KHK ile yapılan taşeron düzenlemesi kamuya doğrudan ve dolaylı olarak milyarlarca liraya mal olacak. Ödenecek tazminat, iade edilecek vergi tutarı 7 milyar lirayı buluyor. Ayrıca taşeron şirketlerin 8.5 milyar liralık borcunun ödenmesi de bu düzenleme ile riske girdi.
Sayıları 1 milyon 20 bin olan taşeron işçilerin kamuda kadroya alınmasıyla, Türkiye’de iş yapma sisteminde köklü değişiklikler yaşanacak.
İşverenler rapor halinde Başbakan'a sundu
Raporda yer alan bilgilere göre, kamuya hizmet veren firmaların sayısı 17 bin civarında. Bunların büyük çoğunluğu en az iki ortaklı ve toplam etkilenen kişi sayısı 34 bin. Her şirkette ortalama 5 idari eleman çalıştığı varsayımıyla, taahhüt işleri dışında bu firmalar 85 bin kişiyi istihdam ediyor. Raporda, taşeron sisteminin bu şekliyle hayata geçmesi halinde, şirket ortakları ve çalışanlarla birlikte, doğrudan 119 bin kişi işsiz kalacak. Hizmet alımına yönelik taahhüt firmalarının bankalara BCH/KMH türünden 8.5 milyar lira civarında olan borçların ödenme imkanı kalmayacak.
70 milyar liralık sözleşme
Taşeron firmalarla kamu arasındaki sözleşmelerin feshinden kaynaklı olarak, idareler firmalara tazminat ödemek zorunda kalacak. 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 24’üncü maddesine göre, fesih halinde sözleşme bedelinin yüzde 80’i ile firmanın o ana kadar yaptığı işin tutarı arasındaki farkın yüzde 5’i kadar tazminat doğacak. Kamu İhale Kurumu istatistiklerine göre 2017 yılı Ocak-Haziran döneminde hizmet kapsamında 30 milyar liralık sözleşme imzalandı. Yılın tamamında bu rakamın 70 milyar lirayı aşması öngörülüyor. Söz konusu sözleşmelerin önemli bir kısmına başlanmadığı için de idarelerin iptal kaynaklı olarak 2.5 milyar lira civarında ödeme yapacağı hesaplanıyor. Devam eden işlerle birlikte bu rakamın 5 milyar lirayı bulması öngörülüyor.
Sözleşme sırasında peşin olarak ödenen, toplam bedelin yüzde 1.57’si oranındaki damga vergisi, karar pulu ve Kamu İhale Kurumu payı bedellerinin iade edilmesi durumu ortaya çıkacak. Devam eden işler ve yeni imzalanan sözleşmelerle iade tutarı 2 milyar lira olarak hesaplanıyor. Raporda, taahhüt şirketlerinin tahminen 1.5 milyar lira olarak hesaplanan SGK prim ve stopajları ile KDV borçlarının ödenme imkanı kalmayacağı kaydediliyor. Ancak KHK’da yapılan düzenleme ile yüklenici kuruluşlara yapılacak ödemelerden, kamuya olan borçlarının mahsup edileceği hükmü getirildi.
“Güvenlik soruşturmaları 3 ayda bitmez”
Öte yanan platform temsilcileri yaptıkları açıklamada, yasal düzenleme yapıldıktan sonra 3 ay içinde taşeron işçilerin kadroya geçirileceği yönündeki açıklamaları hatırlatarak, teknik olarak bunun mümkün olmadığını öne sürdüler. Kaynaklar, özellikle FETÖ kaynaklı çok sayıda soruşturmanın halen sürdüğünü belirterek, bu kadar yoğun bir ortamda 1 milyon kişinin güvenlik soruşturmasının 3 ay gibi kısa sürede bitirilemeyeceğini kaydettiler.
Alet ve ekipmanları devlet alacak
İşverenlerin, taşeronluk işlerinde kullanılan alet ve ekipmanları devletin almasına yönelik önerileri KHK’da kısmen karşılandı. Ancak bu işlemlerin fiili olarak nasıl gerçekleştirileceği netlik kazanmadı. KHK’nın 127’nci maddesinde, feshedilen sözleşmelerde konu işlerde kullanılan taşınırlar ve tüketim malzemeleri, kamu tarafından satın alınabilecek veya kiralanabilecek. Bu işleme ise bir Maliye Bakanlığı temsilcisinin yer aldığı 3 kişilik komisyon karar verecek.
