Hazine ve Maliye Bakanlığı, engelli bireylerin ÖTV muafiyetiyle araç alımına ilişkin yeni düzenlemeleri hayata geçirdi. Yapılan değişiklikle, en az yüzde 90 engeli bulunan bireyler, 10 yılda bir ÖTV’siz araç satın alabilecek. Ayrıca, muafiyetten yararlanılacak araçlarda en az yüzde 40 yerli üretim şartı aranacak. Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte engelli vatandaşların araç alım sürecinde önemli değişiklikler yaşanacak.
2024 yılında ÖTV’siz araç satışlarının 800 bini aşmasıyla birlikte getirilen yeni düzenlemeler, engelli bireyler arasında soru işaretlerine yol açtı. Özellikle araç alım sürecindeki bekleme süresi, doğal afetlerde zarar gören araçların durumu ve özel tertibat uygulamaları gibi konular belirsizliğini koruyor. Engelli vatandaşlar, çözüm arayışıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne yoğun başvuruda bulunurken, yetkililerden net bir açıklama bekliyor.
Engelliler için araç alım şartları nelerdir?
Mevzuata göre engelli bireyler için Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyeti uygulanmaktadır. Bu muafiyet, engel oranına göre belirlenir. Engel oranı %90 ve üzeri olan bireyler, tam muafiyetten yararlanabilirken, %90’ın altında engeli bulunanlar için belirli şartlar dahilinde muafiyet sağlanmaktadır.
2025 yılı ÖTV muafiyet sınırı ne kadar?
2024 yılında 1 milyon 591 bin 255 TL olarak belirlenen ÖTV muafiyet sınırı, 2025 itibarıyla yeniden değerleme oranına göre artırılarak 2 milyon 290 bin 200 TL’ye yükseltilmiştir.
Yüzde 90 ve üzeri engelliler için ÖTV muafiyeti şartları
Engel oranı %90 ve üzeri olan bireyler, 10 yılda bir ÖTV muafiyetinden yararlanarak araç satın alabilir. Bu kişilerin aracı bizzat kullanma zorunluluğu bulunmaz. Ancak, sürekli tekerlekli sandalye veya sedye kullanımı gibi özel durumlarda, ÖTV muafiyetinden yararlanabilmek için araca özel tertibat yaptırılması gereklidir.
Yüzde 90 ve üzeri engelliler için aracı kimler satın alabilir?
Engellilik oranı %90 ve üzerinde olan, 18 yaşını doldurmuş bireyler, Engellilik Sağlık Kurulu Raporu ile kendi adlarına araç satın alabilir. Bu durumda aracı kullanma zorunluluğu olmadığı gibi özel bir donanım eklenmesine de gerek yoktur.
Zihinsel engelli bireyler araç satın alabilir mi?
Akıl sağlığı yerinde olmayan ve %90 ve üzeri engelli olan bireyler için araç alımı, mahkeme tarafından atanan vasinin kararıyla mümkündür. Eğer engelli birey 18 yaşın altındaysa, araç velayet sahibi ebeveynleri veya vasileri tarafından satın alınabilir.
Engelli araçlarını kimler kullanabilir?
Özel tertibat içermeyen ve yurt içinden alınan engelli araçları, herhangi bir kısıtlama olmaksızın kullanılabilir. Engelli bireyin yakınları veya başka bir kişi, noter onayı ya da ek bir yetkilendirme gerekmeksizin aracı kullanabilir.
Engellilik oranı %90’ın altında olan bireyler de belirli koşullar altında ÖTV muafiyetinden faydalanabilir. Burada önemli olan, sağlık raporunda "hareket ettirici aksamda özel tertibatlı araç kullanması gerekir" ifadesinin yer almasıdır. Engellilik oranı %40 ya da %80 olsun, bu ibare bulunduğu sürece ÖTV’siz araç alımı mümkündür.
Araca özel tertibat yaptırma şartları nelerdir?
ÖTV muafiyetiyle alınan araçlarda, hareket ettirici aksam üzerinde özel tertibat yapılması gerekir. Bu kapsamda; gaz, fren veya debriyaj pedallarına sabit düzenlemeler eklenmesi, manuel vites kolunun direksiyona taşınması veya sağ/sol el-bacak kısıtlılıklarına göre ek hareket mekanizmalarının eklenmesi şarttır. Örneğin, sağ bacağı olmayan bir bireyin ÖTV muafiyetiyle araç alabilmesi için gaz ve fren pedallarında özel düzenlemeler bulunmalıdır.
Otomatik vitesli araçlarda özel tertibat gerekli mi?
Otomatik vites, özel tertibat zorunluluğunu ortadan kaldırmaz. Engelli bireylerin ihtiyaçlarına uygun hale getirilmesi gerekir. Özellikle sağ bacağı olmayan veya her iki bacağını kullanamayan kişiler için gaz ve fren pedallarında özel düzenlemeler yapılmadan otomatik vitesli bir araç kullanmaları mümkün değildir.
ÖTV muafiyetiyle hangi araçlar satın alınabilir?
ÖTV ve diğer vergiler dahil toplam fiyatı 330.750 TL’yi aşmayan binek otomobiller, panelvanlar, pick-up’lar, arazi taşıtları, ATV’ler, jeep ve station wagon gibi araçlar ÖTV’siz alınabilir. Motor hacmi kriterleri ise şu şekilde belirlenmiştir:
Motor silindir hacmi 2800 cc’yi aşmayan, eşya taşımaya yönelik van, panelvan ve pick-up gibi kamyonetler. 1.6 litre ve altındaki motor hacmine sahip binek otomobiller.
ÖTV muafiyetli araçlar ne zaman satılabilir?
ÖTV muafiyetiyle alınan araçlar, 10 yıl boyunca satılamaz. Ancak, sel, yangın, heyelan veya kaza gibi durumlar nedeniyle kullanılamaz hale gelirse, yeni bir araç alımında tekrar ÖTV muafiyeti uygulanır.
ÖTV’siz araç alım süresi kaç yıldır?
Yeni düzenlemeye göre ÖTV’siz araç alan bireyler, 10 yılda bir muafiyetten yararlanabilir. Ancak, 5 yılını dolduran bir aracı satmak mümkündür. Eğer ÖTV muafiyetiyle yeni bir araç almak istenirse, en son satın alma tarihinden itibaren 10 yıl beklenmesi gerekir. Örneğin, Nisan 2024’te ÖTV muafiyetli araç alan bir kişi, bu aracını Nisan 2029’da cezasız satabilir. Ancak yeniden ÖTV’siz araç almak için Nisan 2034’e kadar beklemek zorundadır.
