Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat'taki depremlerde meydana gelen yıkımın ardından beklenen olası Marmara depremi nedeniyle bütün gözler 'a çevrildi. Uzmanlar da özellikle "zemin sıvılaşması" açısından riskli olan ilçelerde inşa edilen binalarda, zemine uygun temel sistemi uygulanarak depreme karşı hazırlık yapılması konusunda uyarıda bulunuyor.
İstanbul'da zemin sıvılaşması nerelerde var?
İstanbul’da yumuşak zemin riskinin yüksek olduğu bölgelerin nereler olduğu merak konusu olurken İBB’nin zemin raporuna göre, eskiden adı derelerle anılan semtlerde riskin daha yüksek olduğu aktarıldı. Rapora işaret eden yer bilimci Prof. Dr. Okan Tüysüz, İstanbul’un sıvılaşma riskli bölgelerini şöyle sıraladı:
“Seyitahmet Deresi ve Kurbağalı Dere alüvyonları, Çamaşırcı Dere, İdealtepe Deresi, Küçükyalı Deresi, Esenyurt Deresi, ve Tugay Deresi alüvyonları. Pendik Deresi, Kaynarca Deresi, Kemiklidere Deresi ve Tuzla Deresi alüvyonları. Sancaktepe ilçesi merkezi, Sultanbeyli ilçesi merkezi, Tuzla ilçesinin kuzey kısmı (Sabiha Gökçen Havalimanı doğu kısmı), Pendik ilçesinin kuzey kısmı (Sabiha Gökçen Havalimanı kuzey kısmı).”
Büyük İstanbul depremi hangi ilçeleri etkileyecek? Riskli bölgeler neresi?
Araştırmada, sıvılaşma, heyelan ve yumuşak zemin nedeniyle en riskli bölgeler olarak; Avcılar bölgesinin kuzeyi, Haliç’in İstanbul Boğazı’na yakın kıyıları, Ayamama Deresi güzergahı, Halkalı tren istasyonu, Haramidere, Küçükçekmece gölünün kuzey kesimleri, Bakırköy, Güngören ve Gürpınar gösteriliyor.
Çalışmada, “Şişme potansiyeli açısından Güngören formasyonu diğerlerinden daha yüksek olduğu görülmektedir. Kanarya’dan Florya’ya kadar olan alan Avcılar’daki kadar büyük olmayan küçük ölçekli heyelanlar 20 ila 30 metre yüksekliğindeki yamaçlarda gözlenmektedir” tespitleri yapılıyor.
İstanbul Anadolu yakasında deprem riski olan ilçeler hangileri?
“İstanbul Boğazı’na ve Marmara Denizi’ne birleşen tüm dere yatakları, sahil dolguları, Sancaktepe ve Sultanbeyli ilçe merkez kısımları, Tuzla ve Pendik’in kuzey kısımları sıvılaşma riski taşıyan alanlar olarak tespit edilmiştir. Sıvılaşabilir tabakanın 10 metre üstü olduğu dereler;
Göksu Deresi, Küçüksu Deresi, Seyitahmet Deresi, Kurbağalı Dere, Esenyurt Deresi, Tugay Deresi, Kemiklidere Deresi ve Tuzla Deresidir. Sıvılaşabilir tabakanın 10 metre altı olduğu dereler; Bekar Dere, İstavroz Deresi, Çamaşırcı Dere, İdealtepe Deresi, Küçükyalı Deresi, Pendik Deresi ve Kaynarca Deresi’dir. Bu çalışmalar sonucu, sıvılaşma derecesi olan yerlerin çoğunda 30 cm’den fazla oturmaların olacağı sonucu çıkmıştır ve bu bölgelerde özel önlemlerin alınması gerekmektedir.”
Zeminde sıvılaşma olduğu nasıl anlaşılır?
Yüzeyde sıvılaşmanın gözlenmesi de, tek veya ard arda sıralanmış kum konileri, çatlaklar boyunca kum birikmeleri ve kum fışkırması şeklindedir. Zeminin sıvılaşması sonucu yapı zemine batabilir veya hafif yapılarda yukarı doğru hareket gözlenebilir.
Fay hattında sıvılaşma ne demek?
Sıvılaşma yeraltı su seviyesinde bulunan kumun titreşim halinde yer yüzeyine çıkması şeklinde oluşan bir olaydır. Burada vatandaşlarımızın tedirgin olmasına gerek yok.