AB’de güneyin rövanşı: Enerji krizi AB içindeki dengeleri değiştiriyor

Rusya’nın, Ukrayna savaşında Batılı ülkelere karşı doğal gaz silahını çekmesi, Avrupa Birliği içindeki dengeleri yerinden oynattı. Son on yılda, 2008’deki finansal kriz başta olmak üzere Kovid-19 salgınında, başta Almanya olmak üzere Birlik’teki kuzey ülkelerinin ekonomik baskısıyla karşı karşıya kalan güney ülkeleri, şimdi rollerin değiştiğine dikkat çekiyor. İspanya, Portekiz ve İtalya gibi Ortadoğu ve Afrika’daki enerji zengini kaynak ülkelere yakın olan Birlik üyesi ülkeler, Almanya gibi yıllarca enerji tedarikinde çeşitlenmeye gitmeyen ülkelerin politika hatalarının faturasını ödemeyeceklerini ortaya koydu. Bloomberg dergisinde yayınlanan bir analizde, enerji kriziyle birlikte, Almanya’nın AB kararlarında ana belirleyici olduğu günlerin de geride kalmaya başladığı yorumuna yer verildi. Geçen salı günü Birlik üyesi ülkeler gönüllülük esasına göre gaz tüketiminde yüzde 15’lik tasarrufa gitme kararını almasında Güney’in isyanının rol oynadığı belirtiliyor. Birlik üyesi güney ülkeleri şimdi fedakarlık ve ev ödevini yapma sırasının Almanya’da olduğunu belirtiyor.

ALMANYA HEDEFTE

İspanya Enerji Bakanı Teresa Ribera, başta kendi ülkesi olmak üzere Birlik’in güney kanadının isyanını “Diğer ülkelerin aksine, biz İspanyollar enerji ihtiyaçlarımızın ötesinde yaşamadık. Neden İspanya ve Portekiz, Rus gazına bağımlı olmamalarına rağmen ve Rus gazının tamamen kesilmesinden etkilenmeyecek olmasına rağmen, daha az gaz tüketsin?” sözleriyle dile getirirken adeta Almanya’yı hedef tahtasına koyuyordu. Ribera tepkisini, daha önce Alman bakanların euro bölgesinde yaşanan krizde kullandıkları bir sözle sona erdirmesi de dikkatlerden kaçmadı: “Biz ev ödevimizi yaptık.”

DAYATMAYA KARŞI ÇIKTILAR

Yine Portekiz ve İtalya gibi ülkeler de enerji alanında kendi ulusal alternatif politikaları olduğunu belirterek, Birlik içinde her ülkeden yüzde 15’lik tasarruf beklentisinin gerçekçi olmadığına inanıyorlar. Almanya’nın Rus gazına bağımlılığı yüzde 50 seviyesindeyken, Portekiz için bu oran yüzde 0,5, İspanya için yüzde 10 düzeyinde olduğu biliniyor.

UYARILARA KULAK ASMADI

AB’nin güney kanadının Berlin’e öfkesinin ardındaki konulardan biri de Almanya’nın yıllardır, Birlik politikalarına “ben bilirim” düzeyindeki yaklaşımı. Alman hükümetlerinin, Rus gazına aşırı bağımlılık uyarılarına rağmen, Moskova ile enerji projelerinde ısrar etmesi ve alternatif projeleri yok saymasının, diğer üye ülkelerin Berlin’e karşı tepkisine neden oldu.

ALTERNATİF KAYNAK ÜLKELERE YAKINLAR

Güney bloğunun Kuzey karşısındaki bir diğer avantajı ise Rus gazına alternatif olabilecek diğer kaynak ülkelerine yakınlıkları. Cezayir, Libya ve Nijerya gibi büyük rezervlere sahip Afrika ülkelerine Akdeniz’den komşu olan İspanya, Fransa, Portekiz ve İtalya’nın elinin gelecek yıllarda AB içinde güçlenebileceği belirtiliyor. Yine bu ülkelerin bir başka alternatif olan LNG için de şimdiden yatırımlarını yaptıkları görülüyor. Örneğin İspanya’da çalışır durumda 6 LNG terminali bulunurken, Fransa’da bu sayı dört. LNG terminali bulunmayan Almanya’da ise hükümet bir tesis için adım atılacağını geçtiğimiz haftalarda açıkladı.

İhtiyacının yüzde 25’ini depolayabiliyor

Avrupa’da toplam kapasitesi yaklaşık 110 milyar metreküp olan doğal gaz depolarının doluluk oranı Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle tartışılıyor. “Gas Infrastucture Europe” ve Avrupa Komisyonu’ndan derlenen bilgilere göre Avrupa yılda yaklaşık 400 milyar metreküp doğal gaz tüketiyor. Tükettiği doğal gazın yaklaşık yüzde 40’ını Rusya’dan ithal eden Avrupa, yaşanan enerji krizi nedeniyle alternatif çözümler arıyor. AB üyesi ülkelerden 18’inin depolama tesisi bulunuyor. Bunların içinde en fazla doğal gazı yılda 92 milyar metreküple Almanya tüketiyor. Aynı zamanda yaklaşık 24 milyar metreküple Avrupa’nın en büyük doğal gaz depolama kapasitesine sahip Almanya’nın depolarının doluluk seviyesi yüzde 66 oranında hesaplanıyor.