Tayland'ın Phuket adasında yaşayan oyuncu Leyla Bilginel, bir sivri sineğin ısırması sonucu hastanelik oldu. Dang humması (Dengue Fever) tanısı konulan Bilginel yaşam mücadelesi veriyor. Hastaneye kaldırılan Bilginel'in tedavisi sürüyor.
Dang humması (Dengue Fever) nedir?
Dang, flaviviridae familyasından bir flavivirüs olan dengue virüsün neden olduğu bir hastalıktır. Dang humması şiddetli grip benzeri hastalık semptomlarına neden olan, sivrisinekler tarafından yayılan bir enfeksiyon hastalığı. Potansiyel olarak ölümcül komplikasyonlara yol açabilir. Sıtma ile karıştırılan Dang humması, Dünya Sağlık Örgütüne göre dünya nüfusunun beşte ikisini risk altına alıyor. Tropikal ve subtropikal iklimlerde ve bazı Asya ülkelerinde önde geliyor. Dang ateşi, kırılmış gibi kemik ağrılarına neden olduğu için ’kırık kemik humması’ olarak da biliniyor. Etkeni flavivirüs ailesinden Dang virüsü olan hastalık etkeni virüsün 4 tipi var. Bir tipiyle hastalık geçirenler diğer tipleriyle de tekrar hastalanabiliyor.
Dang virüsü nasıl bulaşıyor?
Sivrisinek ısırmasıyla bulaşan hastalık, aedes cinsi sivrisinekler tarafından taşınıp bulaştırılıyor. Bu sivrisinek göreceli olarak temiz su kaynaklarını tercih ettiğinden evlerde su basmaları, kanalizasyon boruları gibi yerler bu türün yerleşimi için ideal olabiliyor, bu nedenle salgınlarda kentsel yayılım da gözlenebiliyor. Enfekte sivrisineğin ısırmasıyla Dang virüsü deriden giriyor, kana karışıyor ve ateşin yükselmesinden 24 saat sonra hastaların kanında bol miktarda bulunuyor.
Dang hummasının belirtileri nelerdir?
Dünya Sağlık Örgütü’nün son sınıflandırmasına göre Dang enfeksiyonları 4 klinik tipte ortaya çıkabiliyor:
Tanımlanamayan ateş veya viral sendrom
Klasik Dang ateşi
Dang hemorajik ateşi
Dang şok sendromu
Dang hemorajik ateşinde tablo, diğer semptomlarla birlikte 2-7 gün süren bir ateş ile karakterize edilebilir. Ateşin düşmesini takiben inatçı kusma, şiddetli karın ağrısı ve nefes almada zorluk gibi belirtiler gelişebiliyor. Bunlar periferal damarların geçirgenliğinde aşırı artışa bağlı olarak karın ve akciğer zarı boşluklarında sıvı toplanmasıyla sonuçlanacak 24-48 saatlik bir periyodun başlangıç işaretleri. Eğer tedavi ile düzeltilemezse dolaşım yetmezliği ve şok ile hasta kaybedilir.
Dang ateşinin akla getirilmesinde şu öykü ve bulgular yol gösterici olabiliyor: Ani başlangıçlı en az 2-7 gün süren akut ateşli hastalık. Baş ağrısı, göz arkasında ağrı. Kas ve eklem ağrıları. Döküntü ve kanama bulguları (burun kanaması, dişeti kanaması, cilt altı kanaması.) Aynı yer ve zamanda Dang vakalarının bulunması ve temas öyküsü. Endemik bölgeye seyahat öyküsü.
Nasıl teşhis ediliyor?
Klinik muayene ve kan tetkikleriyle tanı konuyor. Virüs hastalığın 5. gününe kadar kandan izole edilebiliyor. Dang hastalarında HIV tarama testleri yanlış pozitif sonuç verebiliyor. Hastalığa özel bir tedavi yok. Semptomlara yönelik tedavi uygulanıyor.
Kimler risk altındadır?
Dang hastalığı birçok ülkede, Doğu Akdeniz, Afrika, Hindistan ve Uzakdoğu’da ayrıca Hawai ve Karayip adalarında, kısmen Amerika Birleşik Devletleri’nin güney eyaletleri ve Avustralya’da görülüyor. Türkiye’ye komşu Ortadoğu ülkelerinde Dang virüsü 1 ve 2 serotipleri bulunuyor. Buralara seyahat edecek yolcular için risk var. Yıl boyunca vakalar görülmekle birlikte, vaka yoğunluğu yağışın bol olduğu yıllarda artıyor.
Korunmak için ne yapılmalıdır?
Korunma yöntemlerinin başında sivrisinek ısırıklarına karşı alınacak önlemler geliyor. Kapalı giysiler, sivrisinek kovucular, cibinlik, korunmuş ve klimalı odalar tercih edilebilir. Dang ateşi için aşı çalışmaları devam ediyor.
Dang Humması aşısı var mı?
Dang humması aşısı mevcut değildir. Dang hastalıklarının olduğu yerlerdeki yolcular, gündüzleri ve geceleri sinek ısırmasına karşı önlem almalıdırlar.