ABD Merkez Bankası, ABD ve Çin arasındaki ticaret çekişmesini endişeyle izliyor. Ticaret savaşlarının alevlenmesi halinde banka hem yüksek enflasyon hem de durgunlukla savaşmak zorunda kalacak.
ABD Başkanı Donald Trump ülkesine dış ticarette haksızlık yapıldığı gerekçesiyle korumacılık önlemlerini hemen her gün yeni önlemlerle genişletiyor. Başta Çin olmak Avrupa’dan Asya’ya hatta ABD’nin en yakın komşusu Kanada’ya kadar uzanan ek gümrük vergileri küresel ekonominin geleceğini daha şimdiden tehdit etmeye başladı bile. Tüm dünyada olduğu gibi gelişmeler ABD’de de yakından takip ediliyor. Konuyu en yakından izleyen ABD’li kurumların başında ise ABD Merkez Bankası (FED) geliyor.
Banka, yaptığı faiz artışları ve varlık alımlarına son vermek kaydıyla yaklaşık 10 yıldan beri devam eden bol para politikalarından çıkmaya devam ediyor. Ancak Başkan Trump’ın ticaret politikaları bankanın para politikalarına yönelik stratejilerini yerle bir etmek üzere. Öyle ki ticaret savaşlarının korkulduğu gibi küresel çapta yayılması halinde ABD’ye gelen ürün ve hizmetlerde de artış olacak. Bu da tüketiciler açısından fiyat artışı yani enflasyon anlamına geliyor. Diğer yandan ülkeler birbirlerinin mallarını almama konusunda ısrar ederlerse bu da üretimin düşmesi anlamına gelecek. Diğer bir ifadeyle ülkelerin büyümeleri düşecek. İşte FED’in kâbus senaryosu da bu noktada başlıyor.
FED eğer faizi mevcut hızda artırmaya devam ederse olası enflasyon patlamasının önüne geçebilir. Ancak bu adımı atarken büyümeyi riske atar. Zira ticaret savaşları üretimi küresel çapta yavaşlatacağı hatta sert düşüşlere neden olacağı için ülkelerin büyüme oranları da baskı altına girecek. Bu ülkeler içerisinde elbette ABD de bulunuyor.
Halen yıllık yüzde 3’e yakın bir büyümenin beklendiği ülkede mevcut ticaret savaşlarının karşılıklı olarak başlaması ve devam etmesi halinde bu hedefi tutturmak mümkün olmayacak. Buna ek olarak bir de FED’in enflasyon artışını önlemek için hızlı faiz artışı eklenirse uzun bir aradan sonra ABD için bile durgunluk (resesyon) tartışmaları yeniden gündeme gelecek.
En büyük korku durgunluk
- - FED enflasyonun orta vadede hedeflenen yüzde 2 seviyelerinde kalacağını öngörüyor.
- - Bankanın ticaret savaşları nedeniyle de olsa enflasyonda yaşanacak bir yükselişe hemen hızlı faiz artışlarıyla yanıt vermeyeceği düşünülüyor.
- - Hatta yapılan yorumlarda bankanın hızlı faiz artışlarıyla büyümeyi riske atma yerine enflasyon oranlarının yüzde 2’nin az da olsa üzerinde seyretmesine ses çıkarmayacağını belirtiliyor.
- - AB Merkez Bankası (ECB) ise tahvil alımlarını aylık 15 milyar dolar azaltarak yıl sonunda sonlandırmayı planlıyor.
- - Ticaret savaşları alevlenirse bu karardan vaz geçebilir.
Dünya da ABD'li ürünlere vergiyi kesti
ÇİN: ABD temelli deniz ürünleri, soya fasulyesi, otomobil, kimyasal ürünler ve domuz etine yüzde 25 gümrük vergisi geldi. (6 Temmuz’da devreye girecek)
KANADA: Sanayi metalleri, pizza başta olmak üzere bir dizi hazır gıda ve tuvalet kâğıdına yüzde 10-25 arası gümrük vergisi geldi. (1 Temmuz’da devreye girecek)
MEKSİKA: Çelik ürünleri, peynir, alkollü içecekler ve domuz etine yüzde 20-25 arasında ek vergi geldi. (Yürürlükte)
AVRUPA BİRLİĞİ: Burbon, portakal suyu, çelik ve tarım ürünlerine yönelik vergiler yüzde 10-50 oranına çekildi. (Temmuzda yürürlüğe girecek)
HİNDİSTAN: Badem, ceviz, elma, deniz ürünleri ve bir dizi kimyasal maddede vergi yüzde 10-50 seviyesine çıkacak. (Uygulamada)
