Ukrayna resmen bölündü

AB yanlısı gösterilerin geçtiğimiz ay iktidar değişimini beraberinde getirdiği Ukrayna'da yeni yönetimin en büyük imtihanı Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin statüsü oldu. Rusya'nın 'soydaşlarının güvenliğini' gerekçe göstererek askeri varlığını artırdığı yarımada, adım adım ayrılığa doğru ilerliyor. Kırım'da 16 Mart'ta gerçekleşecek olan referandumda oy verenlerin iki seçeneği var: Rusya'ya hemen katılmak ya da bağımsızlıklarını ilan ettikten sonra Rusya'ya katılmak. Yani seçenekler 'şimdi evet' ve 'sonra evet' olarak ayrılıyor. Referanduma günler kala ayrılığın hukuki zeminini de hazırlayan Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyet Parlamentosu, 'Bağımsızlık Bildirisi'ni kabul etti. Referandum için gerekli olduğu ileri sürülen bildiriye Rus yanlısı 78 milletvekili kabul oyu verdi.

Kırım Özerk Cumhuriyeti ve Sivastopol Şehir Şurası'nca onaylanan Bağımsızlık Bildirisi şöyle: '16 Mart 2014 tarihindeki doğrudan halk oylamasının sonucunda Kırım Özerk Cumhuriyeti ve Sivastopol şehri de dahil olmak üzere Kırım'ın Rusya'ya bağlanma kararı alınırsa, Kırım bağımsız ve egemen bir cumhuriyet olarak ilan edilecektir. Kırım Cumhuriyeti, bağımsız ve egemen devlet olarak, referandum sonuçlarına göre uygun devletlerarası sözleşmelere dayanarak Kırım Cumhuriyeti'nin Rusya Federasyonu'nun yeni federal birimi olarak Rusya Federasyonu'na dahil edilmesi talebiyle müracaat edecek.'

Halkların kendi kaderini tayin etme hakkını öngören Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ve diğer bazı uluslararası anlaşmaların dayanak gösterildiği bildiride, BM Uluslarası Mahkemesi'nin, Kosova'nın bağımsızlığını ilan etmesinin uluslararası hukuk kurallarını ihlal etmediği yönündeki kararı da hatırlatıldı. Kırım Parlamentosu'nun, Avrupa ve ABD'nin Ukrayna'ya bağlı bir bölgede kendi başına alınan referandum kararının hukuksuz sayılacağı yönündeki iddialarını boşa çıkarmak için böyle bir karar aldığı belirtiliyor.

Kırım'da sözde bağımsızlık için siyasal çalışmalar sürerken, başkent Akmescit'teki (Simferepol) askeri hastane de Rus yanlısı grupların kontrolüne geçti. Aynı saatlerde Rus birliklerinin Bahçesaray'daki askeri nakliye üssünü ele geçirdikleri de bildirildi. Sivastopol limanında Ukrayna ordusuna ait füze üssünü işgal eden 200 Rus askerinin Ukraynalı askerleri silahsızlandırmaya çalıştığı ifade edilirken, Akmescit Havalimanı'nın kontrolünün, yeniden Rus askeri oldukları tahmin edilen bir grup tarafından ele geçirildiği gelen haberler arasında.

Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti'nde 28 Şubat'ta başlayan işgal sonrasında gerilimin artması üzerine başlayan sivil göç de devam ediyor. Kırım'a motorlu taşıt girişinin azaldığı ve bölgeyi terk eden insanların sayısında artış görüldüğü bildirildi. Son 24 saat içerisinde çoğunluğu Tatarlardan oluşan 265 kişi daha Kırım'dan ayrıldı. Kırım'a giden karayollarını tutan silahlı milisler, gazetecilerin ve vatandaşların bölgeye girişine engel oluyor.

Akmescit Havalimanı'nda uçuş kontrol kulesinin Rus askerlerin eline geçmesi üzerine Kırım Özerk Cumhuriyeti'ne yapılan uçak seferlerinin güvenliği risk altına girdi. Dünyadaki çok sayıda uçak şirketi buraya yapılan seferlerini askıya alırken, Türk Hava Yolları ve Atlasjet Hava Yolları da İstanbul-Akmescit seferlerini durdurdu.

Rusya'da 10 yıl cezaevinde kaldıktan sonra 20 Aralık 2013'te serbest kalan Rus işadamı Mihail Hodorkovski, iktidar değişimi sonrası gittiği Ukrayna'da halka uyarılarda bulundu. Hodorkovski, bu ülkedeki son olayların Avrupa siyasetinin yeniden yapılandırılmasına neden olabileceğini söyledi. Ukraynalıları Batı'dan fazla yardım beklememeleri yönünde uyaran Hodorkovski, 'Kırım krizini kendiniz çözebilirsiniz' dedi.

Ukrayna'daki gelişmeleri, özellikle de Rusya'nın Kırım'daki askeri hareketliliğini yakından izlemek isteyen NATO, Polonya ve Romanya'ya erken uyarı uçakları (AWACS) gönderme kararı aldı. Bir NATO yetkilisi, erken uyarı uçaklarının uçuşlarının NATO üyesi ülkelerin hava sahasıyla sınırlı kalacağının altını çizdi. NATO'nun Ukrayna'daki durumu izlemek için Almanya'daki Geilenkirchen ve İngiltere'deki Waddington üslerindeki AWACS'lardan yararlanması öngörülüyor.