İran’ın Ortadoğu’da artan nüfuzunu tanımlayan ‘Şii Hilali’nde isyan dalgası var. Lübnan’da Tahran destekli Hizbullah’tan duyulan rahatsızlığın neden olduğu gösteriler Irak’ta Şii nüfusun yoğun olduğu bölgelere yayıldı. Kaosun İran’a sıçraması gecikmedi. Akaryakıt zamlarının tetiklediği protestolarla karışan ülkede son bilgilere göre 1’i polis 3 kişi öldü. Eylemcilerin sloganı “Halk çalışıyor, Irak ve Lübnan yiyor”.
ABD'nin eski Başkanı Barack Obama döneminde, İran'ın Ortadoğu'da artan nüfuzunu tanımlamak amacıyla üretilen "Şii Hilali" isyan dalgasıyla sarsılıyor. Son birkaç ayda, Lübnan'da WhatsApp vergisi adıyla ülkede Hizbullah'ın artan etkisi dahil olmak üzere ekonomik ve siyasi yapıyı protesto amacıyla başlayan eylemler, kısa sürede İran'ın bölgede yoğun nüfuz sahibi olduğu bir başka ülke Irak'ı da etkisi altına aldı. Ekim ayı başında Bağdat ve Şii nüfusun çoğunlukta olduğu güneydeki şehirlerde, merkezi hükümeti ve Tahran'ı hedef alan eylemler ve şiddet olayları baş gösterdi. Lübnan ve Irak'ı yakan eylem dalgasının son durağı ise İran'ın kendisi oldu. İran'daki eylemlerde hedefin Tahran'ın izlediği dış politika ve getirdiği mali yük olduğu görülüyor. Eylemcilerin, "Halk çalışıyor, Irak ve Lübnan yiyor" sloganları attığı belirtildi.
HAMANEY DE ENGELLEYEMEDİ
İran'da akaryakıt fiyatlarına en az yüzde 50 zam yapılmasıyla, önceki gün başta başkent Tahran olmak üzere birçok şehirde, ülke yönetimini hedef alan eylemler düzenlendi, kamu binaları ve polis merkezleri hedef alındı, Tahran'ın giriş ve çıkış yolları eylemciler tarafından otomobillerle kapatıldı. Olayların büyümesinin ardından İran dini lideri Ali Hamaney bir açıklamayla "yapılan zamların arkasında olduğunu" belirtti ve protesto gösterilerinin "devrim karşıtları ve İran düşmanları" tarafından desteklendiğini söyledi. Hamaney, Irak ve Lübnan'daki eylemleri de dış güç destekli olmakla suçlamıştı. Hamaney'in açıklamaları da gösterileri yatıştırmaya yetmedi. Son belirlemelere göre eylemlerde güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu en az 2 kişi hayatını kaybetti. Binden fazla gösterici gözaltına alındı. Eylemlerin yayılmasını engellemek amacıyla internetin ülkede tamamen kesildiği belirtildi. Kirmanşah'taki gösterilerde de bir polis memurunun öldürüldüğü bildirildi.
IRAK'TA GENEL GREV
Tahran ve diğer İran şehirleri akaryakıt zammı protestoları ile sarsılırken, Irak'ta da eylemler, Şii lider Mukteda es-Sadr'ın çağrısıyla genel grev boyutuna ulaştı. Çağrının ardından Iraklılar Bağdat ve ülkenin güney şehirlerinde sokaklara çıktı ve hükümetin istifasını talep eden sloganlar attı. Divaniye, Babil, Meysan ve Zikar valilikleri ise devlet kurumlarında resmi tatil ilan etti. Öte yandan gösterilerde ön safta yer alan aktivist Adnan Rüstem, kimliği belirsiz kişilerce öldürüldü. Yerel medyada çıkan haberlere göre Rüstem, Bağdat'ta uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. Ekim ayından beri ülkede hayatını kaybeden kişi sayısı ise 319. Irak'ta eylemcilerin ana hedeflerinin başında İran temsilcilikleri geliyor.
LÜBNAN'DA HEDEF AVN
Lübnan'da ise Başbakan Saad Hariri'nin istifasının ardından göstericilerin yeni hedefi Cumhurbaşkanı Mişel Avn. Avn, hafta başında göstericileri hedef alan "Eğer beğendikleri kimse yoksa çekip gitsinler" sözleriyle yatışmaya başlayan eylem dalgasını yeniden körüklemişti. Beyrut ve diğer bölgelerde eylemlerine devam eden göstericiler, Cumhurbaşkanı Avn'ın da siyasi krizi çözme yeterliliğine sahip olmadığı gerekçesiyle istifasını talep etti. Öte yandan ülke, Hariri yerine yeni Başbakan bulmakta da zorlanıyor. Son olarak başkanlık için adaylar arasında adı geçen Muhammed es-Safadi, adaylıktan çekildiğini belirterek, görevin yeniden Saad Hariri'ye verilmesini istedi.
