Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Parçalanmış Bir Dünyada Barış ve Güvenliği Yeniden Düşünmek" temasıyla düzenlenen "TRT World Forum"un "Parçalanmış Bir Dünyada Adaleti Aramak" başlıklı kapanış oturumuna katıldı.
Moderatör TRT World Haber, Program ve Görsel Direktörü Fatih Er'in, Birinci Dünya Savaşı'ndan ders alınamadığı değerlendirmesi üzerine, ibret alınırsa tarihin tekerrür etmeyeceğini söyledi.
Erdoğan, gayretler sarf edilmesine rağmen İkinci Dünya Savaşı'nın patlak verdiğini dile getirerek, yeni oluşumların da adaletin tesisi için arandığını, Birleşmiş Milletlerin (BM) bu adalet tesisi arayışının bir ürünü olduğunu kaydetti.
"BM'de çıkan kararlarda netice yok"
BM'nin bu adalet arayışının bir tesisi olması için kurulmasına rağmen şu an itibarıyla gelinen noktada BM'nin ne yazık ki bu adalet arayışına hala bir cevap oluşturamadığını belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
Erdoğan, merhum Kofi Annan'la bu konuda çok yoğun çalışmaları olduğunu dile getirerek, ancak herhangi bir netice alınamadığı gibi orada varılan kararın tam aksi bir netice çıkmasına rağmen ne yazık ki Güney Kıbrıs'ın oranın kararlarının tam tersine referandum neticesi verdiğini, 'almayacağız' demelerine rağmen Güney Kıbrıs'ın Avrupa Biriliği'ne alındığını anımsattı.
Bunların adalete aykırı girişimler, hamleler olduğunu kaydeden Erdoğan, bunun BM'nin de itibarının kaybına neden olduğunu vurguladı.
"Beklenen hep Türkiye'den"
Erdoğan, bu şekilde işin bir yerde tıkandığını ifade ederek, o dönemin ABD Başkanı Bush'ın kendisinin de olduğu bir görüşmede Colin Powell'e "Bu işi sen çözeceksin, sana bu görevi veriyorum." talimatı verdiğini, ancak bir netice alınamadığını, sonrasında gelen başkanların da bu sorunu çözemediğini söyledi.
Bir çok zirveler, toplantılar yapıldığını maalesef hep beklenenin Türkiye'den olduğunu vurgulayan Erdoğan, şöyle devam etti:
"7 kıtanın yer aldığı BM Güvenlik Konseyi"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, yapılanın, uygulamaların böyle olmadığını ifade ederek, BM Güvenlik Konseyi'nde dünyanın temsil edilmediğini, temsil edilen ülkelerin kıtalara dağılımına bakınca da dünyanın temsil edilmediğini dile getirdi.
"Biz diyoruz ki bütün kıtaların temsil edildiği bir BM Güvenlik Konseyi'nin olması lazım. Burada Asya da Afrika da, Avrupa da olması lazım. Bunun yanında daha ötelere gidelim, 7 kıtanın yer aldığı bir BM Güvenlik Konseyi." diyen Erdoğan, bunun başarılması gerektiğini, bunu da dünyadaki siyasilerin yapacağını anlattı.
Erdoğan, "Bu 5 daimi üyenin işine gelir mi? Gelir veya gelmez." diyerek, bunun BM Genel Kurulu'nda gündeme gelmesi, tartışılması, dünyada bunun artık tamamen akıllara yerleştirilmesi, bütün algı çalışması yapılması ve ona göre adımın atılması gerektiğini belirtti.
Artık dünyanın Birinci Dünya Savaşı'nın, İkinci Dünya Savaşı'nın dünyası olmadığını ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu:
"Emperyal, sömürgeci bir mantıkla mücadele verenlere karşı Türkiye küresel güçleri yanına toplamak suretiyle bir adım atmanın gayreti içerisinde. Biz bunu yapıyoruz. Bu konuda da özellikle de küresel güçleri kabullenmiş, bunun mücadelesi içinde olan dünya ülkeleri zaten bu yaklaşımımıza olumlu bakıyor. Hangileriyle ikili görüşmeler yapsak, oturup müzakerelerde bulunsak, paneller, sempozyumlarda bunları konuşsak hepsi de haklılığımızı teyit ediyor. Ediyorlar da adımı atma noktasında acaba nereye varacağız? Mesele orada. Bunun için de çalışacağız. Tabii bu yollar öyle kolay alınmıyor. Biraz mücadele gerekiyor, biraz zaman istiyor. Adımları atarken dünyadaki özellikle de 5 üye içerisinde durumu nereye taşırız, bunlar önemli. Yoksa geçici üyelerin BM'de kıymeti harbiyesi var mı? Yok. Geçici üyeler sadece daimi üyelerin işaretine göre elini kaldırır indirir. Yaptığı iş budur. Bir de geçici üye seçilmek için de ellerinden geldiği kadar çırpınırlar. Halbuki geçici üye olsan ne yazar, olmasan ne yazar. Hiçbir kıymeti harbiyesi yok. 'Sadece BM'nin geçici üyesidir' diye bir sıfat kazanırsın."
"İdlib'de süreç sıkıntısız devam ediyor"
İdlib'in Halep'in bir sürgün yeri haline geldiğini, Halep'ten kaçanların İdlib'e gittiğini ve oranın nüfusunun 3,5 milyona tırmandığını ifade eden Erdoğan, İdlib'in Türkiye'ye sınır olduğunu, varil bombaları ve konvansiyonel yüksek dozlu silahlar vurmaya başlayınca bu insanların Türkiye kaçmak zorunda kalacaklarını dile getirdi.
Erdoğan, özellikle de Samandağı, Yayladağı ve Hatay'dan Türkiye'ye giriş yapma yoluna gidileceğini belirterek, şöyle devam etti:
"Biz birçok tedbirler aldık. Bu insanları kalkıp da o bombalara teslim edemezdik. Nasıl 3,5 milyon Suriyeli şu anda bizim topraklarımızdaysa, yenileri de gelse kapımızı başkaları gibi kapayamazdık. Niye? Her şeyden önce karşımızda insan var. Bu insanların ölümüne seyirci mi kalalım? Bu bizim ne insani ne vicdani, hiçbir anlayışımıza uymuyor. Tedbirlerimizi aldık. Bu arada da Soçi, Ankara ve Tahran zirvelerini yaptık. Bunların öncesinde Astana Süreci başladı. Astana Süreciyle birlikte devam eden bu zirveler her şeyden önce bize bazı tedbirlerin alınmasını tavsiye etti. Biz Rusya, Türkiye, İran olarak çalışmaları başlattık. Gerek ilk Soçi Zirvesinde gerek ardından Ankara ve Tahran zirvelerinde çok güzel çalışmalar yapıldı. Bu çalışmaların ardından da rejimin Suriye'de İdlib'i bombalaması, İdlib'de çok sıkıntılı bir havanın esmeye başlaması bizim çok seri adım atmamızı gerektirdi. Sayın Putin ile görüşmemizi yaptık ve ardından da Soçi'de Putin ile bir adeta bir final zirvesi yaptık diyebiliriz. Bu final İdlib içindi. "
"Türkiye'nin 12 gözlem noktası var"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 10 maddelik bir muhtıra veya bir mutabakatın savunma bakanlarınca kendi önlerinde imzalandığını belirterek, bu mutabakatı o akşam atılan imzalarla devreye soktuklarını anlattı.
Bunu devreye sokarken Putin'in ve kendisinin kararlılığı, heyetin çalışmalarının işlerini kolaylaştırdığını dile getiren Erdoğan, "Sayın Putin 'Rejimin bu bölgeye girmesine mani olacağız ama radikal uçların da İdlib'in merkezinde bu güne kadar olanları yapmaması.' Bunu temin etmemiz istendi. Bunları beraber yapalım dedik." ifadelerini kullandı.
Erdoğan, Türkiye'nin İdlib'in çevresinde 12 gözlem noktası olduğunu, onun arkasında 10 tane Rusya'nın, onun arkasında da 6 tane İran'ın gözlem noktaları bulunduğunu dile getirerek, 15 kilometre ile 20 kilometrelik bir koridorun çok büyük önem arz ettiğini söyledi.
"Geri dönüşün başlaması olumlu"
Bu koridorun güvence altına alınmasının İdlib'in güvence altına alınması anlamına geldiğini vurgulayan Erdoğan, şöyle devam etti:
"Bizler o gözlem noktalarını her geçen gün güçlendirmeye başladık. Oralar güçlendikçe İdlib halkına da bir öz güven geldi ama bu radikal gruplar... Bu adımlar atıldıktan sonra, bizim şu anda onlarla görüşmeleri yürüten ekiplerimizle beraber şu ana kadar herhangi bir sıkıntı yaşamıyoruz. Temennimiz bunun devamlılığını sağlayalım. Bunu sağlamanın gayreti içerisindeyiz. Rusya ile yaptığımız görüşmelerde vardığımız bir adım daha var. O da şu; İdlib tabi harabe. Buralarda belki 70-80 bini buldu geri dönenler. Geri dönüşler başladı. Zaten hedef bu değil mi? Bu. El Bab ve Afrin, bütün o bölgelerde 250 bini bulan geri dönüş var. Bu geri dönüşler zaten verdiğimiz bu mücadelenin hasılasıdır. Bu hasılayı biz toplamaya başladık. Her ne kadar rakam 3,5-4 milyon da olsa bu geri dönüşün başlaması olumlu gelişmeler."
Erdoğan, bunların dışında da bazı tedbirler aldıklarını, adımlar attıklarını vurgulayarak, Türkiye'de 3,5 milyon mültecinin artık kamplarda olmadığını, çadır kampların artık peyderpey kaldırıldığını, oradakileri konteyner kentlere ve şehirlere taşımaya başladıklarını söyledi.
Batı'ya ve dünyaya bakıldığında oralardaki durumun maalesef çok farklı olduğunu, "Onlar gibi davranamayacağız" diyerek ellerinden gelenleri yaptıklarını vurgulayan Erdoğan, "Ama İdlib'de de gerçekten Sayın Putin'in gayet olumlu yaklaşımı var. Aynı şekilde İran'ın son İdlib'le ilgili aldığımız kararda olumlu yaklaşımı İdlib'e yönelik herhangi bir operasyonun içinde olmayacaklarını dair verdiği sözler var. Buralardan hareketle de bu adımları atmış oldu.' diye konuştu.
Dörtlü Zirve İstanbul'da
Oturumun moderatörlüğünü yapan TRT World Haber, Program ve Görsel Direktörü Fatih Er'in sorularını yanıtlayan Erdoğan, İstanbul'da Rusya, Fransa, Almanya'nın da katılacağı 4'lü zirvenin yapılacağını belirterek, zirvenin bu ay sonu veya kasım başında olacağını söyledi.
Erdoğan, bu dörtlü zirveden iyi bir netice almayı umduklarını anlatarak, "Şimdi bir de bir small grup oluştu. Bu small grupla neler yapılır, neler edilir bilemiyorum çünkü small grubun içinde Türkiye yok, Suriye yok, Rusya yok. Kim var? Almanya, Suudi Arabistan, Fransa ve Ürdün'ün bulunduğu 7 ülke var. Bizim şimdi 911 kilometre kuzeyde sınırımız var, 115 kilometre de batıda sınırımız var. Burada Türkiye yok, bunu anlatmak artık bize zor gelmeye başladı." diye konuştu.
"Dünyadaki en büyük büyükelçiliğimiz Somali'de"
Türkiye'nin Somali'deki faaliyetlerine de değinen Erdoğan, Somali'ye ilk gidişinin, eşi Emine Erdoğan'la birlikte olduğunu anlattı.
Erdoğan, o zaman oraya hiçbir dünya ülkesi ile uluslararası kuruluşun gelmediğine işaret ederek, şöyle devam etti:
"STK'larımızla Kızılay, AFAD ile gittik. O gidişimizin anlamlı bir şeyi de şuydu, dedik ki 'bizim burada büyükelçiliğimiz yok, burada büyükelçilik kurmamız lazım' dedik. O zaman bize 85 dönüm bir arazi, Somali yönetimi söz verdi. 85 bin metrekarelik bir alanda, şu anda bizim dünyadaki en büyük büyükelçiliğimiz Somali'dedir. Dünyanın en güçlü ülkelerinin orada büyükelçilik binası yok. Havaalanında konteynerler içinde büyükelçilik binaları var. Amerika'nın, İngiltere'nin öyle. Gelip de orada büyükelçilik binası, bugüne kadar yapmadılar ve ama biz yaptık ve biz orada şu anda Somali ordusuna eğitimi falan orada biz veriyoruz. Niye? Yoksa Somali yönetimini teröre kurban edeceksiniz. Orada Eş Şebab var, onlara mı bırakalım. Bir taraftan DEAŞ meaş diyoruz. Oranın DEAŞ'ı da Eş Şebab. Peki bunlara nasıl destek vereceğiz. Biz verdik, Kızılayımız, AFAD'ımız daima orada. Hastaneler yaptık, okullar yaptık. Hastanelerimizde, okullarımızda devamlı oradayız. Niye? Elimizi uzatacağız."
Erdoğan, Eş Şebab'ın oradaki özelliğinin farklı olduğunu, örgütlerin oraların meclislerine dahi dolaylı yollardan sızdıklarını aktararak, bunların aşılabilmesi için oradaki yönetimleri güçlendirmeleri gerektiğine vurgu yaptı.
"Bedelini o teröristlere ödeteceğiz"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bunun için de dünyanın oralarda diplomatik temsilciliklerini açması gerektiğine dikkati çekerek, "Afganistan'da da neden sonra ancak bu tür büyükelçilikler vesaire açılmıştır. Ama bakın o günden bu güne hala Afganistan'da bombalamalar duruyor mu? Durmuyor. Örgütler hala icraatlarına devam ediyor ama oralardaki yönetimlerin güçlendirilmesi lazım ki onlar da terörle mücadeleyi daha rahat yapabilsinler, yoksa işler öyle kolay değil, zor." ifadelerini kullandı.
Terörle mücadelede bayağı kabiliyetleri bulunduğunu söyleyen Erdoğan, "Bugün bizim 7 şehidimiz var. 7 Mehmedimiz şehit oldu. Duracak mıyız? Durmayacağız. Onlar bizden 7 şehit alacak, biz onlardan 700 tane teröristi öldüreceğiz, üzerine üzerine gideceğiz. Kesinlikle durmak yok. Terörün bedelini onlara, o teröristlere ödeteceğiz ve bunda kararlıyız. O insanların da bizim bu tecrübemizi görerek mücadelelerini ona göre sürdürmeleri lazım." dedi.
"Oraya bizi Suriye halkı, davet etti"
Birleşmiş Milletler konuşmasında büyük devletlerin teröre destek verdiğine vurgu yaparak "Bir gün o terör gelir ve sizi vurur" ifadeleri hatırlatılan Erdoğan, şunları söyledi:
"Suriye'de 19 bin tır silah, mühimmat, araç, gereç, oradaki terör örgütlerine getirildi. Kim tarafından? Amerika tarafından. 3 bin kargo uçak, silah, mühimmat, araç, gereç oraya getirildi. Şu anda Suriye'nin kuzeyinde 22 tane Amerika'ya ait üs var. Bunlar güçlendiriliyor, neyle güçlendirilecek. İşte bu getirilen silah, mühimmat, araç, gereç, bunlarla. Benzer şekilde 5 üs de Rusya'nın var. Bütün bunlar acaba niçin buralarda kuruldu, niçin bunlar var? Bir taraftan lafa geldiği zaman 'Suriye'nin toprak bütünlüğü' diyeceksiniz. Öbür taraftan getirip 22 tane üssü orada kuracaksın. Öbür taraftan 'Deyrizor petrollerini kim paylaşacak, nasıl paylaşacak?' bunların hesabını yapacaksın. Öbür taraftan Suriye fakirlik, garip gureba böyle bir durumun içerisinde diyeceksin, ondan sonra da bize 'burayı terk etmeniz lazım' diyeceksin. Hayır, biz orayı terk etmeyeceğiz. Ne zaman ki Suriye halkı seçimlerini yapar, seçimlerini yaptıktan sonra biz Suriye'yi sahiplerine terk eder, oradan ayrılırız ama şu anda Amerika'yı oraya devlet davet etmedi ama Amerika orada. Rusya'yı devlet davet etti. Biz de diyoruz ki burada sulhü sükun sağlansın, çünkü oraya bizi Suriye halkı, davet etti. 'Bizi kurtarın' dediler, 'gelin' dediler. İdlip'te İdlip halkı bizi davet etti. Afrin'de öyle. Biz onların daveti üzerine buralara gittik çünkü nerede bir mazlum varsa biz elimizden geldiği kadar orada yardıma koştuk, koşmaya devam edeceğiz."
Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, devlet destekli terör karşısında uluslararası bir mekanizma kurmanın mümkün olup olmadığı sorusu üzerine, bunun mümkün olduğunu söyledi.
Bunun da en önemli mekanizmasının Birleşmiş Milletler olduğunu aktaran Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nden alınacak kararlarla burada bu adımları atmak mümkün. Birçok yerde mesela bizler geçmişten bugüne Somali'de, Kosova'da Türkiye'ye birçok görevler verildi. Bu görevler bize verildiği zaman da biz gittik görevlerimizi yaptık. Benzer bütün bu noktada devlet terörü estirenlere karşı BM'nin alacağı kararlarla birçok adımlar atılabilir. Bunun da bana göre ana mercii, Birleşmiş Milletler'dir, Birleşmiş Milletler Güvenik Konseyi'dir. Mesela Kudüs konusunda bir adım atıldı. Kim attı, bu adımı? Birleşmiş Milletler attı. Bizler müracaatımızı yaptık bunun sonucuna Birleşmiş Milletler oylamasını yaptı ve bu oylama neticesinde de Kudüs'le ilgili karar istediğimiz doğrultuda çıktı. Bu kararı istemeyenler olabilir. Nitekim istemediler. O zaman Amerika'nın yanında 7 ülke yer aldı ama bunun karşısında 127 ülke bizim önergemizi destekledi ve böyle bir karar çıktı."
"Bir gasp söz konusu"
Erdoğan, Amerika'nın büyükelçiliğini Kudüs'e taşımasından herhangi bir zarar görmeyeceklerini ifade ederek, şunları söyledi:
"Ama insanlık bunu çok iyi biliyor ve kaydediyor çünkü orası 3 dinin başkentidir ve 3 dinin orada hakkı var, hesabı var. Temeline bakarsak orada aslında Müslümanlar ve Hristiyanların özellikle bir altyapısı var. Orayla ilgili çok çalışmalarım var. Belediye başkanlığından itibaren oranın özellikle yeraltı çalışmalarını yaptırdım ve o çalışmayla da nereden nereye geldiğimizi gösteren kitapçıklar hazırlattık. O zaman ilgili mercilere gönderdim ama şu anda orada bir gasp söz konusu. Sene 1948 Filistin'in toprak bütünlüğü neydi, İsrail'in neydi. Sene 2018 şu anda Filistin'in toprak bütünlüğü ne, İsrail'in ne. Tam tersine döndü. Yani 1948'deki Filistin maalesef şu anda yok o zamanki İsrail, şu anda yok tam değişti. Şu anda İsrail devasa büyüdü, Filistin de devasa küçüldü. Bu tabloları adalet anlayışının olduğu bir dünyanın çözmesi lazım, seslendirmesi lazım. İşte o yüzden söylüyorum, Birleşmiş Milletler'in ciddi bir reforma ihtiyacı var."
AB için referandum mesajı
TRT World Haber, Program ve Görsel Direktörü Fatih Er'in sorularını yanıtlayan Erdoğan, "AB sonuna yaklaşıyor mu " sorusuna karşılık, kendisinin de o işaretleri gördüğünü söyledi.
"Bir an önce yaklaşılsa da biz de kendi istikametimizi çizsek diye düşünüyorum" diyen Erdoğan, şöyle devam etti:
"Sene 63, sene 2018, hala bizi oyalıyorlar. Böyle bir zulüm olmaz ya böyle bir zulüm olmaz. Hiçbir alanda bizimle mukayese edilemeyecek ülkeler AB'ye üye yapıldı. Kopenhag Kriterleri denildiği zaman biz bu kriterlerin neredeyse hepsini yerine getirdik ama bunlarla yakından uzaktan alakası olmayanlar şu anda üye. Türkiye ile ilgili olarak bakıyorsunuz sudan sebeplerle bizim karşımıza geliyorlar. Diyoruz ki, 'Bakın içinizde en kıdemli Başbakan, Cumhurbaşkanı benim. Bu sürecin içinde, AB üyelerinden bir çoğu burada yoktu ve zirve toplantılarına katılırdım AB'de.' Mesela o zaman Fransa'nın Başkanı Chirac, Almanya'nın Şansölyesi Schröder oturur konuşurduk. Tabii isim vereceğim artık kusura bakmasın, Sarkozy, Fransa'nın başına geldi, Şansölye Merkel de Almanya'nın başına geldi. Onlar geldikten sonra Liderler Zirvesini kaldırdılar. Bizim de o an itibariyle bir fasılda, aç kapa yapıldı, diğer fasıllara hiç girilmedi. Yeni bazı kararlar aldılar. Dediler ki, 'Bundan sonra bu fasılların açma kapaması yapılmayacak.' E ne yapılacak? 'Sadece açma. Lider de katılmayacak.' Peki o zaman neyi biz konuşuyoruz ve müzakere edeceğiz, kim müzakere edecek? Türkiye ile ilgili olarak, AB'de önünün açık olduğuna dair bir emare yok ve bize devamlı nasihat çekiyorlar. Nasihatleri şu, 'Size biz şöyle farklı bir uygulama yapalım. Bu farklı uygulama ile Türkiye'yi buraya alalım. Biz de diyoruz ki, 'olmaz' Şimdi son seyahatimde ABD'de birkaç AB başkanına onu söyledim, 'Siz beni yoruyorsunuz, ben de sizi yoruyorum. Alacaksanız alın, almayacaksanız söyleyin biz yolumuza gidelim, siz de yolunuza gidin. Yormayalım birbirimizi. Ama bunlar ne yormaktan bıkıyor.... Sayın Merkel'e de onu söyledim, 'Ya almayacaksanız bize söyleyin,biz kendi siz de kendi yolunuza aynı devam edelim. Yani almayacağız da demiyorlar."
"AB'ye katacağımız çok şey var"
Erdoğan, "Türkiye'nin AB'nin bütünlüğünü korumaya yönelik bir önerisi var mı?" sorusuna şöyle cevap verdi:
"Niye olmasın, biz AB'yi parçalama için yaratılmadık. AB ne kadar güçlü olursa biz de o kadar güçlü oluruz. Bizim AB'ye katacağımız çok şey var onların da bize katacağı çok şey olabilir. Bu mantıkla giderse bize düşen de yarın gazetelere iyi bir başlık olur.... Bize düşen de herhalde 81 milyona gitmek 81 milyon ne karar veriyor ona bakmak."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, AB'deki İslamafobi ile ilgili olarak, şunları kaydetti:
"Bu işin tarihi var, yok dersek kendimizi aldatırız. Yaşadığım çok şey var da bunları burada konuşmam doğru değil. Bize çok açık net söylenenler var ama burada bunu konuşamam. Çünkü her doğru her yerde konuşulmaz. Öyle bir köşeye sıkıştırma gayreti içine giriyorlar ki söyledikleri çok enteresan. 'Nüfusunuzun çok olması sebebiyle almıyoruz.' Halbuki doğru konuşmuyorlar, yalan. Bu kadar nüfusu çok olanlar var. Doğruyu söyleyin, onu söyleyemiyorlar, onu biz biliyoruz. Bu doğruyu bir Fransız Dışişleri Bakanı söyledi ama ben onu burada söyleyemeyeceğim. Vakti geldiği zaman onu açıklayacağım. Çünkü onun da açıklanması lazım, işin aslı orada. Ne zaman? Referandumu yapalım ondan sonra. Parti Genel Başkanı olarak şöyle arkadaşlarımla da masaya yatıralım ondan sonra 'tamam' denildiği anda hemen adımımızı atarız. Bir de mart seçimleri var. Türkiye artık geçmişte olduğu gibi değil. Şimdi öyle Avrupa ülkeleri var ki bakıyorsunuz bir seneye 2-3 referandum sıkıştırıyor. Referandumlara da aslında alışmamız lazım. Yeni sistem bunları getirmiş olacak."
"Ekonomik savaşın karşısında pes etmeyeceğiz"
"Silahlı İnsansız Hava Araçları'nda çok daha büyük tonaja sahip inşallah üretim geliyor"
"Türkiye, yalnız da bırakılmadı Sayın Cumhurbaşkanım, özellikle ABD'nin Türkiye'ye ekonomik saldırılarının ardından gerek Avrupa Birliği'nden gerek diğer ülkelerden Türkiye o desteği buldu..." şeklinde araya girilmesi üzerine Erdoğan, şöyle devam etti: "Söylediğim ülkelerle münasebetlerimizde yani Çin olsun Rusya olsun bu arada Almanya, Fransa, tüm buralarla ilişkilerimiz olsun, İngiltere, buralarla ilişkilerimiz olsun, bu ilişkilerimizi şu anda artırarak devam ettiriyoruz ve ilgili Bakan arkadaşlarım, tüm bölgeyi başta Katar olmak üzere, oraları dolaştılar. Bunları devam ettiriyoruz, devam ettireceğiz. Aynı şekilde birçok bölge ülkeleriyle bu görüşmelerimiz yine devam ediyor. Tabii çok da ileri bir noktada malum, bizim şu anda savunma sanayine yönelik adımlarımızın tırmanması, o da birilerini rahatsız ediyor. Mesela, bizim nükleer enerjiye yönelik attığımız adımlar var. Bunun bir tanesi şu anda Rusya ile yaptığımız nükleer enerjidir, bir diğeri inşallah şu anda Çin ile atacağımız bir adım var, olur ki Japonya ile yaptığımız görüşmeler var, yıl sonuna kadar kararını vereceğiz. Bunlar tabii nükleer enerjide bizim çok çok güçlü bir altyapı potansiyeline sahip yatırımlardır."
Türkiye'nin yıllarca ABD'den insansız hava aracı alamadığını hatırlatan Erdoğan, şöyle konuştu: "Hani bizde bir söz var ya kötü komşu ev sahibi yapar diye, bu sefer bizim kendi girişimcilerimiz tuttu İnsansız Hava Aracı'nı da yaptı, Silahsız İnsansız Hava Aracı'nı da yaptık, Cerablus'ta da Afrin'de de ve şu anda içeride de bizim bu Silahlı İnsansız Hava Araçlarımız terörle mücadelede çok ciddi neticeler alıyor. Kurtulduk artık, onlara muhtaç olmaktan sıyırdık. Şimdi inşallah çok daha güçlüsü geliyor. Adımlar atıldı. Netice iyi olacak. Silahlı İnsansız Hava Araçları'nda çok daha büyük tonaja sahip inşallah üretim geliyor." diye konuştu.
TEKNOFEST organizasyonuna değinen Erdoğan, "Bunların hepsi bir şeyin işaretidir. Artık işaret fişeği atıldı. Gerisi gelecek." dedi.
"Konvansiyonel silahlarla 1 milyon Suriyeli öldü"
Şunu bir defa kaydetme lazım 1915’te alınan bir karar var. Orada alınan kararla kimyasal silahlar yasaklanmış. Ben de diyorum ki bir insanın canını alıyorsa hangi araç olursa olsun bunun karşısındayım. Konvansiyonel silahlarla 1 milyon Suriyeli öldü. Kimyasal silahlarla aldatmayın.