Yerinde Dönüşüm Projesi’ne başvuru sayısı 240 bine ulaştı. Toplu bir temel atma töreni ile inşa sürecinin başlayacağını söyleyen Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, deprem bölgesinde 200 bin konut inşasının devam ettiğini, yıl sonuna kadar 41 konut ile 5 bin köy evinin hazır olacağını bildirdi. Yeni Şafak'a özel açıklamalarda bulunan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, 'Yerinde Dönüşüm' projesiyle ilgili gelişmeleri şöyle anlattı:
6 Şubat’ta meydana gelen depremler sebebiyle 680 bin konut ile birlikte 170 bin ticari alandan oluşan toplam 850 bin bağımsız bölüm kullanılamaz hale geldi. Afetten zarar gören şehirlerimizde gece gündüz demeden çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Şu anda 200 bin konutumuzun inşası devam ediyor. Yıl sonuna kadar 41 bin konut ve 5 bin köy evi olmak üzere toplam 46 bin bağımsız bölümü, afetzede kardeşlerimize teslim edeceğiz. İnşası biten konutlarımızı da etap etap hak sahipleriyle buluşturacağız.
Vatandaşlarımızın talepleri doğrultusunda şehir merkezlerinde, yerinde dönüşümü başlattık. Bu projemizle birlikte zemin etütleri yapılmış güvenli yerleşim yerlerinde vatandaşlarımız yıkılmış evlerini yerinde yenileyebilecek. Bu projemizin her bir safhasını, ruhsattan meskene kadar bakanlık olarak biz denetleyeceğiz. İşi çok sıkı tutuyoruz. Mevzuata dair düzenleme de yaptık. Yerelden imar yetkisini bakanlığın uhdesine aldık. Plan çalışmalarına not düşüyoruz. ‘Burada fay kırığı var, sıvılaşma var, yapılaşma olamaz’ diyoruz.
Afet bölgesinin güvenli ve hızlı bir şekilde ayağa kalkması için hazırladığımız Yerinde Dönüşüm Projemize başvuru sayısı 240 bine yaklaşmış durumda. Kısa sürede inşa faaliyetlerimiz hızlanacak. Toplu bir temel atma töreni gerçekleştireceğiz. Şu anda TOKİ, Emlak Konut ve Yapı İşleri Genel Müdürlüğümüz eliyle 200 bin konut ve köy evi inşa ediliyor. Dileyen vatandaşlarımıza rezerv alandan konut vereceğiz, isteyen vatandaşlarımızın yapılarını ise yerinde, güvenli ve hızlı bir şekilde yenileyeceğiz.
11 şehrimizde 170 bin ticari alan zarar gördü. Bunları iş yeri/depo/ahır/dükkan olarak tarif edebiliriz. Biz 680 bin konutla birlikte 170 bin ticari alanı da inşa edip teslim edeceğiz. Afet bölgesindeki ekonomik, kültürel ve sosyal hayatı ayakta tutmak için devletimiz, konteyner çarşılar kurdu. O konteynerlerde geçici ticaret merkezleri oluşturuldu. 170 bin ticari alanı inşa ettiğimizde, konteynerlere gerek kalmayacak.
Ayrıca 'Yerinde Dönüşüm Kampanyası' dahilinde iş yerlerinin yapımı için 38 bin dükkân sahibinin başvurusu bulunuyor. Onlar için de hibe ve uzun vadeli, faizsiz kredimiz hazır. Böylece konut ve köy evlerimizle birlikte bir taraftan da iş yerlerimizi yerinde dönüştürerek şehirlerimizi hızla ayağa kaldıracağız.
Bir şehirden bahsedince aklınıza bazı simge yerleri gelir. Malatya deyince de aklımıza ilk gelen noktalardan bir tanesi şüphesiz Bakırcılar Çarşısı’ydı. Modern zaman ahiliği burada yaşanırdı. Maalesef 6 Şubat depremlerinden zarar gören yerlerden bir tanesi de Bakırcılar Çarşısı oldu. Burası şehrin tam merkezinde, kalbinde yer alıyor. Toplam 250 bin metrekare alanda kurulacak Bakırcılar Çarşısı’nın, temmuz ayında 7 bin 600 metrekare alanda 293 dükkân ve 165 araçlık ilk etabının temellerini attık. Çalışmalarımız devam ediyor. Zemin güçlendirmesini yakın zamanda tamamlıyoruz. Şimdi projemizin adımlarını bir bir uyguluyoruz. Tamamlandığında burası, yeni Malatya’nın cazibe merkezlerinden olacak. Bakırcılar Çarşısı çevresinde 22 tane daha, benzer özellikler sahip, tarihi çarşılar var. Onları da depreme dayanıklı şekilde inşa edeceğiz.
2012 yılından bugüne kadar Türkiye genelinde 2 milyon 200 bin bağımsız bölümü dönüştürdük. Bu anlamda 480 milyar TL değerinde yatırım gerçekleştirdik. 400 bin bağımsız bölümün de dönüşümü devam ediyor. Ülkemiz genelinde acil dönüşmesi gereken bağımsız bölüm sayısı ise 600 bin. Bunların arasında iş yeri/depo/dükkân/ahır olan ve ‘ticari alan’ olarak tarif edilen bağımsız bölümler de yer alıyor. Bu anlamda biz, konutlarla birlikte ticari alanlarımızı da dönüştürüyoruz. Onların dönüşüm sürecinde de izlediğimiz yol aynı, riskli olanları tespit ediyor ve kentsel dönüşüme alıyoruz.
Bakanlık olarak bugüne kadar TOKİ eliyle 1 milyon 350 bin sosyal konut ürettik. Vatandaşlarımızı güvenli, kimlikli, sıfır atık uyumlu evlerine taşıdık. Onları uygun ödeme koşullarıyla ev sahibi yaptık. 250 bin sosyal konut çalışmalarımız da devam ediyor. Bu anlamda yerel yönetimlerle görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Planlama, projelendirme ve altyapı çalışmalarını hızlı şekilde yürütüyoruz. Planlama süreci biten etaplar için harekete geçiyoruz.
Depremin maliyeti 110 milyar dolar civarında. Çalışmalarımız sürüyor ama siz de hak verirsiniz ki önceliğimiz afet bölgesi oldu. Çünkü 600 bin kadar vatandaşımız konteynerde yaşıyor. 1 milyon 300 bin vatandaşımıza da kira desteği veriyoruz. Yani 2 milyona yakın vatandaşımız evinden ayrı. Önceliğimiz afet bölgesinin yeniden imar, inşa ve ihyası. Bu anlamda sosyal konut ve arsa projemizde hak sahipliği kazanan her bir vatandaşımızın sosyal konut ve arsa projesindeki hakkı baki. Onları da en kısa sürede tamama erdirip hak sahiplerine teslim edeceğiz.
Hazırladığımız eylem planı kapsamında müsilajla mücadelemiz devam ediyor. Bölgedeki arkadaşlarımız sürekli deniz suyundaki kirliliği ölçmek için numune alıyorlar. 7/24 Marmara’yı takip ediyoruz. Olası bir atık dökümünü önlemek için teyakkuz halindeyiz. Sert ve keskin yaptırımlar uyguluyoruz. Şu anda müsilaj yok. Ancak sürekli Marmara’yı temizliyor, deniz tabanını güçlendiriyoruz.
Depozito iade sistemiyle ilgili altyapı çalışmalarımız da devam ediyor. Çevre kirliliğinin ve sermaye israfının önüne geçmek istiyoruz. Atacağımız adımlarla döngüsel ekonomi modellerini çeşitlendirmeye ve iklim kriziyle güçlü bir mücadele etmeye devam edeceğiz.
2017’de başlattığımız Sıfır Atık Projesi bugün Türkiye’nin dünya markası haline geldi. Bugüne kadar Sıfır Atık ile 45,5 milyon ton atığı dönüştürdük. Ekonomiye kazandırdık. Toprağımızı, havamızı, denizlerimizi koruduk. 2017’de yüzde 13 olan geri kazanım oranımızı 2022 yılında yüzde 30’a yükselttik. Bu oranı 2023 yılında yüzde 35’e, 2035 yılında yüzde 60’a çıkaracağız. 172 bin bina ve yerleşkede Sıfır Atık uygulamasını başlattık. Sıfır Atık ile yaklaşık 3,5-4 milyar dolar gelir elde ettik ve bu çabalar sonucunda 432 milyon ağacı kesilmekten kurtardık. Sıfır Atık Mavi Seferberliğimizle denizlerimizden 185 bin ton deniz çöpünü bertaraf ederek Mavi Vatanımızı çok daha temiz bir hale getirdik.