Koronavirüs etkisi büyümeyi vurdu: Yüzde 9,9 daraldık

Koronavirüs salgını nedeniyle 2020 yılı dünya ekonomisi için çok kötü bir yıl oldu. Dünyada üretim durdu, ülkeler kapılarını kapattığı için dünya ticareti daraldı, seyahat kısıtlamaları nedeniyle turizm adeta çöktü. Bu nedenle, dünyada tüm makroekonomik beklentiler aşağı doğru revize edildi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu yılın ikinci çeyreğine (nisan-haziran) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, GSYH tahmini, zincirlenmiş hacim endeksi olarak, Kovid-19 salgını ve kısıtlama tedbirlerinin etkili olduğu yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı döneminde göre yüzde 9,9 azalış gösterdi.

Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH tahmini, bu yılın ikinci 3 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 1,3 artarak 1 trilyon 41 milyar 643 milyon lira olarak gerçekleşti.

GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde bu yılın ikinci çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla zincirlenmiş hacim endeksi olarak tarım yüzde 4, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 11, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 27,8, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 1,7 arttı. Sanayi yüzde 16,5, inşaat sektörü yüzde 2,7, hizmetler yüzde 25, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 16,5, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 2,4 ve diğer hizmet faaliyetleri yüzde 18 azaldı.

AA Finans'ın "Büyüme Beklenti Anketi"ne katılan ekonomistlerin beklentilerinin ortalaması, Türkiye ekonomisinin 2020'nin ikinci çeyreğinde yüzde 11 küçüleceği yönünde olmuştu.

Öte yandan, 2018 yılından bu yana açıklanan büyüme oranlarında revizyona gidildi.

Ekonomik faaliyetler incelendiğinde ihracatta, temmuz ayında imalat sanayisinin payı yüzde 95,1, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı yüzde 2,8, madencilik ve taş ocakçılığı sektörünün payı yüzde 1,6 oldu.

Ocak-temmuz döneminde ekonomik faaliyetlere göre ihracatta imalat sanayisinin payı yüzde 94,4, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı yüzde 3,5, madencilik ve taş ocakçılığı sektörünün payı yüzde 1,7 olarak hesaplandı.

Geniş ekonomik gruplar sınıflamasına göre ithalatta, temmuzda ara mallarının payı yüzde 72,3, sermaye mallarının payı yüzde 15,3 ve tüketim mallarının payı yüzde 12,2 olarak kayıtlara geçti.

Ocak-temmuz döneminde ise ara mallarının payı yüzde 75,2, sermaye mallarının payı yüzde 13,9 ve tüketim mallarının payı yüzde 10,6 oldu.

Almanya ihracatta, Çin ithalatta ilk sırada

Söz konusu ayda ihracat yapılan ülkeler arasında ilk sırayı Almanya aldı. Bu ülkeye 1 milyar 468 milyon dolar ihracat gerçekleştirildi.

Almanya'yı sırasıyla 973 milyon dolarla Birleşik Krallık, 952 milyon dolarla ABD, 743 milyon dolarla Irak, 704 milyon dolarla Fransa takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 32,2'sini oluşturdu.

Ocak-temmuz döneminde de ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Almanya'ya yapılan ihracat 8 milyar 567 milyon olurken, bu ülkeyi sırasıyla 5 milyar 570 milyon dolarla ABD, 5 milyar 428 milyon dolarla Birleşik Krallık, 4 milyar 816 milyon dolarla Irak ve 4 milyar 233 milyon dolarla İtalya izledi. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 31,8'ine karşılık geldi.

Çin, geçen ay ithalatta ilk sırada yer aldı. Temmuzda Çin'den yapılan ithalat 1 milyar 912 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 1 milyar 835 milyon dolarla Almanya, 1 milyar 233 milyon dolarla Rusya, 970 milyon dolarla ABD ve 962 milyon dolarla Irak izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 39'unu oluşturdu.

Ocak-temmuz döneminde de ithalatta ilk sırayı Çin aldı. Bu dönemde, Çin'den yapılan ithalat 12 milyar 288 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 10 milyar 948 milyon dolarla Almanya, 9 milyar 964 milyon dolarla Rusya, 7 milyar 32 milyon dolarla ABD ve 4 milyar 654 milyon dolarla İtalya izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 38,5'ini kapsadı.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ihracat temmuzda bir önceki aya göre yüzde 15,4, ithalat yüzde 9,7 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise temmuzda bir önceki yılın aynı aynına göre ihracat aynı kalırken, ithalat yüzde 3,2 geriledi.

Öte yandan, yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayisi ürünleri ihracatı içindeki payı temmuzda yüzde 2,9, ocak-temmuz döneminde yüzde 3,4 olarak kayıtlara geçti.

Temmuzda imalat sanayisi ürünlerinin toplam ithalattaki payı yüzde 82,3, ocak-temmuz döneminde ise yüzde 80,4 olarak hesaplandı. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayisi ürünleri ithalatı içindeki payı temmuzda yüzde 12,3, ocak-temmuz döneminde yüzde 13,2 oldu.

Özel Ticaret Sistemi verileri

Özel Ticaret Sistemi'ne (ÖTS) göre ihracat, temmuzda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,7 azalarak 14 milyar 264 milyon dolar, ithalat yüzde 6,6 gerileyerek 17 milyar 140 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Temmuzda dış ticaret açığı yüzde 10,7 düşüşle 2 milyar 876 milyon dolara geriledi. İhracatın ithalatı karşılama oranı Temmuz 2019'da yüzde 82,4 iken bu dönemde yüzde 83,2'ye yükseldi.

ÖTS'ye göre ihracat, ocak-temmuz döneminde, geçen yılın aynı dönemine yüzde 13,8 azalarak 85 milyar 140 milyon dolar, ithalat yüzde 4,5 gerileyerek 111 milyar 668 milyon dolar oldu.

Ocak-temmuz döneminde dış ticaret açığı yüzde 46,5 artışla 26 milyar 528 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı geçen yıl ocak-temmuz döneminde yüzde 84,5 iken bu yılın aynı döneminde yüzde 76,2'ye düştü.