Türkiye'nin havacılık motorları merkezi TUSAŞ Motor Sanayii AŞ (TEI), milli helikopterlere güç vermek üzere geliştirilen TEI-TS1400 turboşaft motorunu planlanandan daha erken teslim etmeye hazırlanıyor.
TEI, Anadolu Ajansının Global İletişim Ortağı olduğu, Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı (T3 Vakfı), Azerbaycan Dijital Gelişim ve Ulaştırma Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının yürütücülüğünde, ülkenin önemli kurum ve firmalarının destekleriyle Bakü Crystal Hall ve Deniz Kenarı Bulvarı Milli Park'ta düzenlenen TEKNOFEST Azerbaycan'da, farklı sınıflarda ürettiği ve geliştirdiği motorları sergiledi.
- TEI Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Mahmut Faruk Akşit, helikopter motoru TS1400'ün ilk prototipini 1-1,5 yıl kadar önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı bir törenle helikopter entegrasyon çalışmalarını başlatmak üzere TUSAŞ'a teslim ettiklerini söyledi.
Daha sonra bu motordan başka prototipler ürettiklerini ve bunları çok farklı testlerden geçirdiklerini anlatan Akşit, bu testlerin zorluk seviyesinin de giderek arttığını dile getirdi.
Rakip ithal motoru geçti
Akşit, bu testlerin insanlı uçuş için motorun olgunluğunu ispatlamak ve sertifikasyon için yapıldığını ifade ederek motorun sürekli üreteceği maksimum güç 1400 beygir olduğu için de isminin TS1400 olarak belirlendiğini kaydetti.
- Kalkış sırasında 1470 beygir güç üretebilecek şekilde bir motor tasarladıklarını belirten Akşit, şöyle konuştu:
- "Bu değerler rakip mevcut ithal motorun yaklaşık 100 beygir daha üstünde değerler. Motorumuzu 1570 beygir, hatta onun üstündeki güçlere kadar çıkardık. Sertifikasyon ve kalifikasyon için aşırı yükle kalkmak zorunda kalırsa diye acil durum kalkış senaryosu var. Normalde motor 1400 beygir maksimum sürekli güç seviyesinde tasarlanmış olsa da 2 dakika boyunca 1570 beygir güç üretecek şekilde çalıştırılabilmeli ve bunu sertifikasyon otoritesine göstermemiz gerekiyor. Şu an itibarıyla bu güç seviyesini aştık hatta 2 dakika değil, çok daha uzun süreler 1570 beygirde çalıştırabiliyoruz. Bu da güzel bir dönüm noktası. İleriye doğru motoru biraz daha zorlayacağız. Testler yapıldıkça gelişmeleri duyuracağız."
"Başkanımız bizi köşeye sıkıştırdı"
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir ile TS1400 motoru için aralarında geçen diyalogu da paylaşan Akşit, şunları kaydetti:
"Başkanımız bizi köşeye sıkıştırdı 'Bunu bir an önce verin' diye. Normal proje planından zaten biraz önde ilerliyoruz ve ekibimizi zorluyoruz. Hedefimiz önümüzdeki yıl bitmeden ilk insanlı uçuşu Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden yetkilendirmeyi alarak gerçekleştirmekti. Başkanımız 'Yıl sonu itibarıyla verin' diye bizi zorladı. Bu yılın sonunda veya önümüzdeki yılın başında ilk uçuş için bir motor teslim edeceğimizin sözünü verdik. İnşallah bu sözü yerine getirmek için elimizden geleni yapacağız. Kendi içimizde bu programı biraz daha öne çektik."
