Ticaret Bakanlığı, taşınmazların ticaretine ilişkin ilan platformlarındaki emlakçılara yönelik doğrulama yükümlülüğü getirerek bakanlıkça oluşturulan 'nin (EİDS) 2'inci fazının uygulamasının 15 Eylül itibarıyla devreye alınacağını duyurdu. Ticaret Bakanlığı tarafından başlatılan "doğrulanmış ilan" düzenlemesiyle; tüketici mağduriyetinin engellenmesi, sahte ilanlardan doğan fiyat manipülasyonlarının önüne geçilmesi amaçlanıyor. Uygulamaya göre, konut satacak kişiler, e-Devlet üzerinde kendisine ait gayrimenkulü seçince açılacak pencereden emlakçısını yetkilendirecek. Söz konusu düzenlemenin uygulanmaya başlamasıyla, yetki belgesiz emlak işletmeleri ilan girişi yapamayacak. Hayata geçirilecek yeni sistemle artık yetki belgeli emlakçılar ilan girişi yapabilecek, iki farklı platforma konan ilanlar arasında link verilerek alıcılar bilgilendirilecek. Peki süreç nasıl işleyecek? İşte 13 soruda ‘ ve tüm detayları...
Soru 1: Doğrulanmış ilan nedir, nasıl yapılacak?
Vatandaşlar, e-Devlet üzerinde kendisine ait gayrimenkulü seçerek, açılacak pencereden emlakçısını yetkilendirecek, emlakçılar da aldıkları yetkiyle emlak portallarına ilan girebilecek. Söz konusu ilanlar "doğrulanmış ilan" olarak yayımlanacak. Yeni uygulamada, sitelere gayrimenkul ilanı verilmesi süreci resmiyete dökülecek. Düzenleme, tüketici mağduriyetinin engellenmesi, sahte ilanlarla vatandaşların karşılaştığı fiyat manipülasyonlarının önüne geçilmesi amacıyla uygulanacak. Ayrıca, yetki belgesi olmayan emlakçıların ilan vermeleri engellenerek, kayıt dışı emlakçılıkla da mücadele edilecek.
Soru 2: Doğrulanmış ilan düzenlemesi ne zaman başlayacak ve denetimi kim tarafından yapılacak?
İlan platformlarınca, yetki doğrulama uygulamasına ilişkin teknik çalışmalar 15 Eylül'e kadar tamamlanacak ve sistem, bu tarihten itibaren devreye alınacak. Uygulama, 1 Ocak 2025'ten itibaren tamamen başlayacak ve bu tarihten sonra yetki doğrulaması yapılmadan emlak portalları üzerinden ilan verilemeyecek. Söz konusu düzenlemenin denetimi de Ticaret Bakanlığınca gerçekleştirilecek.
Soru 3: Emlakçıların düzenlemeye uyum sürecinde neler yapmaları gerekiyor?
Emlak işletmelerinin, Elektronik İlan Doğrulama Sistemi'nde (EİDS) yetki doğrulamasının devreye alınması sonrasında ilan verirken sorun yaşamamaları ve idari yaptırıma maruz kalmamaları için yetki belgesi alması gerekecek.
Soru 4: EİDS ve emlak yetki belgesi nedir?
EİDS, elektronik platformlarda ilan yoluyla taşınmaz pazarlayan kişinin kimlik bilgileri ile ilana konu taşınmazı pazarlama yetkisinin olup olmadığının doğrulanabildiği sistemdir. Emlak yetki belgesi ise kişilerin taşınmaz ticareti yapabilmesine resmi olarak olanak sağlayan, ticaret il müdürlüklerince verilen evraktır. Söz konusu belge, kişilerin emlak ofisi açmaya dair mesleki yeterliliğe sahip olduklarının kanıtı niteliğindedir.
Soru 5: Aynı taşınmaza ilişkin kaç emlakçı yetkilendirilebilecek?
Aynı taşınmaza ilişkin, birden fazla emlak işletmesinin yetkilendirilmesi mümkün olacak. İlan platformlarında aynı taşınmaza ilişkin başka ilan bulunması durumunda, diğer ilana ait fiyat bilgilerini içeren kısa yollara veya linklere yer verilecek.
Soru 6: Kiralık taşınmaz ilanlarının da doğrulanması zorunlu olacak mı?
EİDS yetki doğrulama uygulaması hem satılık hem de kiralık taşınmaz ilanları için zorunlu olacak. Günlük kiralık taşınmazlarla henüz kat irtifakı tesis edilmemiş konut projeleri, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı konut projeleri, gecekondu vasfındaki taşınmazlar gibi herhangi bir sebeple tapusu bulunmayan taşınmazlar uygulamaya dahil olmayacak. Ayrıca, tapusu bulunmayan taşınmazlara ilişkin ilanlar, platformlarda yer alabilecek ancak bu taşınmazlara ilişkin ilanların girişinde, taşınmazın tapu kaydının olmadığına ilişkin bir işaretleme yapılacak ve bu durum ilanda da belirtilecek.
Soru 7: Yetkilendirme süresi ne kadar olacak?
e-Devlet yetkilendirme ekranında taşınmaz sahibi tarafından verilen yetkinin iptali mümkün olacak fakat yetkilendirmenin iptali halinde ilan otomatik olarak yayından kalkmayacak. İlanın yenilenmesi durumunda yetkilendirmeye ilişkin sorgulamalar tekrar gerçekleştirilecek. Yetkilendirme ekranında taşınmaz sahibi tarafından yapılacak yetkilendirmenin süresi asgari 3 ay olacak, verilen yetkinin süresi taşınmaz sahibince aynı ekrandan uzatılabilecek.
Soru 8: Yetki belgesi olmayanlar ne yapacak?
Yeni düzenlemeyle yetki belgesiz emlak işletmeleri ilan girişi yapamayacak. Yetki belgesiz faaliyet gösteren emlak işletmelerinin, Elektronik İlan Doğrulama Sistemi'nde (EİDS) ilan verirken sorun yaşamamak ve idari yaptırıma maruz kalmamak için bu belgeyi alması gerekiyor.
Soru 9: Kiralık ilanları için zorunlu mu?
EİDS yetki doğrulama uygulaması hem satılık hem de kiralık taşınmaz ilanları için zorunlu olacak. Günlük kiralık taşınmazlar ile henüz kat irtifakı tesis edilmemiş konut projeleri, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı konut projeleri, gecekondu vasfındaki taşınmazlar gibi herhangi bir sebeple tapusu bulunmayan taşınmazlar uygulamaya dahil olmayacak.
Tapusu bulunmayan taşınmazlara ilişkin ilanlar, platformlarda yer alabilecek ancak bu taşınmazlara ilişkin ilanların girişinde, taşınmazın tapu kaydının olmadığına ilişkin bir işaretleme yapılacak ve bu durum ilanda da belirtilecek.
Uygulama devreye alındığı anda yayımda olan ilanlar kalmaya devam edecek. Yayımdaki ilanların yenilenmesi durumunda ise EİDS üzerinden yetkilendirmeye ilişkin sorgulama gerçekleştirilecek.
Soru 10: Vatandaşlar, emlakçı yetkilendirmeden kendi ilanlarını emlak portalları üzerinden yayınlayabilecek mi?
Kişi, kendisi ve birinci derece akrabası, eşi, annesi, babası ve çocuklarının da üzerine olan emlakla ilgili ilanı doğrulanmış olarak yayınlayabilecek.
Soru 11: Yetkilendirme sonrasında, verilen yetkinin iptali mümkün olacak mı?
e-Devlet yetkilendirme ekranında taşınmaz sahibi tarafından verilen yetkinin iptali mümkün olacak fakat yetkilendirmenin iptali halinde ilan otomatik olarak yayımdan kalkmayacak.
Soru 12: Yetkilendirilmiş emlakçının, konut üzerindeki yetki süresi ne kadar olacak?
Yetkilendirme ekranında taşınmaz sahibince yapılacak yetkilendirmenin süresi asgari 3 ay olacak, süre taşınmaz sahibi tarafından aynı ekrandan uzatılabilecek.
Soru 13: Doğrulanmış ilan, otomotiv sektöründe de geçerli olacak mı?
Düzenleme ilk etapta emlak sektöründeki ilanlarda uygulanacak. Ancak ilerleyen süreçte otomotiv satışlarında da doğrulanmış ilan düzenlemesine geçilecek.