Bir Aile şirketinde CEO olmak: Murat Ülker sordu Mehmet Tütüncü cevapladı

Yıldız Holding Yönetim Kurulu Üyesi, Pladis ve GODIVA Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ülker, kişisel internet sitesinde; şirketin CEO'su Mehmet Tütüncü'yü kendi gözünden tanıtarak onunla yaptığı röportajı yayınladı.

Hakkımda;

Hayat bize sunulan fırsatlar ve önümüze çıkan zorluklarla örülü bir yolculuk ve sanırım Mehmet Tütüncü’yü anlatmak için zaman tünelinde biraz gerilere gitmem gerekir.

Rahmetli babamın vazifesi icabı 4.sınıfa dek Çanakkale – Bolayır’da bir köy ilkokulunda bulundum. Gayretli ve iyi bir öğrenci olduğumu hatırlarım.

1998 yılında ÜLKER Genel Müdürü olarak üstlendiğim sorumluluklar artmıştı, bugün de Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve CEO olarak görev yapıyorum.

Bilinmesini isterim ki ulaştığım başarı yalnız bana ait değil… Öncelikle omuz omuza görev yaptığım her çalışma arkadaşımdan çok şey öğrendim, her insanın anlatacak bir hikayesi olduğunu bilerek onları can kulağıyla dinledim.

Başarısızlıklardan çok şey öğrendim, o yüzden ki her zaman çevreme hataların halı altına süpürülmeden açık ve demokratik bir ortamda tartışılmasını salık verdim. Güvenin olduğu yerde kimse hatasından ötürü kendini yalnız hissetmez, bilakis ders alıp düzeltmek için daha büyük mesuliyet duyar. Mesuliyet insanı işi sahiplenmeye götürür ve ciddiye alarak dikkatli çalıştığınızda tüm hedefler görünür olur, kapılar peş peşe açılır önünüzde…

Amaçlar, beklentiler, hedefler değişiyor. Standart uzmanlıkların ya da teknolojinin ele geçireceği yetkinliklerin önemi gitgide azalıyor. Siyah kuğu misali bir anda karşınıza çıkan ve paradigmayı alt üst eden kontrol dışı olaylarda sağlam durmak ve yeni koşullara uyumlanmak için empati, esneklik ve güçlü entelektüel sermaye gerekiyor.

İşte bu noktada kendime sordum. “İmkan olsa neyi değiştirirdim” diye, şanslı olduğumu hatırladım yine. İşe her zaman koşarak gittim, yaptıklarımdan keyif aldım. Evime hep mutlu döndüm, ailemde huzuru buldum. Enerjimi yönetebildim, pek çok süreci aynı anda gözlemledim, buna rağmen vaktimi daha iyi kullanmayı, daha çok okumayı, daha fazla yer görmeyi isterdim.

Sehpamın üzerinde okunmayı bekleyen dizi dizi kitaplarım, yanında okuduklarımdan aldığım kısa notlar varken öğrenme aşkımın neden bu kadar güçlü olduğunu da sorguladım. Bu esnada Makine Mühendisliği eğitimi sonrası Endüstri ve Örgüt Psikolojisi yüksek lisansı yaparken derslerine girdiğim profesöre söylediğimi anımsadım. Sanırım can bedende oldukça çevremdeki herkesin bana soracağı, danışacağı şeyler olsun ve onlar için en iyi çözümü bulan kişi olayım diye tüm bu gayretim. Dünyaya entegre, yaşadığı ülkenin gerçeklerine hâkim, gözlem gücü yüksek ve geleceğe dair isabetli öngörüleri olan etkin bireyler ve bu özelliklere sahip olmadan yuvarlanıp giden edilgenler diye ayırıyorum insanları. Ben hep ilk grupta olmak istedim, bu düşüncem yıllar boyu değişmedi.

Yaşadıklarımdan damıttığım her şeyi, kendi penceremden yansıyanları paylaşmak arzum çok daha kuvvetli artık… Yalnız bana ait olmayan başarıları ve az çok payım olan başarısızlıkları düşündüğümde her birinde kıssadan hisse birer hayat dersi var. Geçmişi hatırlamak, yaşadıklarımı yeniden yorumlamak, geleceğe dair öngörülere katkıda bulunmak için emek vermenin vaktidir.

Dolayısıyla hafızada kalanlar, ileriye dönük düşünceler, eleştiriler, umutlar tekmili birden dolu dolu bir hayat…

Bana öğretenlerin, bana destek olanların, bana güvenenlerin hiçbirini asla unutmadan en büyük teşekkürüm de sevgili eşim ve evlatlarımadır. Onlar beni varabileceğim en iyi noktaya taşıyanlar oldular, her ne elde etmişsem birlikte kazandık.

Ömrümüz oldukça bu ahenk ve bütünlüğü muhafaza etmek en büyük temennimdir.

1. “Bireysellik” ya da “En İyi Ben” olma kavramını farklı duygu, düşünce ve davranışlara sahip olmakla anlatılıyor. Bundan 30 yıl öncesine gidersek bugün olduğunuz “birey”e ya da “ben”e dönüşme hikayeniz nasıl başladı? Nasıl bir aile ortamı eşlik etti size? Seçimlerinize olan katkısını düşününce bugünkü “sizi” oluşturan değerlerinizle birlikte, mutluluğu, güveni, sadakati tanımlama şekliniz kısacası dünyaya bakış açınız nasıl şekillendi?

Evlilikte eşimin beni desteklemesi ve başaracağım konusundaki kayıtsız, şartsız inancı da beni motive etti ve kariyerimde önemli adımları atmak ve risk almak konusunda cesaretlendirdi. Ben kariyerim boyunca profesyonel hayat ve özel hayat çevremi ayrı oluşturdum. İşime de koşarak gittim, evime de koşarak döndüm. Evim benim için huzurun merkezi oldu. İş ve özel hayat dengesinde önceliğim işim oldu ama evde eşim o boşluğu çok güzel doldurdu.

2.Gün içinde “iyi olma” halinize katkı sağlayacak, iş ve özel hayatınızı dengede tutmanıza destek olacak “kısa bir mola” diyebileceğiniz size özel an’lar yaratabiliyor musunuz?

3.Yoğun gündemleri yönetmek ve aciliyeti yüksek kararları vermek iyi bir zaman planlaması da gerektiriyor. Bunun formülü nedir? Örneğin bir haftanızı nasıl planlıyorsunuz?

4.Yeni fikirler üretme ve hayata geçirme becerisi çok önemli. İnovasyon, yaratıcılık, gündemi takip etmek, üretmek için çok kritik ama bunun yanı sıra bir fikri yakalamak, fikri uygulamaya geçirebilmek daha önemli. Bunun için nasıl fırsatlar sağlamak gerekir? Neye ihtiyaç var? Üst yönetimin üzerine düşen en büyük sorumluluk nedir? Siz bu konuda Yıldız Holding’de nasıl bir yöntem izliyorsunuz?

Bunun için ise iyi hazırlanmış ve üzerinde uzlaşılmış bir dinamik strateji esastır. Belli aralıklarda strateji ve oluşan şartlar üzerine istişare eden bir üst yönetim önemlidir.

Bizim şirketlerimiz ve organizasyonlarımız hem çalışanlar hem de hissedarlar açısından kurumsallaşma yönünde ciddi atımlar atmış ve gelişmeye devam etmektedir.

Bu dönemde şirketlerin fikir, yeni ürün veya verimli iş yapma modelleri üretebilmesi için liderleri cesaretlendirmeye, onları ön plana çıkararak sorumluluk hissetmelerini sağlamaya, onları lider olarak tanıdığımızı göstermeye, hedef ve vizyon vererek bu geçiş döneminde de başarılı olmaya odaklanıyorum, onlara güven veriyorum.

5. Sizce iyi liderliğin tek bir formülü var mı? Liderlik bir tarz mıdır? Liderlik sizce neleri içerir? Kendi deneyiminizden çıkarak anlatır mısınız?

6. Dünya hızlı ve radikal şekilde değişiyor. Teknoloji devrimi şirketleri zorluyor. Sadece şirket hayatlarımız değil bu değişimden özel hayatlarımız da etkileniyor. Var olan şirket kültürleri şirket hayatı – özel hayat ikilemini dengelemek için yeterli mi? Yıldız Holding’de bu kültür nasıl konumlanıyor? Yıldız Holding’in bu kapsamda odağına aldığı en önemli değer hangisidir? Değer değişikliğine ihtiyaç var mı? Bunu bir zincire benzetirsek olması gereken halkalar neler? Bu halkaları üst yönetim nasıl destekliyor?

Var olan değerlerimizin ne kadarı bizi veya gelecekteki bizi temsil ediyor bilemiyorum. . Holding tarafından organizasyonel değişiklikler, kültürel alt yapılar ve bu gibi konular net bir hale getirilmeli. Bizim değerlerimiz; çalışan, çevre ve değer üretme halkalarından oluşmalı.

7. Yıldız Holding’in vizyonunu, (misyonunu) hem tüketicilerine, hem de çalışanlarına anlatan bir mesajınız var mı? Neyi ifade ediyor, niçin? Bundan sonraki dönemde bu vizyonu gerçekleştirmek için sizin Yıldız Holding’de düşündüğünüz daha önce paylaşmadığınız fikirleriniz, projeleriniz nelerdir?

Daha önceki çalışmalarımızda “central idea” veya “anafikir” olarak “müşterilerimiz, çalışanlarımız ve hissedarlarımız da dahil olmak üzere paydaşlarımızı her gün mutlu ederek, lider küresel temel tüketim malları şirketi olmayı hedeflediğimizi” belirtiyorduk.

8.Dijital dönüşüm sizi rekabetçi yapabilecek bir yolculuk süreci. Peki bu süreç nerede ve ne zaman tamamlanacak, duracak mı? Türkiye ve Dünya bu konuda nerede ayrışıyor? Dönüşümü başarılı veya başarısız olarak değerlendirmek için hangi kriterlere dikkat etmek gerekiyor? Siz bu konuda gerçekten sonucu değiştirecek neler yapıyorsunuz?

Dijitalizasyon süreci, yeni bir çağ ilan edilinceye kadar durmadan devam edecek ve gelişecek bir süreç.

Türkiye ve Dünya’nın ayrıştığı en önemli konu altyapı ve yatırım sermayesidir.

Dijitalizasyon; kültür, süreç ve yetkinlikler üçgeninde değerlendirilmelidir ve dijitalizasyonun değer ürettiğinden veya değer üretecek çalışmalar için altyapı oluşturduğundan emin olmak gereklidir.

9. CEO’lar daha çok mühendis ya da finansa kökenli oluyor. Bunun nedeni nedir? CEO olmak için bir yaş var mı? İş yerinde genç yaşlı ayrımına gerçekten inanıyor musunuz? Bu yeni döneme ve değişime gençlerin hazırlanması konusunda neler düşünüyorsunuz? Ya da yaşlıların onlarla çalışırken dikkat etmeleri gereken konular var mı? Neden? Bu kesimler orta veya uzun vadede vakitlerini en çok neye harcamalılar? Kendileri için yatırım yapabilecekleri en önemli konular/ yetkinlikler neler olmalı? Çalışanlarınızı nasıl hazırlıyorsunuz yeni döneme!

Mühendislik mesleği düşünmeyi ve düşünceleri sistematik olarak kağıda dökmeyi ve bunları gerçekleştirmeyi önemser.

Finans kökenli CEO’larda matematik tecrübeleri, şirketin eylemlerini rakamsallaştırması ve bu rakamların değişimi, etkileşimi konusundaki yetkinlikler, liderlik için ciddi bir rekabet üstünlüğü sağlar.

Gençlerle çalışırken ne istediklerini, ne yapmayı hedeflediklerini anlayabilmek önemli. Gençleri dinlemek, farklı fikirlerini anlamaya çalışmak, fikirleri doğrultusunda kendilerine alan açmak lazım.

10.Yönetim Kurulundan ne fayda görüyorsunuz? Siz Yönetim Kurulu Başkanı olsanız ne değişiklik yapardınız? Yönetim Kurulu performansı nasıl ölçülmeli?

Yönetim Kurullarından şirket ve holding ihtiyaçları ve stratejik hedefleri doğrultusunda yönlendirme yapmasını, fikir üretmesini, CEO’ya destek olmasını ve her üyenin kendi uzmanlık alanlarında mentor olmasını isterdim.

11.Yapay zekanın önemini artık anlatmaya bile gerek yok. Kurumsal dünyadaki kullanımı bir yana, doğru bilgiye olan erişimi kolaylaştırması sayesinde hepimiz için itici bir güç konumuna geldiği aşikâr. Sizce işinizde YZ daha çok verimliliği arttırmaya mı yarar yoksa yaratıcılığı, yeni ürün geliştirmeye mi destek olur?

Yapay Zekayı bir alana sıkıştırmak mümkün değil. Daha iddialı bir ifade ile; yapay zeka hayatımızın her alanında ve her anında bizle beraber olacaktır.

12.Şirketinizde Yapay Zeka ne ölçüde, hangi işlerde kullanılıyor? İş yapış şekli ve verimliliğinde ne gibi farklar var? Bu iş nereye varacak?

Şirketlerimizde yapay zekanın kullanıldığı bir bütünün içinde bazı alanlar var. İş yapış şekli ve verimliliğe etkisi henüz sonuçlara yansıyacak büyüklükte değil.

Yapay Zekanın işlere etkisi önümüzdeki yıllarda her bakımdan çok belirleyici olacaktır, bugünden hazırlanmak, düşünce şeklimizi yerleştirmek önemli.

13.Sizi dinleyenlere iyi bir lider ve iyi bir çalışan olma konusunda hemen hayata geçirebilecekleri üçer tavsiye vermek isteseniz bunlar neler olurdu?

İyi bir liderlik için;
Çalışma arkadaşlarını etkin dinlemek
Çalışanlara psikoloji güvenlik ortamı sağlamak
Sahaya ve işe yakın olmak, stratejik hedef ve planlara sahip olmak
Çalışanlar için;
Hedefini, yetkinliklerini ve ihtiyaçlarını iyi bilmek
İşbirliği yapmak, beraber çalışmak konusunda gayretli olmak
Kendine vakit ayırmak

14.Yıldız Holding birden yüksek enflasyona tabi oldu. Şimdi bu önlenmeye çalışılıyor. Siz ne bekliyorsunuz? Piyasa görünümü nasıl değişecek? Daha önce Türkiye’de yaşanan yüksek enflasyonist ortamlarda (örneğin 90’larda) bu geçiş nasıl olmuştu? Siz ne tavsiye ediyorsunuz? Yıldız Holding’de neler yapıyorsunuz?

Bu konu 3 ana parçadan oluşmaktadır: Enflasyonist döneme giriş, enflasyonist dönem ve enflasyonist dönem sonrası

Son dönemde 90’lardan farklı olarak enflasyonist döneme giriş hızlıca oldu. Bu enflasyonist dönemin önceki dönemlerden daha kısa sürme beklentisi var. Türkiye standartlarında %10-15 enflasyon oranının çok iyi bir oran olduğunu unutmamalıyız. Yıldız Holding olarak beş yıl süren bir yatırımsızlık dönemi yaşadık.

Şu anda yaşadığımız enflasyonist dönemin öncesi, devamı ve sonrası önceki dönemlerden farklı. Bu farkları iyi belirlemek lazım. Mesela, 90’lı yıllara göre Türkiye’de insanlar tüketim konusunda daha iştahlı ve devletin sanayideki ekonomik büyümeye etkisi daha az. Kayıt dışı ekonomi daha büyük ve düzensiz göçün ortaya çıkardığı şartlarda daha farklıydı.

Verimlilik
Çalışan (yetkinlik gelişimi, organizasyon, yapı, yetenek)
Dijitalizasyon

Yatırım ihtiyaçlarımız için kaynak konusunu çalışıyoruz.

Tüm bu cevapların daha doğru ve odaklı olması, gözden bir şey kaçmaması, doğru işlerin yapılması için;