Sermaye piyasası kurulu aldığı karar ile şirketleri piyasa değerlerine göre sınıflandırdı. SPK bu sınıflandırma ile manipülasyonların önüne geçmeyi amaçlarken, değerlendirmelerde ise uygulamanın daha fazla manipülasyona yol açacağı belirtiliyor
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), sığ hisseler için kriterler belirleyerek, çeşitli tedbirler aldı. Bunlardan en önemlisi ise İMKB'de işlem gören şirketlerin piyasa değerlerine göre A, B, C olmak üzere üç gruba ayrılması oldu. Düzenlemenin başlangıç noktası C grubundaki hisselere yönelik manipülasyonları durdurmak ve sadece burada olacağı öngörülen 10-15 şirket için önlem almakken, oluşturulan diğer 2 grup ile birlikte bir nevi şirkete göre muamele yapılmış oldu.
Borsa Yatırımcıları Derneği Başkanı Ali Bahçuvan, düzenlemede C grubunun olacağını önceden tahmin ettiklerini, bunu, halka açıklık oranı yüzde 1'ler seviyesinin altına gelmiş, piyasada manipülasyona tabi olabilecek ve yatırımcıların bu yüzden mağdur olabileceği hisseler şeklinde son pazar olarak düşündüklerini ve olumlu gördüklerini belirtti. Bahçuvan, 'Fakat gelinen noktada A, B, C grubu diye bir ayrıma gidilmiş. B grubu yeni ortaya atıldı. Böyle birşey olacağı bilinmiyordu' dedi.
Gerçekleştirilen düzenleme ile piyasadaki uygulamanın çeliştiğini savunan Bahçivan bu durumu şöyle açıkladı: “Siz kalkıp diyorsunuz ki KOBİ'ler halka arz olsun, küçük sermayeli şirketler de sermaye piyasası kaynaklarından faydalansın, bu yüzden halka arz seferberliği ilan ediyorsunuz. Diğer taraftan da B Grubu diye diğer bir yer yaratıyorsunuz. Bu gruptakilerden ziyade A Grubundakilere önem verilmesini sağlıyor ve yatırımcıyı oraya yönlendiriyorsunuz. Şimdi KOBi'lerin çoğunun tanımı bu B grubu tanımına giriyor. B Grubu büyük bir handikap oldu. Düzenlemede sadece A grubuna önem veriliyor.”
Borsada sermayesi küçük olmasına rağmen temiz bir yönetime sahip, iyi niyetli şirketlerin de yer aldığını fakat sadece sermaye oranı belirtilen kriterlere uymadığı için bunların kötü ilan edildiğine dikkat çeken Bahçuvan, diğer taraftan sermayesi büyük diye diğer şirketlerin de temiz ilan edildiğini söyledi. Bu grubun A Grubu olarak adlandırıldığına dikkat çeken BORYAD Başkanı, “Şimdi yatırımcı diyecek ki ben A Grubundan hisse alınca başıma bir şey gelmez. SPK bana garantör oldu bu durumda. Bu düzenleme de en önemli noktalardan biri de bu. SPK A Grubu hisselerde manipülasyon olmayacağına dair ben kefilim dedi. Eğer buralarda manipülasyon olursa SPK'ya dava açıp tazminat isteyebilmeliyiz. Bu uygulamanın önü açılmış oldu” diye konuştu.
Sınıflamada yanlış bir yol izlendiğini ve bunun manipülasyona yol açacağını savunan BORYAD Başkanı şöyle konuştu: “Şimdi ekime kadar B Grubu olabilecek hisselere bakın. Manipülatörün bu grupta pozisyonu varsa piyasa değerini 10 milyon TL'nin üstüne çekmeye çalışacak. Bu uygulama artı bir manipülasyonu teşvike dönüşecek. Şimdi yatırımcı onu takip edecek, 'acaba bu şirketi de 10 milyonun üstüne çekecekler mi?' diye. Gruptan gruba geçirmeye çalışacaklar şirketleri.”
Grup oluşturmak için normalde kurumsal yönetim ilkeleri gibi kriterlerin dikkate alınması gerektiğini belirten Bahçuvan, “Eğer bir kriter koyacaksan bunları dikkate alarak belirle bu kriterleri. Ama gidip sermayesi düşük diye o şirketi cezalandırma. Burası bir borsaysa buraya iyi niyetle gelen herkese küçük büyük demeden kaynak sağlanması lazım. Ve kötü niyetli gelen herkesi de küçük büyük demeden kovmak lazım. Sizin göreviniz bu. Burada ayrımcılık yapmamak lazım” şeklinde konuştu.
Meksa Yatırım Araştırma Müdür Yardımcısı Özgür Yurttaşseven, yapılan düzenlemenin manipülasyonu durduramayacağını savundu. Bunu durduracak tek yolun etkin denetim ve yatırımcı bilinci olduğunu belirten Yurttaşseven, “Bir ayrım yaşandı ama altı tam doldurulamadı. Uygulamaya geçirilirken daha farklı koşullar ortaya çıkacaktır. Ama uzun dönemde manipülasyonun önü kesilemez. ABD'de bile önü kesilemezken burada hiç mümkün değil. Etkin denetim ve yatırımcı bilinçlendirme gerekiyor. Bunlar olmadan manipülasyon da bitmez. İşlemlere kısıtlama getirerek bir müddet durdurabilirsiniz ama manipülatörler bir süre sonra bu duruma da uyum sağlar” diye konuştu.
Gedik Yatırım Araştırma Uzman Yardımcısı Tuğba Saygın, yapılan düzenlemenin manipülasyonları durdurabileceğini fakat bu kez de yatırımcının istemeden de olsa yönlendirildiğini savundu. Saygın, B ve C grubundan hisse alanlara aracı kurumlar risk aldıklarını belirten bir form verdiklerine dikkat çekerek, “Bu düzenleme ile birlikte farklı kriterler dikkate alınarak, dolaşımdaki paylardan hareketle ayrım yapıldı. Bu da şirketler arasında yatırımcı gözünde algı da değiştirdi. A Grubunda sorun olacağını zannetmiyorum. Ama B ve C grubundan hisse alanlara risk aldıklarına dair uyarı yapılacak. Bu da o hisseler için kötü sonuçlar doğuracaktır. Bu yüzden son dönemlerde B ve C grubunda sert düşüşler görülebilir. Gruplar arasında geçişler çok fazla yaşanabilir” diye konuştu.
Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) Başkanı Vedat Akgiray, borsadaki hileli hareketlerle mücadele için geçtiğimiz haftalarda yaptığı “Sığ hisselerde önlem alacağız. Yatırımcılara tavsiyem bu hisseleri satın” açıklamasının ardından borsada uzun süredir hızlı hareketlerle dikkat çeken birçok hissede sert düşüşler başlamıştı. İlk önce isim verilmese de Akgiray'ın gözdağı vermesinin ardından borsada sığ olarak bilinen yaklaşık 8 hissede 3 günlük kayıplar yüzde 43'ü bulmuştu. Akgiray o dönem yaptığı açıklamada: "Halka arz oranı çok düşük hisselerde, kötü niyetli birkaç kişi, az miktarda para ile fiyatları indirip düşürerek, saf bir kaç yüz kişiyi aldatmış oluyor. Bu tür kötü amaçlı hareketleri kısmen de olsa önlemek için çalışıyoruz” demişti. Şimdi ise aynı hareketlerin daha fazla yaygınlaşacağı ve sebebinin ise yeni düzenleme olacağı belirtiliyor.
B Grubu: Bu grupta kredili işlem ve açığa satış olmuyor. Yatırımcılara risk bildirim uyarısı yapılıyor ve Derinlik bilgisi tek satır (Piyasa yapıcısı bulunuyorsa 5 satır). Bu ruptaki hisseler şunlar: TKSYO EVNYO, METYO, NFYO, TCRYO, BISAS, MRBYO, MYZYO, IDGYO, ATSYO, HDFYO, BSKYO, SNPAM, BURVA, IBTYO, FRIGO, BUMYO, ATLAS EMNIS, HZNDR, TACYO, ETYAT, OYAYO, EMBYO, ATAYO, ISATR, BOSSA, LINK, ARMDA MRTGG, VKFYT, AVRSY, GDKYO, DERIM, DOBUR, KAPLM MZBYO C Grubu: Tek fiyat sistemi işlem görmekle birlikte, derinlik bilgileri tek satır olacak grup hisseleri şunlar: BERDN, CBSBO, CEYLN, EGYO, EPLAS, ESEMS, GEDIZ, MAKTK, MZHLD, PRTAS, SELGD, TRNSK, TUMTK
A Grubu: Sürekli müzayede sistemine göre işlem görecek, kredili işlem ve açığa satışa konu olacak. Grupta yer alan hisse senetlerinin yatırımcılara duyurulma esasları İMKB tarafından belirlenecek.
B Grubu: Sürekli müzayede sistemine göre işlem görecek. Grupta yer alan hisse senetlerinde işlem yapan yatırımcılara o hisse senedi ile ilgili ilk yatırımlarından önce ilgili hisse senedi ile risklerden haberdar olduklarına dair, bir risk bildirimi uyarısı yapılacak. Grup için veri yayın ekranlarında hisse senetleri ile ilgili bekleyen emirlerde derinlik bilgileri tek satır olarak gösterilecek. Ayrıca piyasa yapıcısının bulunması durumunda bu derinlik 5 kademeye kadar gösterilecek.
C Grubu: Grup tek fiyat sisteminde işlem görecek. İşlem saatleri ve müzayede sayısı İMKB tarafından belirlenecek. Kredili işlem ve açığa satışa konu olmayacak. Grupta yer alan hisse senetlerinde işlem yapan yatırımcılara o hisse senedi ile ilgili ilk yatırımlarından önce ilgili hisse senedi ile risklerden haberdar olduklarına dair, bir risk bildirimi uyarısı yapılacak. Ayrıca tek fiyat sistemi ile ilgili yatırımcıya bilgi verilecek. C grubu için veri yayın ekranlarında hisse senetleri ile ilgili bekleyen emirlerde derinlik bilgileri tek satır olarak gösterilecek. Ayrıca her 3 grup için de ilave tedbir olarak hisse senetleri için İMKB tarafından “Otomatik Seans Durdurma ve Brüt Uygulamasına geçme sistemi” kapsamında tedbirler alınacak ve hisse senetlerinin yatırımcılara duyurulma esasları İMKB tarafından belirlenecek.
