Rusya ve Çin'den gazda dengeleri değiştirecek hamle: 2024 yılında inşaatına başlayacaklar

Rusya-Ukrayna savaşı sonrası yaptırım kararlarıyla Rusya'yı hedef tahtasına koyan AB, bir süredir Rus gazına tavan fiyat getirmeyi tartışırken, birlik ülkelerinin fiyat konusundaki farklı görüşlerde ısrarcı olması nedeniyle ortak bir karara varılamadı.

Savaş öncesinde yıllık gaz ithalatının yaklaşık yüzde 45'ini Rusya'dan karşılayan AB, 2021'de bu ülkeden yaklaşık 155 milyar metreküplük gaz ithal etti.

Rus petrolüne 5 Aralık itibarıyla 60 dolar tavan fiyat uygulamaya başlayan AB, Rus gazına ise megavatsaat başına 220 avro tavan fiyat getirilmesi konusunu tartışıyor.

Almanya, tavan fiyat uygulamasına gaz tedarik güvenliğini zora sokacağı gerekçesiyle karşı çıkıyor. Belçika, Polonya ve İtalya ise tavan fiyatı, tüketicileri ve ekonomiyi yüksek enerji fiyatı şoklarından korumanının bir yolu olarak değerlendiriyor.

Avrupa'da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF'de gazın megavatsaat başına fiyatı, ağustosta 340 avroya kadar çıkarken son günlerde 130 avro civarında seyrediyor.

AB enerji bakanları, bugün tekrar toplanarak doğal gaza tavan fiyat konusunu ele alacak.

Doğal gaz ihracatında Avrupa'yı önemli bir pazarı olarak gören Rusya, Çin'e gaz ihracatını artırmak için hali hazırda hizmette olan 38 milyar metreküp kapasiteli Sibirya'nın Gücü 1'e ek olarak yıllık 50 milyar metreküp kapasiteli Sibirya'nın Gücü 2'yi inşa etmeye hazırlanıyor.

İnşasına 2024'te başlanması ve 2030'da devreye alınması planlanan Sibirya'nın Gücü 2 boru hattı, Rus gazını Moğolistan'dan geçerek Çin'in iç kesimlerine ulaştıracak. Böylelikle iki boru hattı, tam kapasiteye ulaştığında yıllık 88 milyar metreküp Rus gazını Çin'e ulaştıracak.

Söz konusu miktar Rusya'nın savaş öncesinde AB'ye sattığı gazın yarısından fazlasını Çin'e yönlendirmesi anlamına gelirken, Rusya'yı da Çin'in gaz tedarik zincirinde ilk sıraya yerleştirecek. Rusya'nın 2021'de boru hattı ve LNG olarak tedarik ettiği gaz Çin'in toplam ithalatının yaklaşık yüzde 10'unu oluşturmuştu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, nisanda, enerji kaynaklarının batıya tedarikinin azalarak doğu (Asya) ve güneye yönlendirileceğini açıklarken, Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak da eylülde Avrupa'ya Rus gazı sevkiyatının yaptırımlar nedeniyle düşeceğine işaret ederek, "Rusya Enerji Bakanlığı tahminlerine göre, AB'ye gaz ihracatımız bu yıl 50 milyar metreküp düşecek." ifadelerini kullanmıştı.

2019'da hizmete alınan Sibirya'nın Gücü-1'in tam kapasiteye çıkarılması için çalışmalar sürüyor.

Ülkedeki enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 9'unu doğal gazdan sağlayan Çin, 2021'de 27 ülkeden gaz tedarik etti. Aynı yıl toplam doğal gaz tüketimi yaklaşık 372 milyar metreküp olarak gerçekleşen Çin'in kendi üretimi de yaklaşık 208 milyar metreküp oldu.

Çin'in gaz tedarikinin üçte biri boru hatlarıyla karadan, üçte ikisini de deniz yoluyla LNG olarak sağlanıyor. 2021'de ithal edilen gazın 109,5 milyar metreküpü LNG olarak, 53,2 milyar metreküpü ise boru hatlarından sağlandı.

İthal edilen LNG'nin 43,6 milyar metreküpü Avustralya'dan, 12,4 milyar metreküpü ABD'den, 12,3 milyar metreküpü Katar'dan, 11,7 milyar metreküpü Malezya'dan, 6,6 milyar metreküpü Endonezya’dan, 6,2 milyar metreküpü Rusya'dan, 4,5 milyar metreküpü 4,5 Papua Yeni Gine'den, 2,2 milyar metreküpü Umman'dan, 2,1 Nijerya'dan, 1,7 milyar metreküpü Mısır'dan, 1 milyar metreküpü BAE'den, kalanı kısmı ise farklı ülkelerden sağlandı.

Çin, 2021'de gerçekleştirdiği gaz ithalatının 31,5 milyar metreküpünü Türkmenistan'dan, 7,6 milyar metreküpünü Rusya'dan, 5,9 milyar metreküpünü Kazakistan'dan, 4,3 milyar metreküpünü Özbekistan'dan, 3,9 milyar metreküpünü ise Myanmar'dan tedarik etti.

Çin'de toplam kapasitesi 17 milyar metreküpe ulaşan 15 gaz depolama tesisi, 109,5 milyon ton kapasiteye sahip 24 LNG toplama tesisi bulunuyor.

Pekin hükümeti, 2035'e kadar 34 LNG terminali daha inşa ederek bu kapasiteyi 224 milyon tona çıkarmayı hedefliyor. Terminallerin çoğunluğu ülkenin doğu ve güney kıyılarındaki şehirlerde bulunuyor.