirtilen haberde, Trump’ın Netanyahu ve ekibi ile anlaşma öncesi görüştüğü ve destek verdiği belirtildi.

PARİS MADDELERE İTİRAZ ETTİ

Haberde Biden'ın kıdemli danışmanı Amos Hochstein, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ve Biden'ın Ortadoğu danışmanı Brett McGurk’ün müzakerelere yön verdiği açıklandı. Lübnan adına masada yer alan Fransa, “İsrail nokta operasyon yapabilir” maddesine karşı çıktı. “Bu madde Lübnan'ın egemenliğinin ihlali anlamına gelecek” tavsiyesinde bulunan Fransa’nın itirazı, müzakereleri bir süre tıkadı.

Dünya liderleri olumlu karşıladı

Dünya liderleri, İsrail ile Hizbullah arasında çarşamba sabahı yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasını olumlu karşıladı. ABD Başkanı Joe Biden ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İsrail ile Lübnan arasındaki ateşkesin, "kalıcı bir sükunet" için gerekli koşulları yaratacağını öne sürdü. Hem Hizbullah hem de Hamas'ın destekçisi olan İran’ın Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Esmaeil Baghaei, yaptığı açıklamada, İsrail'in "Lübnan'a yönelik saldırganlığının" sona ermesi haberinden memnuniyet duyduğunu belirtti. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, ateşkesi memnuniyetle karşılayarak, anlaşmayı "tüm bölge için bir umut ışığı" olarak niteledi.

Zarar tazmin edilsin

Türkiye de ateşkes anlaşmasının bölge açısından olumlu bir netice olduğunu ancak Lübnan’ın zararının tanzim edilmesi gerektiğini vurguladı. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Lübnan’da ateşkes sağlanmasının memnuniyetle karşılandığı belirtilerek, "Ateşkesin kalıcı olmasını temenni ediyoruz" denildi. Bakanlık açıklamasında, "İsrail’in ateşkese harfiyen uyması ve Lübnan’da yol açtığı zararı tazmin etmesi için uluslararası toplum tarafından baskı kurulmalıdır" ifadelerine yer verildi.

ATEŞKES OLANA KADAR VURDU

İsrail ordusu, İsrail ile Lübnan arasında varılan ateşkes antlaşması yürürlüğe girene kadar başta başkent Beyrut olmak üzere ülkenin çeşitli bölgelerine yönelik saldırılarını sürdürdü. Gece boyu devam eden saldırılarda 18 kişi hayatını kaybetti, 26 kişi de yaralandı.

SMOTRICH DESTEKLEDİ

İsrail'in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, daha önce karşı çıkmasına rağmen kabine toplantısında Lübnan ile ateşkes anlaşması lehinde oy kullanmasını savundu. Kamu Güvenliği Bakanı Itamar Ben-Gvir ise anlaşma aleyhinde oy kullandı.

Hamas da ateşkese hazır

Hamas, İsrail ile Lübnan arasında devreye giren ateşkes anlaşmasını memnuniyetle karşıladıklarını, Gazze'de de ateşkesi sağlamaya hazır olduklarını Türkiye dahil arabulucu ülkelere bildirdiklerini açıkladı. Birleşmiş Milletler'den yapılan açıklamada da Gazze için ABD, Türkiye, Mısır ve Katar tarafından yürütülen ateşkes müzakerelerine ilişkin tüm taraflarla irtibatta olduğunu bildirdi.

İÇ SAVAŞ TEHLİKESİ

Ateşkes antlaşması çerçevesinde, Hizbullah güçleri İsrail sınırına yaklaşık 29 kilometre uzaklıktaki Litani Nehri'nin kuzeyine çekilecek. Burada farklı mezhep ve dinlerden yaklaşık 200 bin kişi ikamet ediyor. Hizbullah güçlerinin bu alana çekilmesi gruplar arasında anlaşmazlıkların çıkabileceği ve durumun iç savaşa dönüşebileceği öngörülüyor.

BİNLERCE KİŞİ YOLLARA DÜŞTÜ

Ateşkes kararı Lübnanlıları mutlu ederken, zorla yerinden edilen binlerce kişi evlerine dönmek için yollara düştü. Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri, İsrail saldırıları nedeniyle ülke içinde ve dışında zorla yerinden edilen tüm vatandaşlara evlerine dönme çağrısında bulundu. Evlerine dönmek isteyenler, Lübnan'ın güneyine doğru yollara düştü. Güneye giden yollarda yoğun trafik oluştu. Ateşkesin ardından sevinçle evlerine dönmek için yollara düşen binlerce Lübnanlı ise yuvalarını yerinde bulamayacak. Zira İsrail ordusu kara ve hava saldırıları nedeniyle başta sınır bölgeleri olmak üzere Lübnan'ın birçok bölgesinde geride ağır yıkım bıraktı. İsrail ise Lübnan’ın güneyinde yaşayan sivilleri ateşkese rağmen evlerine dönmemeleri konusunda uyardı. Sosyal medyada yayınlanan görüntülere göre işgalci güç, geri dönen Lübnanlılara ateş açtı.