Seçimler ile sokakları karışan Belarus: Ufukta 'Rus işgali' mi görünüyor?

Ahmet Fadıl Erarslan
13:4110/08/2020, Pazartesi
G: 17/08/2020, Pazartesi
Yeni Şafak
Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin
Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin

Belarus Devlet Başkanı Lukaşenko dün yapılan seçimlerin ardından tekrar başkanlığa seçilirken muhalifler sonuçlara şaibe karıştığını iddia etti. Birçok muhalif siyasetçinin katılmasının engellendiği seçimlerde Lukaşenko ülkede pek de tanınmayan bir aday ile yarıştı. Seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından Belarus'ta çıkan olayların uzun bir süre daha devam etmesi beklenirken, benzer bir hikaye 2014 yılında Ukrayna’da gerçekleşmiş ve sonunda Rusya, Karadeniz’in en stratejik bölgesi Kırım’ı işgal etmişti. Avrupa’nın en stratejik bölgesi Kaliningrad’ın Rusya tarafından tamamen kontrolünün yolu ise Belarus’un 'işgalinden' geçiyor.

Belarus’ta uzun bir süre halk desteğini arkasına alıp iktidar olan Lukaşenko dün 6. kez Başkanlık yarışına girdi. Seçim sonuçları muhalifler tarafından kabul edilmezken ülkede yaşanan karışıklıklar Putin’in iştahını kabartmış durumda. Rusya’nın Avrupa’nın ortasında bulunan toprakları Kaliningrad ile kara bağlantısını kurmasının yolu Suwalki koridorundan geçerken bu koridoru kontrol etmenin yolu da Belarus’u kontrol etmekten geçiyor. Eski NATO Genel Sekreteri Rasmussen de geçtiğimiz yıl Belarus’un Rus tehdidi altında olduğu konusunu gündeme getirmişti.


Lukaşenko yarışa tek aday ile çıktı. Karşısına çıkan isim olan 37 yaşındaki dil öğretmeni Svetlana Tikhanovskaya’nın en önemli özelliği ise eşi: Sergei Tikhanovsky.
Ünlü bir youtuber olan Sergei’nin videoları milyonlarca izlenmeye ulaşmış durumda.
Lukaşenko'nun seçime girmesini engellediği 3 adaydan biri olan Sergei yeni dijital gerçeğin de iyi bir örneği.

Yeni normal: Ukrayna Başkanı da ekran yıldızı

Rus işgali altında seçimlere giren Ukrayna’da da benzer bir figür başkanlığa aday olmuş, seçimleri kazanmıştı: Volodimir Zelenski. Bugün Ukrayna Başkanı olan Zelenski de ülkede tanınmış bir aktör.

  • Sluha narodu (Halkın Hizmetkarı) adındaki siyasi-hiciv programı ile ülkede tanınmış bir komedyen. Zelenski her ne kadar ülkemizde ‘Ukrayna’nın Cem Yılmazı’ olarak duyurulmuş olsa da aktör olmak dışında hiçbir ortak özellikleri yok. Zelenski seçimlere girmeden önce de durum komedisi üzerine çalışan bir figür olmaktan ziyade satirik, hiciv içerikler üretiyordu.
Partisinin ismi olan Halkın Hizmetkarı da ülkede izlenme rekorları kıran TV serisinin isminden geliyor. Televizyonda da ‘örnek’ bir başkanı canlandıran
Zelenski’nin hikayesi dijital dönüşümün artık politikayı da tek başına kontrol altına alabileceğinin ilk örneklerinden biri.

Belarus’un hikayesi de birçok konuda komşusu Ukrayna ile paralel gidiyor. Ülkenin ismi Türkçe’de her ne kadar Beyaz Rus olsa da halk Ruslara kıyasla tarihsel olarak Ukraynalılar ile çok daha yakın.


Ukrayna’da halk hareketi 18 Şubat’ta başladı Rusya Kırım’a 20 Şubat’a girdi

2010 yılında Ukrayna Başkanı seçilen Viktor Yanukoviç Ukrayna Devrimi olarak anılan 2014 Şubat olaylarına değin 4 yıl boyunca görev yaptı. Yanukoviç’in en önemli özelliği ise etnik olarak Rus olması.

  • Ukraynalı Rus ayrılıkçılarının iç savaş çıkardığı Donetsk’in de eski valisi olan Yanukoviç şu anda hizmetlerinin karşılığı olarak Rusya’da yaşıyor.

Yanukoviç’in politikalarına karşı Ukrayna sokaklarında protestolar başlamışken birkaç gün içinde aralarında 13 polisin de olduğu 82 kişi hayatını kaybetmiş 1 100 kişi de yaralanmıştı. Ülkede çıkan iç karışıklığı fırsat bilen Putin Şubat olayların başlamasından 2 gün sonra Kırım’ı ilhak ettiğini dünyaya duyurdu. Kırım şu an hala Rus işgali altında bulunurken Rusya bölgedeki Ukraynalıları ve Tatarları sürerek Rus etnik kimliğine sahip insanları bölgeye yerleştiriyor.


Rusya’nın Kaliningrad ile kara bağlantısı Belarus

  • Kırım, Rusya’nın deniz hakimiyeti doktrini için hayati bir bölgeyken Belarus ise Baltık kıyısında bulunan Rus toprağı Kaliningrad ile Rusya arasındaki kara bağlantısının anahtarı.

Prusya İmparatorluğu’nun başkenti Köningsberg, Almanya’nın 2. Dünya Savaşı’nı kaybetmesinin ardından Sovyetler tarafından işgal edilmişti. Ruslar şehrin ismini Kaliningrad olarak değiştirirken Sovyetlerin dağılmasından sonra da bölgeyi Rusya’nın bir parçası olarak tutmaya devam etti.


  • Avrupa’nın ortasında bulunan Kaliningrad ile Rusya arasında birçok ülke var. Litvanya’nın, Letonya’nın dahi batısında bulunan bölgenin Rusya ile arasındaki kara bağlantısını sağlayacak bölge Belarus.

Kırım kadar stratejik önemi olan Kaliningrad ile kara bağlantısını sağlamanın yolu da Suwalki koridorundan geçiyor. Belarus’un olası işgali de bu koridorun Rusya tarafından kontrol edilmesine olanak sağlayacak.

Bugüne kadar gördüğümüz Putin profili çevre ülkelerdeki iç karışıklıkları bir şekilde lehine çevirmeyi başaran bir figür. Bugün, yayılmacı politikaları için Libya’da dahi silahlanan bir liderin giderek Batı paktına doğru kayan Belarus’ta olan biteni uzaktan izleyeceğini düşünmek hayalcilik olur.
#Belarus
#Rusya
#Putin
#Kaliningrad