Halk arasında 'yıldız kayması' olarak nitelendirilen, yılda 8 kez gerçekleşen meteor yağmurlarının en görkemlisi Perseid meteor yağmuru, 12-13 Ağustos gecesi en yoğun dönemine ulaşacak ve saatte 60- 100 adet arasında görülebilecek.
TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nin (TUG) hazırladığı 2023 Gök Olayları Yıllığı'na göre; bazıları binlerce yıl öncesine tarihlenen kuyruklu yıldızların geçişleri sonrası bıraktığı artıklardan oluşan gök taşı yağmuru olayları, her yıl dünyada 8 kez yaşanıyor.
Bunlar Quadrantid (Dörtlük), Lyrid (Çalgı), Eta Aquarid (Eta Kova), Delta Aquarid (Delta Kova), Perseid (Kahraman-Perce), Orionid (Avcı), Leonid (Aslan) ve Geminid (İkizler) olarak adlandırılıyor. Gök taşlarının son derece yüksek hızlarla dünya atmosferine girip, sürtünme sonucu yanması ile oluşan meteor yağmurlarının en dikkat çekicisi ise 14 Temmuz'da başlayıp 1 Eylül'e kadar sürecek Perseid (Perse) gök taşı yağmuru. Perseid'in en yoğun görüldüğü gün ise bu yıl 12-13 Ağustos gecesi olacak.
Gök taşları tarihçelendirildi
TUG'un 2022 Gök Olayları Yıllığı'nı hazırlayan Prof. Dr. Faruk Soydugan ve Başuzman Dr. Tuncay Özışık, bu yılki sayıya özel, meteorları ilk kez tarihçelendirdi. Yıllıkta Perseid gök taşı yağmuru şöyle anlatıldı:
"Perseid yağmuru kuzey kürede gözlenen en yoğun ve etkileyici doğal ışık gösterilerinden biridir. Meteor yağmuru, çekirdeği 26 kilometre çapa sahip 109P/Swift-Tuttle Kuyruklu Yıldızı'ndan ayrılan çok sayıda irili ufaklı kayaç ve toz parçasının Yer'in çekim etkisiyle atmosfere girmesi sonucu meydana geliyor. Swift-Tuttle Kuyruklu Yıldızı, güneş çevresindeki turunu 133 yılda tamamlıyor. 14 Temmuz'da başlayan ve 1 Eylül'e kadar gözlenebilecek meteorların gökyüzündeki çıkış noktası Perse (Kahraman) Takımyıldızı bölgesine düşüyor. Çıkış noktası koordinatları sağ açıklık eşittir 48 derece ve dik açıklık eşittir artı 58 derece."
O gece ay ışığı olmayacak
Meteor yağmurunun en yoğun olacağı ve saatte 60-100 arası ışık izinin gözlenebileceği tarihin 12-13 Ağustos gecesi olacağı kaydedilen yıllıkta, şöyle denildi:
"Bu tarihte Ay'ın Türkiye saati ile yaklaşık 03.00'te doğması ve sadece yüzde 10'luk bölümünün aydınlık görünecek olması, etkileyici bir yağmur izleme olasılığını artırıyor. Perseidler, parlaklıkları eksi 3 kadire ulaşan ve ateş topları olarak da adlandırılan daha büyük ışık izleri de oluşturabiliyor. Bu yağmurda meteorların Yer atmosferine giriş hızları saniyede yaklaşık 59 kilometre civarında olacak. Perseidleri gözlemek için Türkiye saati ile 00.00 ile 04.00'te, yapay ışıklardan uzak bir bölgede, gözlerimizi gök kubbeye çevirerek sahneye odaklanmak yeterli olacaktır."
Meraklılar yüksek dağlara çıkıyor
Perseid gök taşı yağmurunu izlemek için birçok meraklı da bu dönemde şehir ışıklarından uzak alanlarda hem fotoğraf çekimi hem de çıplak gözle bu şöleni seyredebilmek için programlar hazırladı.
Antalya'da doğa yürüyüş grubu Patika, 5 Ağustos Cumartesi 21.00'den 03.00'e kadar Orta Beydağları kuşağında, 1600-1700 rakımda hem gece yürüyüşü yaptı hem de Perseid meteorlarını gözlemledi.
