Maymun çiçeği Afrika'da görüldü. Africa CDC'den yapılan açıklamada varyant nedeniyle önümüzdeki hafta acil durum ilan edileceği duyuruldu. Maymun çiçeği hastalığı genelde 2-4 haftada kendiliğinden geçiyor, yakın ve uzun süreli temasla bulaştığı için Kovid-19 benzeri bir salgına yol açması beklenmiyor.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin sınırlarını aşan ve geniş bir alana yayılan bu virüse karşı, Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) acil durum ilan etmeye hazırlanıyor. Salgın tehdidinin iki katına çıktığı belirtiliyor.
Maymun çiçeği virüsü nedir?
Maymun çiçeği, 1958'de maymunlarda tespit edildikten sonra insanlarda ilk olgu 1970'te Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde görüldü. 1958'de araştırma laboratuvarındaki maymunlarda çiçek benzeri bir salgın yapınca farkına varılan hastalık bu nedenle "maymun çiçeği" adını aldı.
Başta Nijerya ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti olmak üzere, Orta ve Batı Afrika'daki tropikal yağmur ormanlarının bulunduğu 11 ülkede görülen hastalığın sıklığı tam olarak bilinmiyor. Afrika'da her yıl birkaç yüz vaka olduğu tahmin ediliyor. Hastalık zaman zaman Afrika kıtasından enfekte hayvanlar veya insanlar aracılığıyla diğer kıtalara taşınıyor, fakat buralarda az sayıda insanın etkilendiği ve bölgesel vaka kümelenmeleri görülüyor.
Maymun çiçeği, çiçek virüsüne akraba bir DNA virüsü. Batı Afrika ve Orta Afrika (Kongo Havzası) olmak üzere iki alt tipi bulunuyor. Batı Afrika, Kongo türüne göre daha hafif seyirli hastalık yapıyor. Şu an genetik analizler tamamlanmamış olsa da Afrika dışında görülen vakaların Batı Afrika alt tipi olduğu öngörülüyor.
Maymun çiçeği virüsü nasıl bulaşıyor?
Maymun çiçeği virüsü yakın temas yoluyla bulaşıyor ve grip benzeri semptomlara ve irin dolu lezyonlara neden oluyor. Çoğu vaka hafif seyretse de öldürücü olabiliyor. Clade Ib olarak bilinen ve çoğunlukla Kongo'da dolaşan yeni varyantın, çocuklar arasında olduğu gibi rutin yakın temas yoluyla daha kolay yayıldığı görülüyor.
Adının aksine maymunlardan daha çok sincap, sıçan, fare gibi kemirgenlerde bulunan ve onlardan insana geçen hastalık, ayrıca enfekte insan veya virüsle kirlenmiş giysi, havlu, çarşaf gibi eşyalarla yakın temas sonucunda bulaşıyor. Virüs, sağlıklı kişilere, ciltte gözle görülemeyecek çatlaklar/çizikler, mukozalar (ağız, burun, göz) veya solunum sistemi aracılığıyla giriyor.
İnsandan insana bulaşmanın büyük solunum salgısı damlacıklarıyla olduğu düşünülüyor. Hastalığın uzak mesafelere gidemeyen büyük damlacıklarla bulaşması, yüz yüze, uzun süreli ve yakın temasla oluyor.
Maymun çiçeği belirtileri neler?
Maymun çiçeği, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, yaygın vücut ağrıları, lenf bezlerinde şişlik ve cilt lezyonlarına (döküntü) neden oluyor. Lenf bezi şişliği, maymun çiçeğinin, çiçek, su çiçeği ve kızamıktan ayıran en önemli belirtisi. Yakınmalar, virüsle temastan ortalama 6-13 gün sonra ortaya çıkıyor.
İlk 5 gününde ateş, şiddetli baş ağrısı, lenf bezlerinde şişme, sırt ağrısı ve aşırı halsizlik yaşanan hastalıkta, ciltteki döküntüler de ateş başladıktan sonra 1-3 gün içinde görülüyor. Avuç içi, ayak, ağız içi, genital bölge ve gözlerdeki lezyonlar, kabuk bağlayıp düşmesiyle ortadan kalkıyor.
