Sudan’da darbe

Sudan’da muhaliflerin, ülkede büyüyen ekonomik kriz nedeniyle yaklaşık 4 ay önce başlattığı gösteriler kaos ortamını derinleştirirken, dün ordunun gerçekleştirdiği müdahale ülkedeki 30 yıllık Ömer el-Beşir yönetimine son verdi. 1989’da darbeyle Cumhurbaşkanlığına gelen el-Beşir, 30 yıl sonra askeri müdahaleyle devrilmiş oldu. Sudan Savunma Bakanı Avad bin Avf, dün yaptığı açıklamada, Sudan Yüksek Askeri Konseyinin yönetime el koyduğunu ve Cumhurbaşkanı el-Beşir’in tutuklandığını duyurdu. Anayasanın askıya alındığını, Başbakanlık, Meclis ve eyalet yönetimlerinin de feshedildiğini belirten Avf, 2 yıllık bir geçiş döneminin başladığını kaydetti.

OHAL İLAN EDİLDİ

Savunma Bakanı Avf, ülkede 3 aylık olağanüstü hal (OHAL) ilan edildiğini de bildirdi. Savunma Bakanı, bir ay boyunca saat 22.00-04.00 arasında sokağa çıkama yasağı ilan ederek, “3 ay süreyle olağanüstü hal ilan ediyoruz. Anayasa askıya alındı, kanunları yeniden yapılandıracağız” ifadesini kullandı. Seçimlerin iptal edilebileceğine değinen Bakan Avf, “Geçiş döneminin 2 yıl sürmesini öngörüyoruz. Ülkeyi 2 yıl boyunca askeri konsey yönetecek. Sonra da yeni seçimler düzenlenerek yeni devlet başkanı seçilecek” diye konuştu. Avf ayrıca geçiş dönemi sonunda seçimlerin yapılması ve yönetimin barışçıl bir yolla devredilmesi için uygun ortamı oluşturacakları sözünü verdi.

EYLEM ÇAĞRISI

Sudanlı aktivistler ise Savunma Bakanı Avad bin Avf’a karşı gösterilerin devam edilmesi çağrısında bulundu. Göstericiler ve Meslek Erbabı Birliği, ordunun açıklamasını reddettiklerini ve gösterilere devam edeceklerini açıkladı. Sudan ordusunun müdahalesiyle dün sabah devlet televizyonu ve radyosunu kuşatmasının ardından başkent Hartum’daki havalimanında uçuşlar durduruldu. Ordunun son olarak Sudan Ulusal Haber Ajansına (SUNA) da müdahale ettiği, sokaklarda asker ve ordu bünyesindeki Hızlı Destek Kuvvetleri mensuplarının konuşlandırıldığı kaydedildi.

ABD’NİN YAPTIRIM LİSTESİNDE

Kargaşayı fırsat bilen bazı protestocuların ise, Devlet Başkanı Yardımcısı Awad Ibn Avf’ın evini basarak yağmalamaya başladığı iddia edildi. Port Sudan kentindeki protestocuların ise karakollara baskın düzenleyerek, gözaltına alınan protestocuları serbest bıraktığı belirtildi. Darbenin başaktörü General Avad bin Avf’ı Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir’in şubatta birinci yardımcısı yapmıştı. 2010 öncesinde de istihbarat teşkilatı ve genelkurmay başkanlığı görevlerini yürüten 1954 doğumlu Avf, Darfur Savaşı’ndaki rolü nedeniyle Mayıs 2007’den bu yana ABD’nin yaptırım listesinde yer alıyor.

İKTİDAR PARTİSİ YÖNETİCİLERİ TUTUKLANDI
İktidardaki Ulusal Kongre Partisi’nin 100’den fazla yöneticisi dün tutuklandı. Ordu, eski Savunma Bakanı Abdelrahim Muhammed Hüseyin, iktidardaki Ulusal Kongre Partisi Başkanı Ahmed Harun, Başkan Yardımcısı Awad el-Caz ve diğer üst düzey hükümet görevlilerini tutukladı. Ordunun, Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir’in Hartum Bahri kentinde bulunan kardeşlerinin evlerini kuşattığı da bildirildi.

Siyasi tutuklular serbest

Sudan resmi haber ajansı SUNA, sosyal medyada güvenlik ve istihbarat birimlerine dayandırdığı paylaşımında, “Ülke genelinde bütün siyasi tutuklular serbest bırakıldı” açıklamasında bulundu. Haberde serbest bırakılan kişilerin sayısına ilişkin bilgi verilmedi. Öte yandan görgü tanıklarından alınan bilgiye göre, muhalif siyasi liderler de Gobar cezaevinden serbest bırakıldı. Serbest bırakılan kişilere ait bilgi paylaşılmadı. Yine ülkenin çeşitli kentlerinde gözaltına alınan muhaliflerin de serbest bırakıldığı belirtildi.

4 ayda son buldu

Sudan’da, Devlet Başkanı Ömer el-Beşir’in 30 yıllık iktidarına karşı protesto gösterilerinin son dalgası geçen yıl 19 Aralık’ta başladı. Gösteriler dalga dalga bütün ülkeye yayıldı. Ömer el-Beşir’in protestoları güç kullanarak bastırmaya çalışmasıyla birlikte gösteriler, Sudan liderinin iktidarını hedef alan bir nitelik kazandı. Ömer el-Beşir, 22 Şubat’ta olağanüstü hal ilan etti ancak aldığı askeri önlemler protestoların önüne geçemedi. Protestocular, son olarak geçen hafta sonu Ömer el-Beşir’in rezidansının da bulunduğu Savunma Bakanlığı’nın önünde kamp kurdu. Sudan Ulusal İstihbarat ve Güvenlik Servisi ile polis, şafak baskınlarıyla göstericileri dağıtmayı denediyse de başarılı olamadı ardından ordu devreye girdi. Yapılan çağrılar üzerine askerler, göstericileri korumaya aldı. El-Beşir iktidarının sarsılmasında Güney Sudan’ın yıllar süren iç savaşın ardından 2011’de bağımsızlığını kazanması gösteriliyor. O dönemden itibaren petrol kaynaklarının dörtte üçü Güney Sudan’da kalmıştı.

HEDEF TÜRKİYE

Türkiye’nin son dönemde Afrika Boynuzu’nda artan etkinliği ve Sudan ile yakınlaşan ilişkilerinin, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve Mısır’ı rahatsız ettiği biliniyordu. Söz konusu üç ülkenin Sudan’a baskısının, Kızıldeniz’deki stratejik Sevakin adasının Türkiye’ye ihya edilmek amacıyla teslim edilmesinin ardından arttığı, özellikle BAE’nin, Ömer el Beşir yönetimine, Türkiye ile ilişkileri kesmesi karşılığı yüklü miktarda mali yardım teklif ettiği ama Beşir yönetiminin bu teklifi reddetiği biliniyor. Ömer el Beşir yönetimi son olarak Yemen’de BAE ve Suud ile rol oynadığı operasyonlardan askerlerini çekme kararı almıştı. Karar sonrası ülkede darbe dinamiğinin hızlandığı görüldü. BAE, Suud ve Mısır yönetimleri, ABD önderliğinde, Sudan’da kendilerine yakın bir yönetimi işbaşına geçirmek amacıyla harekete geçti. Bu çerçevede dört ülke tarafından Sudan ekonomisi hedef alındı. Ülkedeki muhalif gruplara el altından mali destek sağlandığı da iddialar arasında yer aldı.

Yakından takip ediyoruz

Dışişleri Bakanlığı, Sudan’da sürecin barışçı şekilde yürütülmesini temenni ettiğimizi açıkladı. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, “Afrika kıtasında kapsamlı ilişkilere ve köklü kardeşlik bağlarına sahip olduğumuz Sudan’daki gelişmeleri yakından takip ediyoruz” ifadesine yer verildi. Sudan'da dün gerçekleşen askeri darbeye ilişkin BM, Rusya ve AB’den "itidal" çağrısı yapıldı. Öte yandan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi bugün Sudan’daki askeri darbe ve ülkedeki son gelişmeleri görüşmek üzere toplanacak. Toplantı kararı, ABD ve Konsey’in üyesi 5 AB ülkesinin çağrısıyla alındı.