Önce Allah'a sonra Türklere güveniyoruz: İdlib'deki ateşkesin 1. yılında 282 binden fazla sivil evine döndü

Rejim güçlerinin zaman zaman ihlal ettiği ateşkes büyük ölçüde korunuyor. 2017-2020 döneminde yaklaşık 2 milyon sivil, Rusya ve rejim güçlerinin saldırılarında Türkiye sınırına yakın bölgelere göç etmek zorunda kaldı.

Suriye'de İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi'nde, Türkiye ile Rusya arasında 5 Mart 2020'de imzalanarak bir gün sonra yürürlüğe giren ateşkesin üzerinden geçen bir yılda 282 bin 544 sivil evine döndü. İdlib'in güneyindeki Cebeli Zaviye bölgesindeki evine dönen Nehide Hindevi, "Önceden uçaklar yoğun hava saldırıları düzenliyordu. Şimdiyse Türk askeri burada, uçak saldırıları olmuyor ve güvenli şekilde hasadımızı yapıyoruz" dedi. Evine dönenlerden Ahmed Fattuh ise, "Şimdi güzel bir hayatımız var. İnşallah tekrar göç etmek zorunda kalmayız. Rusların vaatlerine sadık kalma gibi bir prensipleri, tüzükleri, güvenilirliği yok. Biz önce Allah'a, sonra Türklere güveniyoruz." diye konuştu.

Suriye'de göç verilerine ilişkin çalışmalar yürüten Suriye Müdahale Koordinatörlüğü Müdürü Muhammed Hallaj, açıklamalarda bulundu. Ateşkes sonrasında Beşşar Esed rejimi ve destekçilerinin askeri operasyonlarını durmasıyla sivillerin yaşadıkları bölgelere döndüğünü belirten Hallaj, "Ateşkesin ardından geçen bir yıl içerisinde yaklaşık 56 bin 308 aileden oluşan 282 bin 544 sivil, İdlib ve Halep kırsalındaki yerleşimlere geri döndü." dedi.

Hallaj, evlerine dönenlerin halen sivil toplum kuruluşlarının yardımlarına büyük ölçüde ihtiyaç duyduğuna işaret ederek, sivillerin döndükleri yerlerde patlamamış bomba kalıntılarına da dikkat etmeleri gerektiği konusunda uyarıda bulundu. Ateşkesin sürmesi halinde daha fazla sivilin evine dönmesinin beklendiğine dikkati çeken Hallaj, evleri Esed rejiminin karadan ilerlemesiyle ele geçirdiği bölgelerde kalan sivillerin ise dönüşünün mümkün olmadığını vurguladı.

İdlib'in güneyindeki Cebeli Zaviye bölgesindeki evine dönen Nehide Hindevi, Rusya ile Türkiye arasında yapılan ateşkes anlaşmasıyla evine ve tarım arazilerine tekrar kavuştuğunu söyledi. Rejim güçlerinin saldırılarıyla evini terk ederek kamplara yerleşmek zorunda kalan Hindevi, "Önceden uçaklar yoğun hava saldırıları düzenliyordu. Şimdiyse Türk askeri burada, uçak saldırıları olmuyor ve güvenli şekilde hasadımızı yapıyoruz." ifadesini kullandı.

13 ay önce Beşşar Esed rejim güçlerinin yoğun saldırısı sonucu Cebeli Zaviye bölgesindeki evini terk etmek zorunda kalan Ahmed Fattuh da "Türkiye, güvenliği sağladıktan sonra köyümüze geri döndük." dedi. Esed rejimi güçlerinin ara ara ateşkesi ihlal ettiğinin altını çizen Fattuh, "Şimdi güzel bir hayatımız var. İnşallah tekrar göç etmek zorunda kalmayız. Rusların vaatlerine sadık kalma gibi bir prensipleri, tüzükleri, güvenilirliği yok. Biz Önce Allah'a, sonra Türklere güveniyoruz." diye konuştu.

Esed rejiminin İdlib'in güney bölgesine yoğun saldırısı sonucu göç etmek zorunda kalan Abdo Kenan ise Rusya ile Türkiye arasında yapılan anlaşma sonucu yurtlarına geri döndüklerini söyledi. Kenan, Esed rejiminin saldırıları tekrar başlatmasından endişeli olduğunu kaydetti.

Türkiye, Rusya ve İran arasında 4-5 Mayıs 2017'de gerçekleşen Astana toplantısında, İdlib ve komşu illerin (Lazkiye, Hama ve Halep vilayetleri) bazı bölgeleri, Humus ilinin kuzeyi, başkent Şam'daki Doğu Guta ile ülkenin güney bölgeleri (Dera ve Kuneytra vilayetleri) olmak üzere 4 "gerginliği azaltma bölgesi" oluşturuldu.

Ancak rejim ve İran destekli teröristler, Rusya'nın hava desteğiyle 4 bölgeden 3'ünü ele geçirip İdlib'e yöneldi. Türkiye, Eylül 2018'de Rusya ile ateşkesi güçlendirmek için Soçi'de ek mutabakata vardı.

Rusya ve rejim güçleri, Mayıs 2019'da tüm bölgeyi ele geçirmek için operasyonlara başladı ve İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi içinde çok sayıda büyük yerleşimi ele geçirdi.