Oğuzhan Saruhan Sosyal Medya Danışmanı - Yazar
Hiç şüphesiz dünya her geçen gün biraz daha değişiyor. Bu değişimle birlikte insanların davranışları, tüketim alışkanlıkları, düşünceleri ve söylemleri de değişimlere uğruyor elbette. Teknolojik gelişmelerle birlikte en büyük değişimlerden biri de mecralarda gerçekleşiyor. İnsanlık tarihi süresince iletişim aracı olarak birçok mecra kullanıldı. Mağara duvarlarından akıllı telefon ekranlarına kadar sayısız araç mesaj, fikir, hikâye aktarım aracı olarak aktif bir şekilde işlev gördü. Teknoloji ya da dijital çağ olarak adlandırılan bu çağda ise iletişim araçları insanlık tarihinin en gelişmiş ve modern halini aldı. Dijital çağ insanları artık birkaç saniye içerisinde mesaj, fikir veya hikâyelerini binlerce insana iletebiliyorlar. Bu mesajların hızlıca iletilmesine olanak sağlayan mecralardan biri de hiç şüphesiz Twitter.
Twitter, 21 Mart 2006 tarihinde Jack Dorsey ve on üç arkadaşının San Francisco’da yedikleri bir yemek sırasındaki beyin fırtınasından doğdu. Jack Dorsey’in, SMS yoluyla küçük gruplara o anda ne yaptıklarını anlatabilecekleri bir proje fikrinden doğan Twitter’ın logosu olarak bir kuş kullanıldı. Çünkü kuşlar cıvıldıyordu. Dorsey ve arkadaşları da insanların Twitter’da cıvıldamalarını istiyordu. Kuşa, Bolton Celtics takımının eski oyuncularından Larry Bird’in isminden esinlenerek Larry ismi verildi.
TEKNOLOJİ DÜNYASININ ÇILGIN ÇOCUĞU
Dünya genelinde 436 milyon kullanıcısı bulunan Twitter’ı, Türkiye’de 16 milyon kişi kullanıyor. Dünyanın en hızlı haber mecrası olarak adlandırabileceğimiz Twitter’ın ismini son günlerde sıkça duymamızın sebebi ise yeni sahibinin Elon Musk olması. Tesla ve SpaceX’in CEO’su Elon Musk, 44 milyar dolara Twitter’ı satın alarak patronluk koltuğuna oturdu.
Peki, Elon Musk Twitter’ı satın alarak neyi hedefliyor? Yaklaşık 270 milyar dolar serveti ile dünyanın en zenginler listesinin birinci sırasında yer alan Elon Musk için Twitter bir oyuncak mı olacak yoksa yine kendisinin de söylediği gibi bu mecrayı daha fazla ifade özgürlüğü aracı olarak mı kullanacak?
ALAMETİFARİKASI ETKİ GÜCÜ
2006 yılında kurulan Twitter, kullanıcı sayısı bakımından hiçbir zaman beklenen başarıyı gösteremedi. Mark Zuckerberg tarafından 2004 yılında kurulan Facebook’un yaklaşık 3 milyar kullanıcısı varken Twitter kullanıcı sayısı 436 milyon. Hatta 2016 yılında kurulan TikTok bile çok kısa sürede Twitter kullanıcı sayısını geçerek şu an 1 milyar kullanıcı sayısına ulaştı. Ama Twitter’da olup diğer hiçbir mecrada olmayan çok önemli bir ayrıcalık var: Etki gücü!
Facebook yüksek kullanıcı yaş ortalamasından dolayı tabiri caizse ‘amca, teyze’ platformuna dönüştü. Instagram kullanıcıları genellikle tatil, yemek ve eğlence fotoğrafları paylaşırken, TikTok içerikleri güncel akım videolarından oluşuyor. Twitter’da ise güncel konular konuşuluyor. Rakip platformlara kıyasla kullanıcı sayısı az olmasına rağmen Twitter’ın kullanıcı kitlesi, kabul etmek gerekir ki daha kaliteli içerik üretiyor.
Twitter’ın çok daha az kullanıcısı var, ancak bunların yüksek konsantrasyonunun siyasi veya sosyal etkileri var. İş dünyasının öncü isimleri, politikacılar, sanatçılar, ünlü isimler, gazeteciler, gündem hakkında yorum yapan insanların aktif olarak kullandığı ve daha da önemlisi aktif bir şekilde katılım gösterdiği tek mecra Twitter. Bu da Twitter’ı rakiplerinden ayıran en büyük özelliği.
Fikir sahibi eğitimli kullanıcıların daha yüksek konsantrasyonu, Twitter’ın içeriğinin dünya çapında genişletilmiş bir erişime sahip olduğu anlamına da geliyor. Örneğin, artık siyasetçiler herhangi bir konu hakkında medyaya açıklama yapmak yerine Twitter hesaplarından paylaşım yaparak milyonlarca insana mesajlarını iletebiliyor.
DUYGUSAL UYARIMI YÜKSEK
Twitter ayrıca duyguları hızlı bir şekilde harekete geçiren sosyal medya platformlarının başında geliyor. Twitter’ın yaptığı araştırma, Tweet paylaşmanın nabzı artırdığını, terlemeye neden olduğunu ve gözbebeklerini irileştirdiğini ortaya koyuyor. Beynin duygusal olarak uyarılmasıyla ilgili göstergelere bakılırsa Tweet paylaşmak ya da bir Tweet’i retweet (RT) etmek, internette sadece sörf yapmaya göre yüzde 75 daha fazla etkili. Sadece ana sayfadaki Tweet’leri okumak bile yüzde 65 daha fazla duygusal uyarım sağlıyor. Bu da Twitter’ın mesaj yaymak kadar duygusal bağlar oluşturma konusunda da çok etkili olduğunu gösteriyor.
Twitter’da bağ veya etki oluşturmak için politikacı ya da yüksek etkileşimli bir kullanıcı olmaya da gerek yok. Herhangi bir güncel konu hakkında topluluk oluşturmak ya da var olan bir topluluğa dahil olarak fikir beyan etmek, Twitter’da çok kolay olduğu için sıradan bir vatandaş da yaşadığı bir problemi ülke gündemine sokup büyük etki oluşturabiliyor.
Twitter’ın alametifarikası olan “Etki Gücü”nün yeni patronu Elon Musk’la birlikte nasıl bir yol izleyeceği ise en merak edilen konulardan biri. Musk da elbette bu etkinin farkında. Twitter’daki bu etkinin siyasetten ekonomiye, ülkelerin egemenlik haklarından halkların yaşayış tarzlarına kadar birçok konuyu etkilediğini de biliyor. Bu sebeple de yaptığı açıklamalarda ifade özgürlüğünü en üst seviyeye çıkaracağını söylüyor.
Elon Musk’la birlikte Twitter’ın bu “etki gücü”nün nasıl değişeceğini elbette bugünden bilmek imkânsız. Ama iki ihtimal var. Birinci ihtimal; Twitter tek bir kişinin oyuncağına dönüşebilir ve bu da Twitter’daki kaotik ortamın alevlenmesini sağlar. İkinci ihtimal ise Twitter daha demokratik bir platforma dönüşür; her görüş ve inanıştan insan için mükemmel bir fikir beyan etme platformu olur. Önümüzdeki dönemlerde bu senaryolardan hangisinin gerçekleşeceğine hep beraber şahit olacağız.
TRUMP GERİ DÖNECEK Mİ?
Bilindiği üzere ABD eski Başkanı Donald Trump’ın Twitter ve Facebook gibi sosyal medya hesapları, 6 Ocak 2021’de yaşanan Kongre baskınının ardından “baskını teşvik ettiği” gerekçesiyle tamamen kapatılmış, söz konusu karar ise ifade özgürlüğünü engellediği iddiasıyla ABD’de geniş tartışmalara neden olmuştu.
İki büyük sosyal medya platformundan yasaklanan Trump, daha sonra neredeyse tüm sosyal medya platformlarından da aynı muameleyi görmüş ve hiçbir mecrada görüşlerini paylaşamamıştı.
Tüm sosyal ağların kara listesine giren Trump da görüşlerini paylaşabilmek için kendi sosyal medya plaftormunu kurdu. Truth ismini verdiği sosyal medya platformunu aktif bir şekilde kullanan Trump, görüşlerini bu mecra vasıtasıyla paylaşmaya devam ediyor.
Elon Musk’ın Twitter’ı satın almasından sonra Twitter’a dönüp dönmeyeceği merak edilen Trump, Twitter’a dönmeyeceğini açıkladı. Trump yaptığı açıklamada, “Twitter’a dönmeyeceğim, Truth platformunda kalacağım. Umarım Elon, Twitter’ı satın alır çünkü o Twitter’ı geliştirecektir, o iyi bir adam, ancak ben Truth’ta kalacağım.” ifadelerini kullandı.
Elon Musk ise iki gün önce Financial Times tarafından çevrim içi gerçekleştirilen bir etkinlikte Trump’a getirilen yasağa ilişkin “Bu ahlaki açıdan kötü ve aptalca bir karardı. Donald Trump’ı yasaklamak doğru değildi, bu bir hataydı” diyerek uygulanan yasağı kaldıracağını ifade etti.
Musk’ın son açıklamasından sonra Donald Trump geri döner mi dönmez mi bilinmez. Söz konusu isim Trump olunca kesin bir kanıya varmak pek mümkün olmuyor. Bunu zamanla hep beraber göreceğiz.
GEÇİCİ CEO MUSK OLABİLİR
Elon Musk sonrası Twitter’ın CEO koltuğuna kimin oturacağı da merak edilen konuların başında geliyor. Şu an itibarıyla Twitter CEO’su kartvizitini cebinde taşıyan Parag Agrawal, koltuğunu yeni patron Elon Musk’a bırakabilir. Konuya yakın bir kaynak, satın alma anlaşması için fonu temin etmeye bir adım daha yaklaşan Musk’ın şirketi devralma işlemi tamamlandıktan sonra Twitter CEO’luğunu geçici olarak yapacağını belirtiyor.
Geçtiğimiz günlerde Twitter’da yaptığı bir paylaşımda “Twitter’ı maksimum eğlenceli hale getirelim!” diyen Elon Musk’ın, Twitter’ı daha kaliteli bir mecra haline getirmek için gerçekleştirmek istediği birkaç değişiklik var.
FARKLI GELİR MODELLERİ OLUŞTURMAK
Twitter, kullanıcı sayısında olduğu gibi gelir sağlama konusunda da hiçbir zaman istenilen seviyeye gelemedi. Resmi kayıtlara göre Twitter, 2010 yılından bu yana geçen 12 mâli yılın sadece 2’sinde kâr açıklayabildi (2018’de 1.2 milyar dolar, 2019’da 1.4 milyar dolar net kâr). Bu 12 yılın 10’unu zararla kapatan Twitter, en son 2021 yılında ise 221 milyon dolar zarar etti. Twitter’ın 2010-2021 yılları arasındaki toplam zararı 1.3 milyar doları aştı.
2010 yılında sadece 28 milyon dolarlık gelir elde edebilen Twitter, bu rakamı 2021 yılında 5 milyar doların üzerine çıkardı. Ancak aynı dönemde Facebook’un, gelirlerini 2 milyar dolar seviyesinden, 118 milyar dolara çıkardığını da unutmayalım.
Elon Musk’ın muhtemelen kafa yoracağı en önemli maddelerin başında farklı gelir modelleri oluşturarak Twitter’ı kâr eden bir şirket haline getirmek olacak. Twitter’ın daha kârlı bir şirket olması için planlar yapan Musk, Twitter’ı şirketler, hükümetler ve siyasiler için ücretli bir hale getirebilir.
Şirketi satın almasından sonraki 6 ay içinde 1000 çalışanı işten çıkaracağı da konuşulan Musk’ın kârlılığı artırmak için aksiyon alabileceği başlıklar şu şekilde: Yönetim kurulunun maaşlarını kesmek, bazı özellikleri ücretli yapmak ve farklı reklam modelleri oluşturmak.
İÇERİK DENETİMİNİN GEVŞETİLMESİ
Twitter’ı “İfade özgürlüğü, işleyen bir demokrasinin temel taşı ve insanlığın geleceği için hayati önem taşıyan konuların tartışıldığı dijital şehir meydanı” olarak tanımlayan Elon Musk, bu mecrayı daha özgür bir mecra haline getirmek istiyor. Twitter’dan yaptığı bir açıklamada, “Twitter’ın halkın güvenini hak etmesi için, politik olarak tarafsız olması gerekir. Bu, etkin bir şekilde aşırı sağı ve aşırı solu eşit derecede üzmek anlamına gelir.” diyen Musk’ın, Twitter’da daha gevşek bir moderasyon için baskı yapabileceği konuşuluyor.
BOT HESAPLARLA MÜCADELE
Twitter kullanıcılarını en rahatsız eden konuların başında bot kullanıcılar ve sahte gündemler geliyor. Twitter kullanıcıları gibi Elon Musk da bu durumdan oldukça rahatsız. Musk, Twitter’daki spam sorununu sinir bozucu olarak nitelendiriyor. Hatta önceki aylarda Twitter’dan konuyla ilgili bir şeyler yapılması için çağrıda bulunmuş ve “Bu daha ne kadar devam etmeli?” diye sormuştu. Bot hesaplar, otomatik mesajlar atarak çeşitli konuları gündemde tutmak için kullanılıyor. Maalesef Twitter’da bu amaçla kullanılan milyonlarca bot hesap bulunuyor. Bu bot hesaplar tek bir tıkla ülkelerdeki ya da dünyadaki gündemi değiştirebiliyor.
Elon Musk, Twitter’ı aldıktan sonra verdiği bir röportajda “En önemli önceliğim spam ve dolandırıcılık botlarını ve Twitter’daki bot ordularını ortadan kaldırmak. Ürünü çok daha kötü hale getiriyorlar” dedi. Musk, son açıklamasında da spam botlarını yenerek ve tüm gerçek insanların kimliğini doğrulayarak Twitter’ı her zamankinden daha iyi hale getirmek istediğini söyledi. Bot olmayan bütün gerçek kullanıcılara ‘mavi tik’ gelebileceği belirtiliyor.
ALGORTİMA DEĞİŞİKLİĞİ
Elon Musk, Twitter’ın toplumu şekillendirmede önemli bir rol oynadığını çok iyi biliyor. Bu sebeple de Twitter’ın kullandığı algoritmanın da çok önemli olduğunun farkında. Algoritmalar Twitter kullanıcılarının hangi içerikleri görüp görmeyeceğine karar veren sistemlerdir. Elon Musk bu algoritmaların açık kaynak (open sources) olması ve kodlarının Github’da olması gerektiğini, böylece insanların hataları arayabileceğini ve değişiklik önerebileceğini de düşünüyor.
DÜZENLEME BUTONU
Twitter kullanıcılarının belki de en çok istediği değişikliklerden biri de “Düzenleme Butonu”. Şu an Twitter’da paylaşılan bir Tweet’te düzenleme yapmak imkansız. Ama Elon Musk’la birlikte bu konunun da çözüme kavuşacağı düşünülüyor. Twitter’a gelecek “Düzenleme Butonu” sayesinde kullanıcılar en azından temel yazım hatalarını veya yanlış bilgileri, bağlantıları düzeltebilecekler.