Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde (BEAH) yaklaşık 1,5 yıl önce göreve başlayan hematoloji uzmanı Dr. Can Özlü, acil durumlarda kan ihtiyacının karşılanmasında sorun yaşandığını görünce harekete geçti. Aynı hastanede Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanı olan Dr. Sami Engin Muz ve Erzurum Teknik Üniversitesi 4'ncü sınıf öğrencisi ve İHA operatörü Sefa Yangal ile birlikte drone projesi hazırladı. Yaklaşık 1,5 yıl ar-ge çalışması yapan 2 doktor ve İHA operatörü yaklaşık 4,5 kilogram ağırlığında 25 kilometre uçuş mesafesine sahip, 20 ünite kan taşıyabilen drone geliştirdi. Yüzde 80 yerli üretim olan cihazı 3,5 aydır test eden ekip, Türkiye'de ilk olan cihazı tanıttı.
Acil durumlarda kan göndermede sıkıntı yaşanıyordu
BEAH'a ait helikopter ambulans pistinde 'Hızır' adını verdikleri kan taşıma drone tanıtan hematoloji uzmanı Dr. Can Özlü, "Erzurum BEAH, kan ve kan ürünlerinin ana merkezi. Buraya bağlı 4-5 hastane bulunuyor. Göreve başladığım zaman ihtiyaç olan hastaneye kan gönderdiğimiz zaman bazı sorunlar olduğunu gördüm. Kan arabayla belirli zamanlarda gidiyordu. Acil göndermek gerektiğinde hasta yakınına veremiyoruz, rink yok sıkıntı olabiliyordu. Bu boşluğu doldurmak için KBB Uzmanı Dr. Sami Engin Muz ve İHA operatörü Sefa Yangal ile bu projeyi geliştirdik" dedi.
Hızır adında drone geliştirdiler
Büyükşehirlerde trafik, kırsalda ise coğrafi ve iklim koşulları sebebiyle kan ürünlerinin hızlı şekilde ulaştırılamadığını ifade eden Özlü, "Kanamalı, ağır travma olan, bıçaklanma yaralanma, trafik kazaları gibi durumlarda insanların hayatlarını kaybettiğini gördük. Kısa sürede müdahale olması gereken durumu saptadık. Bunun için 'Hızır' adını verdiğimiz drone geliştirdik. Türkiye'de ilk olan cihaz dünyadaki rakiplerine de farkatmış durumda. Biz drone sadece kan değil, tıbbi cihaz, ilaç gibi malzemelerde taşıma kapasitesine sahip. Medikal ürünleri de istenilen yere teslim edebileceğiz" diye konuştu.
Afetlerde ya da sıcak çatışma bölgelerinde de kullanılabilecek
Yaklaşık 100 bin liraya mal olan Hızır'ın afetlerde ya da sıcak çatışma bölgelerinde de kullanılabileceğine dikkat çeken Özlü, hastane yönetiminin Sağlık Bakanlığı'yla irtibata geçtiğini amaçlarının bu cihazı daha da geliştirmek olduğunu bildirdi. Özlü, solar sistemi ve güneş paneli sayesinde drone'un kendini şarz ettiğini söyledi.
KBB uzmanı Dr. Sami Engin Muz ise Hızır'ın, ihtiyaç ve talebe göre şehrin farklı bölgelerine hareket edebildiğini ifade ederek, “Kan merkezinde hazırlanan kan, kapsül içerisine yerleştirilerek Hızır'ın hangarına konuluyor. Hızır kodlanıp ihtiyaç sahibi olan hastanın yattığı hastaneye geliyor. Hastanedeki sisteme entegre şekilde gelen Hızır'daki kan hastaya ulaştırılıyor" dedi.
Hızır'ın yüzde 80 milli bir üretim olduğunu belirten İHA operatörü Sefa Yangal, doğal afetlerde veya askeri görevlerde kullanılabileceğini bildirdi. Tanıtım toplantısının ardından kan yüklenen Hızır, ilk uçuşunu gerçekleştirdi.