ABD ve Suudi Arabistan'ın üzerinde anlaştığı kirli Kudüs planının yeni detayları ifşa oldu. Plana göre, Kudüs, İsrail'in başkenti olacak, Filistin ise yeni başkent olarak Abu Dis şehrini kabul edecek. 1948'deki Arap- İsrail Savaşı'ndan sonra İsrail'i terk eden Filistinlilerin dönüş hakları da ellerinden alınacak. Trump da dün Mahmud Abbas'a ABD elçiliğini Kudüs'e taşıma niyetini bir telefon görüşmesiyle açıkladı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın damadı ve danışmanı Jared Kushner öncülüğünde uygulanmaya çalışılan Kudüs planının detayları yavaş yavaş ortaya çıkıyor. İsrailli Jerusalem Post gazetesinde yayınlanan bir makalede, ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti kabul etmesinin karşılığında, Filistin Devleti’nin başkenti olarak Kudüs yakınlarındaki Abu Dis şehrinin teklif edildiği iddia edildi. Ekim ayının sonunda Riyad’a gizli bir ziyaret düzenlediği ortaya çıkan Kushner’in, Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ı da bu plana ikna ettiği belirtiliyor.
Kushner’in ardından Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile bir araya gelen Selman’ın, görüşmede bu planı sunduğu iddia ediliyor. Trump’ın Ortadoğu barış planının yeni detayları ifşa oldu. Jerusalem Post gazetesinde yayınlanan bir makalede, Kushner tarafından Veliaht Prens Selman’a sunulan planın, “İsrail’in Kudüs’ü başkent ilan etmesinin ardından, Filistin’in Kudüs yakınlarındaki Abu Dis kentini başkent olarak kabul etmesi” olduğu iddia edildi. Plana göre, 1948’deki Arap- İsrail Savaşı’ndan sonra İsrail’i terk eden Filistinli mültecilerin ve onların soyundan gelenlerin geri dönüş hakları da ellerinden alınacak.
Kushner’in planını onaylayan Selman’ın, daha sonra Mahmud Abbas ile yaptığı görüşmede onu da bu plana ikna ettiği belirtiliyor. Riyad’da gerçekleşen görüşme sonrasında Abbas’a “ya planı kabul et ya da istifa et” şeklinde bir tehdidin yapıldığı da medyaya yansımıştı. Suudi Arabistan ve Filistin yönetimleri, planın Abbas-Selman görüşmesinde gündeme geldiğini reddetse de planın Arap dünyasında konuşulmaya başladığı kaydediliyor.
Filistinli kaynaklar, Donald Trump’ın dün Mahmud Abbas'la gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde, ABD Büyükelçiliği'ni Tel-Aviv'den Kudüs'e taşıma niyetinde olduğunu, açıkladığını belirttiler. Trump, Abbas’tan sonra Ürdün Kralı Abdullah ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile de telefonda görüştü. Ürdün’den yapılan açıklamada Kral Abdullah'ın Trump'a, BM çerçevesinin dışında herhangi bir karar alınmasının barış ve istikrara dönük yaratacağı tehlikeler konusunda uyarıda bulunduğu belirtildi. Trump-Netanyahu görüşmesi sonrası açıklama yapan İsrail Ulaşım ve İstihbarat Bakanı Yisrael Katz da, "Görüşmeden anladığım kadarıyla Trump, Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıdığını açıklayacak" ifadelerini kullandı.
Filistin basınında ise Trump’ın elçiliği Kudüs’e taşımaya yönelik olası bir hamlesinin, Arap dünyasında sert tepkilere neden olacağı belirtildi. Filistin’deki El Fetih hareketine yakın Rasem Ubaydat gazetesinin haberinde, “ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıması, Filistin halkına bir savaş ilanıdır” ifadeleri yer aldı. Haberde, bu adımın ABD’nin Filistin halkının temel haklarına yönelik “düşmanca” tavrını daha da derinleştireceği belirtildi. El Fetih’e yakın bir başka gazete El Ayyam’ın köşe yazarı Talal Avkal, “ABD, hem Filistin halkının, hem de Arap ve İslam dünyasının baş düşmanı konumuna geri döner” ifadelerini kullandı.
Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Merkez Komitesi Üyesi Zekeriya el-Ağa yayımladığı açıklamayla, ABD’nin böyle bir adım atmasının “Arap ve İslam dünyasına savaş ilanı” anlamına geleceğini kaydetti. Ağa, açıklamasında, “ABD’nin böyle bir adım atması demek, barış sürecinin durması ve Arap-İsrail çekişmesinin çözümünde ABD’nin rolünün son bulması anlamına gelir” sözlerine yer verdi.
Suudi Arabistan Wahington Büyükelçisi Prens Halid bin Selman da ABD’nin büyükelçiliğini Kudüs’e taşıma kararına tepki gösterdi. Ülkesinin Kudüs konusundaki değişmez tutumuna ve her zaman Filistin halkının yanında yer alışına dikkat çeken Prens Selman, yaptığı açıklamada, “ABD’nin bu konuda atacağı herhangi bir adım nihai barış müzakerelerine zarar verir ve bölgede gerginliği arttırır” ifadelerine yer verdi.
Ürdün, Kudüs konusundaki gelişmeler üzerine Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı'nı acil toplantıya çağırdı. Öte yandan Kahire’de üye ülkelerin delegelerine hitap eden Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt, Kudüs’ün İsrail’in başkenti olarak tanınma olasılığına karşı ABD’yi uyardı. ABD’den yeniden düşünmesini isteyen Gayt, “Bu konunun tehlikesi üzerine sadece Filistin’deki durum için değil aynı zamanda Arap ve İslam dünyasındaki olası negatif sonuçları” hakkında toplanacaklarını söyledi.
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreter Yardımcısı ve Sözcüsü İbrahim Kalın, ABD yönetiminin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyacağı haberlerinin, son derece endişe verici olduğunu belirtti. Twitter’dan açıklama yapan Kalın, “Bu, Kudüs’ün dini ve tarihi statüsüne, uluslararası anlaşmalara ve BM kararlarına tamamen aykırıdır” ifadelerini kullandı.
