Dünyayı değiştiren 10 şirket

Gittikçe daha fazla sayıda şirket toplumların sorunlarına el atıp buradan para kazanıyor. Yani bazı şirketler bir dizi sosyal sorunu çözmek için kâr modelinden faydalanıyor. İşte Fortune'un bu şirketleri kapsayan ve 3.kez yayınlanan yıllık sıralamasında yine birçok proje ve kâr modeli var. İşte hem iyilik yapan hem de para kazanan firmalar...

1700 kişiye iş, 100 iş sahası

Amerika’nın en büyük bankası JP Morgen, küçük işletmelerin geliştirilmesi, iş beceri eğitimi, civar yerlerin yeniden canlandırılması ve tüm bu yatırımların verimli olmasına destek sunması için bir grup danışmandan meydana gelen bir “hizmet birliği” oluşturdu. Bu yöndeki çabalar 2014 yılından beri Detroit’te bin 700 kadar istihdam ve 100’ü aşkın yeni iş sahasının açılmasını sağladı; banka bu sonbaharda modeli sayısız kente yaygınlaştıracak. Sonuçta da, daha sağlıklı kentlerin daha sağlıklı işleri tetiklediği, başka bir deyişle, bankacılık sektörü için ideal bir ortamın yaratıldığı bir döngü oluşacak.

Açlıkla mücadele ediyorlar

DSM'nin Dünya Gıda Programı’nın geliştirmesine katkıda bulunduğu takviye edilmiş besin ürünleri her yıl yaklaşık 31 milyon kişiye ulaşıyor. Şirket ayrıca yerel ekonomilere de destek vererek açlıkla mücadelede ellerini güçlendiriyor. DSM’nin Ruanda hükümeti ve kalkınma ajanslarıyla ortak girişimi olan African Improved Foods, 7 bin 500 yerel küçük çiftlik sahibinden tedarik edilen mısır ve soya fasulyesini işleyen Doğu Afrikalıların işlettiği bir tesiste takviye edilmiş tahıllar üretiyor.

2 milyon istihdam oluşturdu

Apple, ABD’deki 2 milyon istihdama varıncaya kadar şirketin doğası gereği, iyilik yapan bir güç olduğunu vurguluyor. Başka bir deyişle, bu 815 milyar dolarlık teknoloji devinin değeri piyasa değerinin çok ötesine uzanıyor.

Kan kanserini bitirmek için adım

Novartis son yıllarda hakkında en çok konuşulan deneysel kanser tedavilerinden birini içeren ilaç planıyla gündeme geldi; Kymriah adı verilen söz konusu tedavi vücudun bağışıklık hücrelerini yeniden şekillendirerek agresif kan kanseri öldürücülerine dönüştürüyor. Kymriah FDA onayı alıp dönüm noktası yarattığında, kendi sınıfındaki ilk ilaç oldu.

135 milyon dolarlık sosyal etki

Leapfrog Investments, 2008 yılında, bu girişim sermayesi kuruluşu Asya ve Afrika’daki gelişmekte olan piyasalara odaklanan 135 milyon dolarlık bir sosyal etki yaratma fonu oluşturdu

Ne kadar tasarruf o kadar ağaç

Kalori alımınızı izlemeye yönelik uygulamalar var; peki ya karbon ayak izi için benzer bir yöntem söz konusu olamaz mı? Ant Financial’a bağlı Ant Forest uygulaması, iklim değişikliğiyle mücadele için finansal teknolojiyi kullanma vaadinde bulunan ana şirket Alibaba Grubu’nun da işbirliğiyle Çin’de yalnızca bunu yapmak için 450 milyon kişiyi çekmeyi başardı. Kullanıcılar sanal ağaç ekmek suretiyle puan kazanırken, çevre dostu alışkanlıklar da ediniyorlar. Şirket her 17,9 kg’lık karbon tasarrufuna karşılık gerçek bir ağaç dikiyor: 2017 yılında 8 milyonu aşkın ağaç dikilmiş oldu. Bu düzenleme müşterilerin Ant’ın yaygın olarak kullanılan uygulamasına sadık kalmasını sağlıyor.

Bu ürünlerde kimyasal yok

Walmart binlerce tedarikçisini aşamalı olarak tartışmalı kimyasalların kullanımından vazgeçirmeye teşvik etmek için devasa gücünü kullanıyor; bu kimyasallar arasında yaklaşık 9 bin ev eşyasında ahşap reçine bazlı ürünlerde kullanılan formaldehit gibi maddeler var. Walmart’ın attığı bu adım Target gibi rakiplere de benzer adımlar atma konusunda ilham kaynağı oldu. Walmart, tedarikçilerinin şimdiye kadar sattıkları tüm ürünlerden öncelikli tüm kimyasalları çıkardıklarını söylüyor.

Çevre dostu arabalar

Tesla elektrikli motorları daha cool bir hale getirmiş olabilir ama onları her yerde hazır kılan Toyota. Toyota’nın Prius sedanları yalnızca tüm dünyada en çok satan hibrid araç olmayıp aynı zamanda bir zamanlar şüpheyle bakılan çevre dostu bir teknolojiyi de “normalleştirdi”. Toyota halen tüm dünyada 10 milyonu aşkın hibrid sattı. Şimdi ise otomobil üreticisi, Mirai adlı sıfır emisyonlu arabayı ilk kez geniş ölçekli üreterek, yine sınırları zorluyor. ABD’de yalnızca 39 hidrojen şarj istasyonu var. Ancak Toyota Mirai için altyapının geliştirilmesine de hız veriyor; bu yöndeki çabaların da genel olarak yakıt pili teknolojisini teşvik etmek suretiyle olumlu bir etkide bulunacağı aşikâr. Toyota, teknolojiyi başka amaçlarla geliştirmek amacıyla çalışan araştırmacılara 2020 yılına kadar patentlerini ücretsiz kullanım hakkı sunuyor. Şimdiye kadar dünyada bu arabalardan 2 bin adet attı ve sayı da hızla artıyor. Bir sonraki adım ise şu: Toyota elektrikli otomobillerin menzil ve güvenliğinde köklü bir değişiklik yaratabilecek bir tür “kutsal kase” olan katı halde piller geliştiriyor. Toyota teknolojisini 2020’lerin başlarında ticarileştirmeyi planlıyor.

Annelere bedava hizmet

Johnson & Johnson kâr amacı gütmeyen grup ARRMAN ve J&J’nin anne baba destek birimi BabyCenter, Hindistan’da “mMitra” programını lanse ettiler. Kabaca “mobil arkadaş” olarak çevrilecek mMitra Hindistan’daki hamile kadınlara ve yeni annelere çocuk yetiştirmeyle ilgili güncellemeler ve yararlı bilgiler sunan sesli mesajlar gönderen bedava bir hizmet. Bunlar koruyucu sağlık, uygun beslenme ve erken çocukluk dönemindeki diğer sağlık konularıyla ilgili veriler içeriyor. Ülkede düşük gelir grubundaki ailelerin bile aralarında paylaştıkları en az bir mobil cihaza sahip oldukları göz önüne alındığında bu hizmetin özellikle yararlı olduğu aşikâr. 2014 yılındaki lansmanından beri projeye 700 bini aşkın Hintli kadın katıldı.

Küçük ölçekli çiftçilere destek

Norveçli gübre üreticisi Yara, Tanzanya’da yeşil bir devrimin tohumlarını ektiği için övgüyü hak ediyor. Şirket SAGCOT’un ortaya konulmasında önemli bir rol oynadı. SAGCOT, 300 bin kilometrekarelik-yaklaşık İtalya kadar-verimli ancak işlenmemiş toprağı canlandırmayı ve böylece geçimi buraya bağlı olan küçük ölçekli çiftçilerin gelirini artırmayı hedefleyen iddialı bir özel-kamu girişimi. Yara yeni pazara her ne kadar gübre satarak girdiyse de aynı zamanda ziraatla ilgili eğitim de veriyor; bu eğitimlere katılanlar verimin çoğu kez on kat arttığına tanık oldular. Tanzanya’nın en büyük kenti olan Dar Es Salaam’daki terminalde 20 milyon dolarlık bir gübre terminali de kuran şirket, onlarla büyüyor; halen ülkede pazarın yaklaşık yüzde 50’sine hakim durumda.