TBMM ve Asya Parlamenter Asamblesi (APA) Başkanı Mustafa Şentop, Antalya'da bir otelde düzenlenen APA 13. Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, Asamble'nin bir önceki genel kurul toplantısını 2019'da yine Antalya'da düzenlediklerini ve verimli istişarelerde bulunduklarını hatırlattı.
Salgın nedeniyle o tarihten bu yana buluşamadıklarını belirten Şentop, dün başlayan ve yarın da devam edecek "Değişen Uluslararası Dinamiklerde Çok Taraflılığın Güçlendirilmesi" temalı toplantıların, hayırlara vesile olmasını, halkların ve ülkelerin yararına sonuçlanmasını diledi.
Mustafa Şentop, son dört genel kurula ev sahipliği yapmalarının, Türkiye olarak Asya kıtasına ve Asambleye verdikleri önemin göstergesi ve bu platform üzerinde yürütülen parlamenter diplomasiye atfettikleri önceliğin de nişanesi olduğunu vurguladı.
Türkiye'nin, Asya'ya ve Asya'daki dostlarına muhabbetinin her mecrada artarak devam edeceğini dile getiren Şentop, "İlişkilerimizi geliştirme gayretimiz inşallah akamete uğramadan sürdürülecek" ifadesini kullandı.
Şentop, 2022'nin, dünyanın beşeri tarihi açısından önemli bir dönüm noktası olduğuna işaret etti.
Yapılan hesaplamalara göre 15 Kasım 2022'de tarihte ilk defa dünya nüfusunun 8 milyara ulaştığına dikkati çeken Şentop, "1950-2020 yılları arasında, üç katına ulaşan dünya nüfusunun günümüzde yüzde 60'lık kısmı da burada buluşmamıza vesile olan Asya kıtasında yaşamaktadır. En kalabalık on ülkenin beşi Asya ülkesidir. Coğrafyamızda, Anadolu'muzda artan nüfus, gelişimi ve hareketi simgeler, bolluk ve bereket getirir. Diğer yandan, bu nüfus artışının getirdiği ve getireceği fırsatlar ve bereket kadar zorluklara yol açtığının farkında olmamız ve zorlukları aşacak tedbirler geliştirmemiz gerekiyor." diye konuştu.
Şentop, ekonomik krizler, savaşlar, salgınlar, kuraklık, göç hareketleri, başta Batı dünyası olmak üzere tüm dünyada yükselen ırkçılık ve yabancı düşmanlığı, hibrit tehditler, uluslararası şirketlerin ulusal mevzuatların arkasından dolanma girişimleri, keyfi yaptırımlar, küresel güç savaşları ve denge arayışları gibi birçok eski ve yeni nesil meseleyle karşı karşıya olduklarını söyledi.
"Bütün terör örgütleriyle aynı kararlılıkla mücadele ediyoruz"
Birbirlerinin hem sonucu hem de nedeni olan grift sorunlarla ve değişen dinamiklerle baş etmek zorunda olduklarını bildiren Şentop, şunları kaydetti:
Şentop, bu vesileyle İstanbul Taksim'deki terör örgütü PKK/PYD'nin hain saldırısı sonrasında taziyelerini ileten dostlara bir kez daha teşekkür ettiğini dile getirdi.
"Göçe neden olan sorunlar kaynağında çözülmeli"
Terör, çatışma, savaş, şiddet, insan hakları ihlalleri ve zulüm nedeniyle yerlerinden edilenlerin sayısının dünya genelinde 100 milyonu geçtiğini kaydeden Şentop, "Yeni kitlesel göç riskleri ülkelerimizin güvenlik ve istikrarını tehdit etmeyi sürdürüyor. 2014'ten bu yana en fazla sığınmacı nüfusuna ev sahipliği yapan ülke olarak bu yükün uluslararası toplum tarafından maalesef hakkaniyete uygun şekilde paylaşılmadığını görüyoruz. Suriye'deki ihtilaf nedeniyle ülkeden kaçan milyonlarca Suriyelinin, sığınmacı olarak 11 yılını doldurmuş olması maalesef bu durumun açık bir göstergesini teşkil ediyor" değerlendirmesinde bulundu.
TBMM Başkanı Şentop, göçe neden olan sorunların kaynağında çözülmesinin öneminin, insani koşulların kritik bir hal aldığı Afganistan'da net şekilde görüldüğünü belirtti.
"Afganistan'da beklenen gelişmeleri göremiyoruz"
Başta düzensiz göç, terörizm ve uyuşturucu kaçakçılığı olmak üzere Afganistan'daki istikrarsızlıktan beslenen sorunların yaşandığına değinen Şentop, sözlerini şöyle sürdürdü:
Şentop, Afgan halkının bir an önce hak ettiği onurlu ve ümit dolu bir yaşama kavuşmasını arzu ettiklerini anlattı.
Türkiye'nin kardeş Afgan halkına başta insani yardımlar olmak üzere her alanda desteğini sürdüreceğini vurgulayan Şentop, "Bölgede diğer bir sorun Myanmar'daki insani krizin etkilerinin artarak devam etmesi. Bu ülkenin güvenlik güçlerinin Rohingya Müslümanlarına yönelik orantısız ve sistematik şiddet eylemleri neticesinde 1 milyondan fazla insan yurtlarını terk etti. Rohingya Müslümanlarına karşı yapılanların, sistematik bir şekilde işlenen soykırım suçu olduğu kanaatindeyiz. Kalıcı bir çözüm gerektiren bu konuya uluslararası toplumun daha fazla ilgi göstermesi gerektiğine inanıyoruz." dedi.
Filistin-İsrail ihtilafı
Filistin meselesinin tüm çözümsüzlüğüyle devam ettiğini söyleyen Şentop, Filistin-İsrail ihtilafının, 1967 sınırlarında başkenti Doğu Kudüs olan egemen, bağımsız ve coğrafi bütünlüğü haiz bir Filistin Devleti'nin kurulmasıyla sonuçlanacak şekilde çözüme kavuşturulmasını arzu ettiklerini bildirdi.
Şentop, Orta Doğu'da kalıcı barış ve istikrarın tesis edilebilmesi için Filistin-İsrail meselesinin, uluslararası hukuk ve BM kararları çerçevesinde adil ve kapsamlı çözüme kavuşturulmasının zorunlu olduğunu her vesileyle vurgulamaya devam edeceklerini sözlerine ekledi.
Şentop, Türkiye olarak her durum ve şartta mazlumun ve haklının yanında olduklarını söyledi.
Kıtayı ve bölgeleri sadece sorunlarıyla anmanın haksızlık olacağını anlatan Şentop, "Asya, kökü mazide olan bir atidir. Asya dünya tarihine, medeniyetlere beşiklik eden, yön veren kıtadır. Bugün güçlü ve hakim olduğu iddia edilen kültürler, kıtamızdan aldıkları maddi ve manevi farklılıklar ve zenginlikler üzerine kendilerini inşa edebilmişlerdir" diye konuştu.
Mustafa Şentop, Asya'nın da eskiden sahip olduğu değerler üzerinde kendini yeni bir inşa sürecine soktuğunu ve her anlamda yeniden yükselmeye başladığını hatırlattı.
Kıtayı ve ülkeleri yaşanabilir, daha sürdürülebilir, istikrarlı, barışçıl ve huzurlu bir hale getirme konusunda ortak bir iradeye sahip olduklarına inandığını vurgulayan Şentop, "Ortak bir iradeye sahip olmamız ve işbirliği içinde hareket etmemiz her zamankinden daha da önemli. Zira dünya siyasetinde, iktisadında ve sosyolojisinde köklü değişiklikleri ve çetin zamanları yaşıyoruz. Tarihin akışı, üst üste kırılmaların yaşadığı benzersiz bir dönemden geçiyor" görüşünü paylaştı.
Şentop, insanlık tarihinde ve uluslararası ilişkilerde daha önce karşı karşıya kalınan meselelerde yol gösterici olduğu varsayılan ön kabullerin ve dertlere çözüm üretmeye yarayacağı düşünülen tecrübelerin çok büyük bir bölümünün, bugün artık geçerliliğini yitirdiğini belirtti.
Ancak her ne olursa olsun geçerliliğini yitirmeyen ve yitirmeyecek ilkeler de olduğuna dikkati çeken Şentop, şunları kaydetti:
TBMM Başkanı Şentop, Türkiye olarak bu düsturlara gönülden inandıklarını ve uluslararası sistemde denge arayışının yaşandığı bu dönemde diyalog, istişare ve diplomasiye daima öncelik verdiklerini anlattı.
"'Dünya beşten büyüktür' ilkesini desteklemeniz önemli"
İnsani, vicdani, ilkeli ve şeffaf bir dış politika yaklaşımıyla tüm dünyada huzur, barış ve refah için çaba gösterdiklerini belirten Şentop, "Özellikle Sayın Cumhurbaşkanım Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde, 'yeni ve daha adil bir dünya mümkün' anlayışını şiar edinerek küresel sistemdeki eşitsizlik ve adaletsizliklerin ortadan kaldırılmasını, çok taraflılığın daha işlevsel bir biçimde tesis edilmesini dış politika hedefi olarak ele alıyoruz." ifadesini kullandı.
Şentop, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından ortaya konulan "dünya beşten büyüktür" ilkesiyle başta Güvenlik Konseyi olmak üzere Birleşmiş Milletler (BM) ve diğer çok taraflı kurumların, günün ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde reforma tabi tutulmasının, çok taraflılığın daha işlevsel bir biçimde tesis edilmesi noktasında en büyük adım olacağını aktardı.
TBMM Başkanı Şentop, sözlerini şöyle sürdürdü:
Mevcut dönem başkanı olarak APA'nın kurumsallaştırılmasına yönelik tüm somut önerilere açık olduklarının altını çizen Şentop, Türkiye olarak son kez APA dönem başkanlığını üstlendiklerini, son 4 genel kurulunu düzenlemekten ve dönem başkanlığını yürütmekten gurur duyduklarını vurgulayarak, APA'nın yeni dönem başkanı olmayı arzulayanları da destekleyeceklerini ifade etti.
Mustafa Şentop, APA'nın daha etkin bir hale dönüşmesi için gerekli tüm kurumsal adımların atılması ve başta iç tüzüğü olmak üzere temel dokümanların yenilenmesi gerektiğini dile getirdi.
Bu konuda bir uzlaşının sağlanmasının elzem olduğuna işaret eden Şentop, "Bu konuda tüm üyelerin gerekli hassasiyeti göstereceğinden şüphem yoktur. En önemli meselelerimizden birinin katkı paylarının ödenmesi ve ev sahibi ülkelere APA faaliyetleriyle ilgili yüklenen ekonomik yükün hafifletilmesidir. APA sadece dönem başkanlarının değil tüm Asya ülkelerinin ortak kuruluşudur." değerlendirmesinde bulundu.
Şentop, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a "Nobel Barış Ödülü" için destek istedi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, başından bu yana Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi, öncelikle bir ateşkes olmakla birlikte adil bir barışın diplomasi yoluyla sağlanması, savaşın olumsuz etkilerinin giderilmesi için çalıştığını ve çağrılarda bulunduğunu anlatan Şentop, konuşmasına şöyle devam etti:
Şentop, genel kurul toplantısında geliştirilecek fikirlerin ve ortaya konulacak hedeflerin, ülkeler ve halklar arasındaki bağlar ile ortak ideallerin pekiştirilmesine katkı sağlayacağını vurguladı.