Dünya genelinde en çok kalkınma yardımı yapan ülkelerin öncelikleri arasında Afrika ve Irak ön plana çıkarken, geçen yıl yapılan kalkınma yardımlarının yaklaşık yüzde 40'ı Afrika ülkelerine gitti.
AA muhabirinin, Başbakanlık Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA) tarafından hazırlanan 'Türkiye Kalkınma Yardımları 2007 Raporu'ndan derlediği bilgilere göre, Türkiye'nin de gözlemci statüsüyle yer aldığı OECD Kalkınma Yardımları Komitesi (DAC) üyesi ülkeler tarafından geçen yıl dünya genelinde toplam 103,7 milyar dolarlık kalkınma yardımı yapıldı. En fazla resmi kalkınma yardımı veren ilk 5 ülke, ABD, Almanya, Japonya, Fransa ve İngiltere olarak sıralandı.
ABD tarafından geçen yıl yapılan resmi kalkınma yardımları 21,8 milyar dolar olurken, bu ülkeyi 12,3 milyar dolarla Almanya, 9,9'ar milyar dolarla Fransa ve İngiltere, 7,7 milyar dolarla da Japonya izledi. Toplam DAC resmi kalkınma yardımlarının yüzde 60'ını gerçekleştiren AB üyesi DAC ülkelerinin kalkınma yardımları ise 2007 yılında 62,1 milyar dolar olarak gerçekleşti.
2007 yılında yaptığı kalkınma yardımları 1,33 milyar dolara ulaşan Türkiye, DAC üyesi olmayan OECD üyesi ülkelerin resmi kalkınma yardımları sıralamasında, 602 milyon dolarlık resmi kalkınma yardımı ile Güney Kore'nin ardından ikinci sırada yer aldı.
Rapora göre, 2006 yılında en fazla kalkınma yardımı alan 10 ülke arasında Nijerya 11,4 milyar dolarla ilk sırada gelirken, Nijerya'yı 8,6 milyar dolarla Irak, 3 milyar dolarla Afganistan, 2,1 milyar dolarla Pakistan ve 2 milyar dolarla da Sudan takip etti.
2006 kalkınma yardımlarından Kongo Demokratik Cumhuriyeti 2 milyar dolar, Etiyopya 1,9 milyar dolar, Vietnam 1,8 milyar dolar, Tanzanya 1,8 milyar dolar, Kamerun 1,6 milyar dolar aldı.
En çok yardım alan ülkelerin genel olarak sıcak çatışmaların yaşandığı ve iş savaş bölgelerinde bulunduğu gözlenirken, söz konusu ülkelerin aldığı yardımlar özellikle barışı yapılandırma çalışmaları ve acil insani yardımlar dolayısıyla yükseldi.
Yardım alan ülkeler arasında önemli yer tutan Afrika ülkeleri, ortalama olarak, yapılan yıllık kalkınma yardımlarının yaklaşık yüzde 40'ını alıyor.
En çok yardım alan ilk 10 ülke arasında 6 Afrika, 4 de Asya ülkesi bulunuyor. Türkiye bu ülkelerden üçünde (Afganistan, Sudan ve Etiyopya) TİKA koordinatörlükleri vasıtasıyla aktif olarak faaliyet gösterirken, Irak ve Pakistan'da ise yardım faaliyetler, Türk Kızılay'ı ve Türk sivil toplumlarına aktarılan kamu fonları vasıtasıyla aktif bir şekilde yürütülüyor.
Ülkelerin hangi bölgelere yardım yaptığına bakıldığında ise gelişmiş ülkelerin daha çok yakın coğrafyalarına, tarihsel ilişkileri bulunan ülkelere ve sömürgelerine ağırlık verdiği gözlenirken, en çok yardımı yapan 5 ülkenin öncelikleri arasında Afrika ve Irak ön plana çıkıyor.
ABD'nin yardım yaptığı ülkeler arasında ilk 2 sırayı askeri müdahalede bulunduğu Irak ve Afganistan alırken, bu ülkelerden sonra Afrika'nın İngilizce konuşan ülkeleriyle Kolombiya ve Orta Doğu ülkeleri geliyor. İngiltere de en fazla yardımı Asya ve Afrika'daki eski İngiliz sömürgelerine yapıyor.
Japonya, kalkınma yardımlarını en fazla coğrafi olarak kendisine yakın olan ve yakın siyasi bağlarının bulunduğu Güney ve Doğu Asya ülkelerine yoğunlaştırırken, Fransa da İngiltere gibi Afrika'daki sömürgelerine ağırlık veriyor.
Diğer ülkelerden farklı olarak kalkınma yardımlarını daha geniş bir coğrafyaya yönelten Almanya, en fazla yardımı Sahra Altı Afrika, Orta Doğu ve Kuzey Afrika, Güney Asya ve Uzak Doğu ülkelerine yapıyor.
Türkiye'nin kalkınma yardımları yönelimi ise bu 5 ülkeye göre oldukça farklılık gösteriyor. Türkiye, tarihi, coğrafi ve kültürel olarak yakın bağlarının bulunduğu Orta Asya, Doğu Avrupa-Balkanlar ve Orta Doğu ülkelerine öncelik veriyor. Bu durum, söz konusu bölgelerde Türkiye'yi aktif bir donör (kalkınma yardımı yapan) ülke olarak ön plana çıkarıyor. Bunun yanı sıra Türkiye, dünyanın çeşitli ülkelerine de yardım yapıyor. Türkiye'nin yardım yaptığı ülkeler, geniş bir coğrafyaya yayılıyor.
Geçen yıl Türkiye'nin kalkınma yardımlarından en çok payı 71,61 milyon dolarla Afganistan alırken, Afganistan'ı 69,56 milyon dolarla Kırgızistan, 42,81 milyon dolarla Kazakistan, 36,22 milyon dolarla Azerbaycan, 33,47 milyon dolarla Pakistan, 25,54 milyon dolarla Kosova, 19,84 milyon dolarla Türkmenistan, 15,86 milyon dolarla Bosna Hersek izledi.
Aynı yıl Türkiye'den Gürcistan 7,84 milyon dolar, Moldova 7,56 milyon dolar, Ukrayna 7,56 milyon dolar, Özbekistan 7,25 milyon dolar, Tacikistan 6,90 milyon dolar, Arnavutluk 4,30 milyon dolar, Bangladeş 2,14 milyon dolar, Sırbistan 1,88 milyon dolar, Myanmar 1,37 milyon dolar, Karadağ 1,19 milyon dolar yardım aldı.
2005-2006 yıllarındaki ortalama resmi kalkınma yardımlarına göre yapılan sıralamalarda ise Türkiye, 21 ülkeye en fazla yardım yapan ilk 10 ülke arasında yer alıyor. Bu ülkelerin 8'i Merkez Asya ve Kafkasya'da, 7'si Balkanlar ve Doğu Avrupa'da, 5'i Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da, biri de Doğu Asya'da bulunuyor.
Özellikle Orta Asya Cumhuriyetlerinde en önde gelen donör ülkeler arasında bulunan Türkiye, Türkmenistan ve Kırgızistan'da birinci, Kazakistan ve Azerbaycan'da üçüncü, Özbekistan'da ise 10. en büyük donör ülke konumunda.
Türkiye, komşu ülkelerde de kalkınma yardımı alan 5 ülkenin 3'ünde, İran ve Suriye'de 7.,Gürcistan'da 9. olmak üzere önde gelen donörler arasında. Türkiye ayrıca, Balkanlar ve Doğu Avrupa'da kalkınma yardımı alan 10 ülkenin 7'sinde ilk 10 donör ülke içinde yer alıyor.
