Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP) Genel Müdürü Saltuk Düzyol, Kasım sonu itibarıyla yüzde 55'i tamamlanan projenin planlanan takvimin önünde ilerlediğini belirterek, "İnşallah 2018 Haziran sonunda Türkiye'nin alacağı 6 milyar metreküplük gazın ilk fazı olarak 2 milyar metreküp gelmeye başlayacak. TANAP'ın 11,7 milyar dolar olarak belirlediğimiz ilk yatırım bedelini de şu anda 8,5 milyar dolara düşürdük." dedi.
Düzyol ve diğer TANAP yetkilileri, projenin Polatlı Kampı ve Sakarya Nehir Geçişi Sahası'na düzenledikleri tanıtım gezisinde, açıklamalarda bulundu.
Toplamda bin 850 kilometre uzunluğundaki projenin bin 570 kilometrelik kısmının pistinin açıldığını, bin 200 kilometrelik boru hattının da kaynak faaliyetlerinin tamamlandığını aktaran Düzyol, TANAP'ın toplamda 4 ayrı aşamada ve bir de deniz geçişi olarak inşa edildiğini ve Gürcistan sınırından Eskişehir'e kadar uzanan ilk üç lota ağırlık verdiklerini anlattı.
Düzyol, Türkiye'nin gazı alacağı Eskişehir'in, projenin ilk çıkış noktası olduğunu anımsatarak, "Bu kısımda 56 inç çapında boruları kullanıyoruz. Avrupa'nın en uzun ve en büyük çaplı boru hattını inşa ediyoruz. TANAP aslında 3 bin 500 kilometrelik bir boru hattı sisteminin ortasındaki kısım. Bu 3 bin 500 kilometrelik boru hattı dışında da Şah Deniz 2 dediğimiz Azerbaycan sahasında da kuyu başı yatırımlar devam ediyor. Toplamda 45 milyar dolarlık değer zincirinden bahsediyoruz. Bunun 28 milyar dolarlık bölümü kuyu başı yatırımlarından oluşuyor. Geri kalanı ise Güney Kafkasya Boru Hattı genişleme projesi, TANAP ve yaklaşık 700 kilometrelik TAP'tan oluşuyor." bilgisini paylaştı.
TANAP'ın Eskişehir'den Türkiye-Yunanistan sınırına kadar olan kısmının da 48 inç çapındaki borularla inşa edileceğini belirten Düzyol, Çanakkale Boğazı'nda 19 kilometrelik bir deniz geçişi yapılacağını ve burada arz güvenliği için 36 inçlik iki paralel hat döşeneceğini söyledi.
Düzyol, TANAP'la Azeri gazının Türkiye'deki payının artacağına da dikkati çekerek, şöyle devam etti:
"Kasım sonu itibarıyla yüzde 55'i tamamlanan proje planlanan takvimin önünde ilerliyor. 2018 Haziran sonunda inşallah Türkiye'ye ilk gazı vereceğiz. İnşallah 2018 Haziran sonunda Türkiye'nin alacağı 6 milyar metreküplük gazın ilk fazı olarak 2 milyar metreküp gelmeye başlayacak. Miktar sonraki yıl 4 milyar, bir sonraki yıl ise 6 milyar metreküpe ulaşacak. Bu durum Türkiye'nin ihtiyacı göz önüne alınarak anlaşmalarla bu şekilde düzenlendi. Boru hattımız 15 yıllık bir gaz taşıma anlaşması çerçevesinde inşa ediliyor ve işletmeye alınacak. Taşıma tarifemiz önceden sabitlenmiş durumda. Boru hattından akacak gazın miktarında başlangıçta 16 milyar metreküplük bir kapasitesiye göre yatırım yapıyoruz. Sonraki yıllarda önce 24 milyar metreküpe, sonra 31 milyar metreküpe çıkması söz konusu olacak. Şu an Türkiye yıllık 40-45 milyar metreküp seviyesinde doğalgaz tüketimi gerçekleştiriyor. Talep artış hızı da eskisine oranla daha yavaş artıyor. Türkiye'nin toplam kontrat portföyü ise 52 milyar metreküp. TANAP'la alınacak 6 milyar metreküple beraber Türkiye'nin toplam kontrat portföyü 58 milyar metreküpe çıkmış olacak. Ayrıca, Türkiye'nin uzun vadede 15 milyar metreküp daha gaz ithal etme şansı olacak."
Düzyol, TANAP'tan Avrupa'ya aktarılacak gaz konusunda ise "Avrupa'ya verilecek 10 milyar metreküp gazın, Haziran 2019'da Türkiye-Yunanistan sınırından 9 büyük alıcıya teslim edilebileceği aşamaya gelmeyi planlıyoruz." diye konuştu.
Yüzde 58 hissesinin SOCAR'a, yüzde 30 hissesinin BOTAŞ'a ve yüzde 12 hissesinin de BP'ye ait olduğu TANAP'ın yatırım bedelindeki düşüşe ve nedenlerine de değinerek, şunları kaydetti:
"TANAP'ın 11,7 milyar dolar olarak belirlediğimiz ilk yatırım bedelini, şu anda 8,5 milyar dolara düşürdük. Gerek uyguladığımız proje yönetim sistemi gerekse petrol fiyatlarına bağlı olarak dünyada emtia fiyatlarının düşmesiyle yatırım bedeli bu seviyeye düşmüş durumda. Türkiye'den bu şekilde ne kadar çok boru hattı sistemi geçersek, Türkiye'nin enerji ihtiyacının karşılanmasında bir tür emniyet sibobu, sigorta görevi görüyor. Bu dönemde bu tarz yatırımların tamamlanmasıyla Türkiye daha ucuz gaza erişim imkanı da sağlayabilecek. Çünkü gazın gazla rekabet edeceği bir piyasa ortaya çıkıyor."
Projenin yatırım ve işletme döneminde yarattığı yeni iş ve istihdam imkanlarıyla ekonomiye de önemli katkı sağladığının altını çizen Düzyol, "Yatırım döneminde, boru hattı güzergahının geçtiği 20 ilde yaklaşık 10 bin kişiye doğrudan ve dolaylı istihdam yaratılıyor. TANAP, aynı zamanda bu illerde başta küçük ve orta ölçekli işletmeler olmak üzere, çok sayıda sınai ve ticari müesseseye yeni iş olanaklarının kapısını araladı." değerlendirmesinde bulundu.
İlk lotu Fernas İnşaat, ikinci lotu Sicim-Yüksel-Akkord ve üçüncü lotu da Tekfen İnşaat tarafından inşa edilen TANAP'ın borularının yüzde 80'i Türkiye'de, 6 farklı boru firması tarafından üretilirken, yüzde 20'lik kısım da Çin'den ithal ediliyor.
Söz konusu gezinin düzenlendiği lot 3 sahasında faaliyet gösteren Tekfen İnşaat, Ocak 2017 sonunda tamamlanması planlanan yüzde 60'lık kısmı 55 gün öncesinden bitirdi. Diğer şirketler de yüzde 60'lık bitirme hedeflerini yakalamak için çalışmalarını sürdürüyor.
TANAP'ta inşaat hızlı ilerlerken, uluslararası standartlarda çevreyle sosyal etki, işçi sağlığı ve iş güvenliği gereklilikleri de en üst düzeyde tutuluyor.
Bu arada, TANAP'ın geçtiği şehirlerde inşaat çalışmaları sırasında, ayrıca birçok arkeolojik bulguya rastlandığı öğrenildi.
Çalışma yapılan alanlardaki bulguları değerlendiren arkeologlara göre, Erzurum'da neredeyse ikinci Efes denecek kadar büyük bir yapı bulunurken, başka bir alanda da kentin tarihini değiştirecek ölçüde eserler ortaya çıkarıldı.
Projenin, Türkiye'nin batısına uzanan kısmında ise arkeolojik bulguların daha büyük yapılarda ve fazla olmasının beklendiği vurgulandı.
