Rus petrolüne tavan fiyat uygulaması: Son 15 ayın en düşük seviyesini gördü

Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin Rusya'dan deniz yoluyla taşınan petrole yönelik aldığı tavan fiyat kararı, 5 Aralık 2022'de devreye girmişti. Aynı tarihte AB'nin Rusya'dan deniz yoluyla ham petrol ithalatına yönelik yaptırımları da devreye girdi.

Tavan fiyat kararı kapsamında, Rus petrolünün üçüncü ülkelere belirlenen fiyattan daha yüksek bir seviyede satılması durumunda, G7 ve AB ülkelerindeki şirketler bu petrole nakliye, sigorta ve aracılık gibi çeşitli hizmetleri sunamıyor. Bu hizmetlerin sağlanabilmesi için Rus petrolünün tavan fiyatın altında işlem görmesi gerekiyor.

Tavan fiyat kararına karşılık olarak ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından 27 Aralık 2022'de imzalanan kararnameyle Rus petrolüne tavan fiyat uygulamasına katılanlara petrol ve petrol ürünü satışı yasaklandı.

Rusya'nın Kasım 2022'de günlük 3,05 milyon varil seviyesinde olan deniz yoluyla ham petrol ihracatı, Aralık 2022'de yaklaşık yüzde 9 düşüşle günlük 2,79 milyon varile geriledi. Rusya'nın deniz yoluyla ham petrol ihracatı bu düşüşün ardından son 15 ayın düşük seviyesini gördü.

Bu düşüşe rağmen, Hindistan günlük 1,3 milyon varille hala Rusya'nın en büyük ham petrol ihracat destinasyonu olmaya devam etti. Hindistan'ı günlük 950 bin varil ham petrol ithalatıyla Çin takip etti.

Çin ve Hindistan, Rusya'nın geçen ayki günlük deniz yoluyla ham petrol ihracatının yüzde 82'sini oluşturdu.

Rusya'nın AB'deki en büyük ham petrol alıcılarından olan İtalya'ya ihracatı Aralık 2022'de bir önceki aya göre yüzde 71 azalışla günlük 34 bin varile geriledi. Hollanda'ya ihracatı ise sıfır seviyesine düştü.

AB ülkeleri arasında yaptırımlardan muaf tutulan Bulgaristan'a Rusya'nın deniz yoluyla ham petrol ihracatı günlük 160 bin varil seviyesinde devam etti. Türkiye'ye ihracat ise söz konusu dönemde yüzde 56 azalarak günlük 76 bin 500 varile geriledi.

Tavan fiyat kararının yürürlüğe girdiği ilk ayda, Rusya'nın en büyük ham petrol ihracat bölgesi haline gelen Asya'da, Güney Kore ve Japonya'nın alımlarını artırdığı görüldü.

Güney Kore'nin Rusya'dan deniz yoluyla ham petrol ithalatı Kasım 2022'deki günlük 23 bin 500 seviyesinden Aralık 2022'de günlük 44 bin 725 varile çıktı. Japonya ise Haziran 2022'den beri Rusya'dan deniz yoluyla ham petrol ithal etmemesine rağmen, Aralık 2022'de günlük 22 bin 600 varil ithalat gerçekleştirdi.

Londra merkezli veri şirketi OilX verilerine göre, Aralık 2022'de tavan fiyat kararının devreye girmesiyle, Rusya'nın Drujba ham petrol boru hattından ihracatı dahil tüm petrol ihracatı günlük yaklaşık 400 bin varil geriledi.

OilX Kıdemli Analisti Neil Crosby, Rusya'nın ham petrol ihracatına ilişkin, "2023'ün ilk çeyreğine doğru Drujba hattından da Polonya ve Almanya'ya ham petrol ihracatının daha fazla düşmesini bekliyoruz. Diğer yandan, Rusya Batı Avrupa'daki alıcılarını kaybetmesinin ardından, Çin ve Hindistan'a Arktik bölgesinden daha fazla ham petrol ithal ediyor." ifadelerini kullandı.