Edebiyatımızın 'Koca Çınar'ı Rıfat Ilgaz doğumunun 100'üncü yılında '100 Yıllık Çınar Rıfat Ilgaz' belgeseliyle anılacak. Yönetmen Önder Uygun tarafından çekilen ve Ilgaz'ın hayatının konu alındığı belgeselin galası 2011'de şairin doğum günü 7 Mayıs'ta Cemal Reşit Rey'de (CRR) yapılacak
Şair Rıfat Ilgaz anısına doğumunun 100'üncü yılına özel bir belgesel film hazırlanıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan tarafından desteklenen ve yönetmen Önder Uygun'un çektiği '100 Yıllık Çınar Rıfat Ilgaz' isimli belgesel, şairin hayatını konu alıyor. 40 kişinin dönem tanıklığı ve röportajları, arşiv taramalarından elde edilen belgeler ve görüntülerle oluşturulan belgesel 12 kişilik bir ekip tarafından hazırlanıyor. 2011'in Şubat ayında çekimleri tamamlanması planlanan yapımın, danışmanlığını da Rıfat Ilgaz'ın oğlu yayıncı-yazar Aydın Ilgaz yapıyor. Belgesel Rıfat Ilgaz'ın doğduğu kasaba Kastamonu Cide, ortaokulu ve liseyi okuduğu Kastamonu merkez, ilköğretim son sınıfını okuduğu Bartın Terme, 'Muallim Mektebi'nin ardından öğretmen olarak tayin edildiği Bolu Gerede, Akçakoca, Gazi Eğitim Enstitüsü'nde eğitim verdiği Ankara ve İstanbul'un yanı sıra gazetecilik ve yazarlık yaptığı İzmir olmak üzere 8 noktada çekiliyor.
Yönetmen Önder Uygun, Rıfat Ilgaz'la tanışıklığını “Ortaokul sıralarında okuduğum kitapların içerisinde en sevdiklerimin başında Hababam Sınıfı kitabı gelirdi. Oradaki karakterlere gülmemek elde değildi. Yazarının Rıfat Ilgaz olduğunu öğrenmiştim. Ondan sonra 5-6 sene bu ismi hiç hatırlamadım, ta ki lise sonda üniversitede okuyan arkadaşlarımın evlerini ziyarete gidene kadar. Duvarlarında bir güzel yüzlü adamın fotoğraflarının yanında şiirleri yazılıydı. 'Çocuklarım' isimli bu şiir deki çocuklar bir başkaydı. Kimisi limon satıyordu, sınıfın en haylazının koltuğunun altında kalıyordu satılamayan gazeteler. Kanı kaynayan bir genç için şiir demek aşık olduğun kadına bir şeyler söyleyebilmek, onu etkileyebilmek için öğrenilirdi. Başka ne için olacak ki? Ama bu şiir bir başkaydı. Bir öğretmenin ağzından öğrencileri anlatılıyordu ve hiç de güzel geçmiyordu onun öğrencilerinin yaşamı. Şiirin altındaki imza Hababam Sınıfı'nın yazarıyla aynıydı. Rıfat Ilgaz…” cümleleriyle anlatıyor.
Uygun, kalemi bu kadar güçlü bir şairin şair olduğunu uzun yıllar bilmememin ezikliğini taşıdığını ifade ediyor ve ekliyor: “Ta ki 100 Yıllık Çınar Rıfat Ilgaz isimli belgeselin çalışmalarına başlayıncaya dek. Hayatını en derinden incelediğimde onu Hababam'ın yazarı olarak bilmemizin hakim kuvvetlerce bizlere lütuf olarak sunulduğu gördüm. Adam gibi adamın sadece yazdıklarından dolayı hayatının nasıl yok edilmek istendiğini anladım. Üzerinde baskı kurabilmek için hep ötelendiğini gördüm.”
Yönetmen Uygun, Rıfat Ilgaz'ın tüm ömrü boyunca uzaklaştırıldığı okul sıralarına ve eğitim verdiği çocuklarına hasret kaldığını ve hayatında ona en acı veren duygunun çocuklarından uzaklaştırılmak olduğunu hatırlatarak devam ediyor: “Okuldaki çocuklarına bir şeyler verme gayreti içerisindeki öğretmenin çocuklarından zorla ayrılmasının nasıl zor olduğunu gözlerim yaşlarla dolu olarak anladım. Kendi deyimiyle onun iki yeri vardı bu dünyada: “Hapishaneler ve hastaneler.” Bu iki yaşam evinde gözünü toplumdan, kulağını halktan hiç ayırmayan, artarak gelen her zorluğa daha kuvvetli direnen onurlu bir insanın nasıl olması gerektiğini öğrendim. 1980 darbesinde gözleri bağlı 70 yaşındaki bu adamın sokaklarda sergilenişini anlattılar dönem tanıkları.
O bunları hep göğüsledi. Anladım o vakit yazının gücünü. Tankla, topla, baskıyla da gelseler zindanlarda çürütmeye de kalksalar, yazdıklarını da yaksalar, kimse uğraşmasın boşuna kalem kılıçtan keskindir.” Çekimleri halen devam eden belgeselde Tarık Akan, İlhan Selçuk, Doğan Hızlan, ve ona “Rıfat'a Ilgaz Anadolu'nun sen yüce bir dağısın/Eteklerinde kitaplar…” dizeleriyle seslenen Can Yücel'in düşünceleri de yer alıyor. Belgeselin galası 2011'de şairin doğum günü 7 Mayıs'ta Cemal Reşit Rey'de (CRR) yapılacak.
“Sınıf'ın ozanıyım mimli/Hababam Sınıfı'nın yazarıyım ünlü/kim ne derse desin/çocuklar için yazdım ben” diyor Koca Çınar dizelerinde… Edebiyatımızın 1940 kayıp kuşağının en önemli şair ve yazarlarından olan Rıfat Ilgaz için sokaktaki insana 'Rıfat Ilgaz kimdir?' diye sorulduğunda aşağı yukarı alınacak cevap hep aynı: “Hababam Sınıfı'nın yazarı.” Bu cevap doğru olmakla birlikte biraz eksik kalıyor. Çünkü Rıfat Ilgaz her şeyden önce bir şair ve Cumhuriyetin ilk döneminin öğretmenlerindendi. Bununla birlikte hayatının en verimli dönemini siyasi yazılarından ötürü hapishanelerde (meşhur tabutluklarda) geçirdi.
