Taze meyve ve sebze ihracatının lider ürünü domates, lider ihraç pazarı Rusya Federasyonu’nda kota engeliyle karşı karşıya kaldı ve Türk domates ihracatçılarına Rusya kapısı kapandı. Rusya’ya domates ihracatında 200 bin tonluk kota dolarken, Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birlikleri Başkanları bu ülkeye domates ihracatında kotanın kaldırılmasını istiyor. Türk domates üreticilerinin pandemi sürecinde gece gündüz çalışarak üretimine devam ettiğine vurgu yapan başkanlar, üreticilerin bu emeklerinin karşılığını alabilmesi için destek talep etti.
Rusya, Türkiye ile 2015 yılı kasım ayında yaşadığı siyasi kriz sonrasında Türk domatesine ambargo kararı almıştı. 2017 yılı Kasım ayında Türk domatesi tekrar Rusya’ya ihracat vizesi alırken, bu kez kotayla karşı karşıya kaldı.
İlk önce 1 Kasım 2017 tarihinde 100 bin ton olarak belirlenen kota, Türk ihracatçılarının kısa sürede kotayı doldurması üzerine, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Dış İşleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli’nin girişimleriyle önce 150 bin tona, 7 Mart 2020 tarihinde ise 200 bin tona çıkarılmıştı. Türk ihracatçıları 200 bin kotayı da kasım ayı sonunda doldurdu.
"Kota kaldırılsın"
Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birlikleri Başkanları, Türk domatesinin en büyük ihraç pazarı Rusya’ya ihracatın durma noktasına gelmesi üzerine yaptıkları ortak açıklamayla, Rusya Federasyonu’na yapılacak domates ihracatında kotanın kaldırılmasını ve 2015 Kasım ayı öncesindeki sürece dönülmesini talep etti.
Türkiye Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Ali Kavak, Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Necdat Sin, Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Başkanı Saffet Kalyoncu, Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak, İstanbul Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Melisa Tokgöz Mutlu, Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçılar Birliği Başkanı Cafer Aşkar ve Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği’nin ortak imzasıyla yapılan açıklamada, Türkiye’nin domates ihracatının 2020 yılında 11 aylık dönemde yüzde 6’lık artışla 286 milyon dolara ulaştığı bilgisini paylaşıldı.
Birlik başkanları, 2020 yılı sonunda 300 milyon doları aşmayı hedeflediklerini, bu hedeflere ulaşmak için en büyük ihraç pazarları Rusya’daki kotanın kaldırılması gerektiğinin altını çizdi.
Rusya'daki ithalatçılar kotanın kaldırılmasını istiyor
Rusya’ya domates ihracatında 2015 öncesinde kota olmadığını hatırlatan başkanlar, “İki ülke arasındaki ilişkiler, 2017 yılında Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki zirvede her konuda normalleşmişken, iki ülke arasında 100 milyar dolar ticaret hacmi hedefi konulmuşken, Azerbaycan ile Ermenistan arasında çıkan savaş sonrasında Dağlık Karabağ’da kontrolü sağlamak için Rusya ile Türkiye savunma bakanlıkları mutabakat muhtırası imzalamış ve Dağlık Karabağ’da birlikte görev yapıyorken, Rusya, başka ülkelere kota uygulamazken Türk domatesine hala kotanın olmasını anlamak mümkün değil. Kotanın kaldırılmasını sadece Türk ihracatçıları değil, Rusya’daki ithalatçılarda kotanın kaldırılmasını istiyor” diye konuştu.
Bakanlardan destek talebi
Türk domates üreticilerinin pandemi sürecinde gece gündüz çalışarak; çorbalardan salatalara, mezelerden, meyve sebze mamullerine, makarnalardan zeytinyağlılara, pilavlardan etli yemeklere mutfaklardaki tüm lezzetlerde kullanılan domatesin üretimine devam ettiğine vurgu yapan başkanlar, üreticilerin bu emeklerinin karşılığını alabilmesi için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Dış İşleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli’den destek talebinde bulundu.
Türkiye, taze domates üretiminde 9 milyon tonu tarlada üretim, 4 milyon tonu örtü altı (sera) üretimi olmak üzere 13 milyon tona ulaşan üretim rakamıyla dünyada dördüncü sırada yer alıyor.
