Merkez’in adımları ve beklentiler

Bildiğiniz üzere Merkez Bankası son iki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faiz artırdı. Toplamda yapılan 900 baz puanlık faiz artışının yanı sıra verilen mesajlar faiz artışlarının devam edeceği yönünde. Ayrıca faiz artışları ile beraber ilave sıkılaştırma adımları da atılmaya devam ediliyor.

Son PPK kararının ilan edildiği karar metnine yeni giren “seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma” adımları da peyderpey ilan ediliyor. Bu kapsamda ilk olarak KKM için karşılık oranı %15’e yükseltilerek piyasadaki yaklaşık 500 milyar TL’lik likidite fazlası çekilmeye başlanmıştı. Bu adımın ardından Salı günü yeni kararlar yayımlandı.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek yeni adımları “Ülkemizin ödemeler dengesini iyileştirme, kamu açıklarını azaltma ve enflasyonu düşürme amacı doğrultusunda tedbir almaya ve uygulamaya devam ediyoruz. Merkez Bankası’nın bugün açıkladığı kararlar cari açığı azaltmaya ve enflasyonu orta vadede düşürmeye yöneliktir. Sınırlı kaynaklarımızı ihracata ve yatırımlara kanalize etmeye devam edeceğiz.” mesajı ile paylaştı.

Merkez Bankası’nın yeni adımlarını özetle kredi büyümesini daraltmaya yönelik atılmış adımlar olarak nitelendirebiliriz. Örneğin kredi büyümesine göre menkul kıymet tesisi kapsamında %3 olan TL ticari krediler için aylık büyüme sınırı %2,5 olarak güncellenmiş. Benzeri şekilde taşıt kredileri için aynı uygulama %3’ten %2’ye düşürülmüş. İhtiyaç kredisi büyüme sınırında bir değişiklik yok ancak kredi kartı nakit kullanımlarına ve kredili mevduat hesaplarına uygulanan aylık azami faiz oranı %2,89’a yükseltilmiş.

Öte yandan bankaların kredi verme isteğinin önüne geçen menkul kıymet tesisi yönetmeliğinde kısmi bir rahatlama adımı var. TL ticari kredilerde birinci kademe kaldırılarak faiz sınırının tek kademeye düşürüldüğünü görüyoruz. Ancak bu adımın kredi verme iştahında olası pozitif etkisinin yukarıda belirttiğim ticari kredilere aylık büyüme sınırının %2,5’e çekilmesi ile by-pass edildiğini ifade edebiliriz. Elbette ihracat, yatırım, tarım ve esnaf kredilerinin bu sınırlandırmanın dışında tutulduğunu da not edelim.

Reeskont kredilerinde de önemli bir düzenleme var. Yeni düzenlemeye göre günlük reeskont kredi kullandırım limiti 300 milyon TL’den 1,5 milyar TL’ye yükseltilmiş durumda. Daha önce yürürlüğe alınan reeskont kredisi kullanımında %30 ilave ihracat bedeli satış koşulu kaldırılmış. Reeskont kredi vadesi boyunca verilen döviz almama taahhüdünden, ithalat ödemeleri kapsamındaki döviz alımları istisna tutulmuş. Ancak hemen belirtelim reeskont kredilerine erişim halen çok kolay değil. Ticari kredilere erişimde yaşanan problemlerin benzeri reeskont kredilerinde de yaşanmaya devam ediyor.

Atılan adımlar ve alınan kararların da gösterdiği üzere daha önceden belirttiğim gibi bir süre daha iş dünyasının finansmana erişimin kolaylaşması konusundaki isteği karşılık bulmayacak. Öte yandan bugün Merkez Bankası yılın üçüncü Enflasyon Raporu’nu açıklayacak. Rapor metninde mutlaka olmasını düşündüğüm önemli bir konu var. PPK metninde de geçen vergiler ve kurlardaki artışların enflasyonist etkisine ilişkin son durum ne? Yani son dönemde kurdaki artış ve yükseltilen vergi oranlarının enflasyona kaç puan etki edeceğine ilişkin analizleri görmek faydalı olacaktır.